«Η Ιστορία δεν είναι μια σειρά από λιμνούλες με στάσιμα νερά. Είναι ποταμός που κυλάει», έγραφε ο Στίβεν Ράνσιμαν, ένας από τους σημαντικότερος βυζαντινολόγους του 20ού αιώνα. Μέσα σε αυτόν τον ποταμό κύλησε και ο βυζαντινός πολιτισμός, αφήνοντας στον ρου του μνημεία ενός κοινού πολιτισμού που δεν γνωρίζει σήμερα σύνορα και διαφορές. Αυτήν τη μνήμη της βυζαντινής κληρονομιάς επιχειρούν να διασώσουν από κοινού οι γειτονικές μας χώρες, με την Ελλάδα να παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτήν την προσπάθεια. Διαμεσολαβητής είναι το Ευρωπαϊκό Κέντρο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων Θεσσαλονίκης (ΕΚΒΜΜ), ο εποπτευόμενος φορέας του υπουργείου Πολιτισμού, με πλούσια δράση εδώ και 23 χρόνια σε θέματα μελέτης, συντήρησης, αποκατάστασης και ανάδειξης βυζαντινών μνημείων και φορητών έργων τέχνης στην Ανατολική Μεσόγειο και στις χώρες της Βαλκανικής.
Τη δυνατότητα συνεργασίας με το ΕΚΒΜΜ αναζήτησε και το υπουργείο Πολιτισμού της Βόρειας Μακεδονίας για τη διάσωση μνημείων της. Η διμερής συμφωνία που υπέγραψαν χθες στη Θεσσαλονίκη η υπουργός Πολιτισμού της γειτονικής χώρας Ιρίνα Στέφοσκα και η πρόεδρος του Δ.Σ. του ΕΚΒΜΜ, Ναταλία Πούλου, ανοίγει έναν νέο δίαυλο διαπολιτισμικής σχέσης Ελλάδος – Βόρειας Μακεδονίας μετά τη συμφωνία των Πρεσπών. Το μνημόνιο προβλέπει τη συντήρηση τοιχογραφιών του Ιερού Ναού Αγίου Γεωργίου στο Κουρμπίνοβο, που βρίσκεται σε διαδικασία αναστήλωσης, και, ταυτόχρονα, την παροχή τεχνογνωσίας και εκπαίδευσης προσωπικού σε θέματα συντήρησης.
Η μονόχωρη βασιλική του 1191 στη μικρή κοινότητα του Κουρμπίνοβο, κοντά στο Μοναστήρι, διασώζει τοιχογραφίες εξαιρετικής τέχνης και ομορφιάς. «Ο ζωγραφικός της διάκοσμος, σπάνιο δείγμα της κομνήνειας περιόδου, αποτελεί ένα από τα ενδεικτικά παραδείγματα σωζόμενης τοιχογραφίας του 12ου αιώνα που διδάσκονται στα πανεπιστήμιά μας», ανέφερε στην «Κ» η κ. Πούλου, καθηγήτρια του βυζαντινού πολιτισμού στο ΑΠΘ. Αποτελεί εμβληματικό μνημείο όχι μόνο για τη γειτονική χώρα, η οποία προετοιμάζει τον φάκελο για την ένταξή του στον κατάλογο της UNESCO, αλλά και για την παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά.
«Οι διάσημοι άγγελοι του Κουρμπίνοβο ίπτανται στον χώρο και στον χρόνο. Στον Ευαγγελισμό ο άγγελος με ανεμίζοντα φτερά και ιμάτια σχεδόν δεν πατάει στη γη όταν τείνει το χέρι προς την Παναγία για να της προσφέρει τον κρίνο, ενώ ο σεβασμός που εκπέμπουν οι άγγελοι προς την Πλατυτέρα αποτυπώνεται με ζωντάνια και εκφραστικότητα μέσα από τη στάση του σώματος. Αγιοι και άγγελοι γίνονται ουράνια σώματα». Δεν είναι τυχαίο ότι ο τοιχογραφημένος άγγελος της κόγχης έχει τυπωθεί σε χαρτονόμισμα της Βόρειας Μακεδονίας.