Στην ανθρωπολογία, liminality (ή μεθοριακότητα) είναι η στιγμή μιας διαβατήριας τελετουργίας όπου το άτομο δεν βρίσκεται μεν στην πρότερη κατάστασή του (π.χ. του αβάπτιστου βρέφους), αλλά ούτε και έχει αποκτήσει ακόμα την καινούργια του ταυτότητα (του νέου μέλους της κοινότητας). Είναι μια κατάσταση μεταβατική, της οποίας ένα άλλο χαρακτηριστικό επισημαίνει ο ιδρυτής του πολιτιστικού οργανισμού Liminal, ο ηθοποιός και θεατρολόγος Χρήστος Παπαμιχαήλ: «Πρόκειται για το σημείο όπου οι φυσικοί νόμοι και περιορισμοί αίρονται», λέει και συνεχίζει: «Ο δικός μας στόχος είναι να συμβάλλουμε στη μετάβαση προς έναν πιο δημοκρατικό πολιτισμό μέσα από εκδηλώσεις και δράσεις όπου το αν ακούς, αν μπορείς να δεις ή όχι δεν έχει μεγάλη σημασία».
Τον προηγούμενο χειμώνα, ο Liminal διοργάνωσε με την υποστήριξη του ΥΠΠΟΑ το πρόγραμμα «Liminal Access Force», που απευθυνόταν σε άτομα με ή χωρίς αναπηρία, με στόχο την εκπαίδευσή τους στην πολιτιστική διαχείριση, στην καλλιτεχνική επιμέλεια και στα εργαλεία της συμπεριληπτικής και προσβάσιμης παραγωγής εκδηλώσεων. Το αποτέλεσμα ήταν το στήσιμο μιας ολόκληρης διοργάνωσης: το 1ο Synama Festival πραγματοποιείται διαδικτυακά σήμερα και αύριο μέσω του synamafestival.liminal.eu και καθώς φιλοξενεί έργα χορού, όπως το «manoeuvre_» των Κάντυ Καρρά και Χαράς Κότσαλη, video art, για παράδειγμα το «FEELter» της Αντωνίας Αλαφούζου, performance και εκπαιδευτικές δράσεις υλοποιημένες από μια μεικτή ομάδα ατόμων με αναπηρία ή χωρίς, επιχειρεί να συμβάλει στην άρση των αποκλεισμών και να προάγει την ισότητα και τη διαφορετικότητα.
Η θεματική της διοργάνωσης είναι «Ανθρώπινες αισθήσεις και ενσυναίσθηση» και αν κανείς αναρωτιέται πώς θα την παρακολουθήσουν άτομα με προβλήματα όρασης και ακοής, η απάντηση βρίσκεται σε ένα διαδικτυακό φανζίν που σχεδίασε ο γραφίστας της ομάδας, Dee Barba. «Μοιάζει με το πρόγραμμα ενός φεστιβάλ, στο οποίο υπάρχουν ενεργοί σύνδεσμοι, ώστε ο επισκέπτης να μπορεί να παρακολουθήσει τις παραστάσεις στον δικό του χρόνο, χρησιμοποιώντας “αναγνώστη οθόνης” για άτομα με οπτική αναπηρία, ακουστική περιγραφή ή υποτίτλους», εξηγεί ο κ. Παπαμιχαήλ. «Στο τέλος, το φανζίν θα παραμείνει εκεί, ως αυτόνομο έργο τέχνης».
Επειτα από όλα τα παραπάνω, ωστόσο, μοιάζει κάπως άδικο το γεγονός ότι ενώ εν μέσω πανδημίας συζητήθηκε έντονα η πρόσβαση στον πολιτισμό, το ίδιο δεν συνέβη σε ανάλογο βαθμό για τα άτομα με αναπηρία. «Δεν θα πω ότι δεν ασχολήθηκε κανείς», σχολιάζει ο Χρήστος Παπαμιχαήλ. «Δεν συνέβη όμως κάτι προς αυτή την κατεύθυνση. Στο πρώτο lockdown ακούγαμε για παραστάσεις “προσβάσιμες από όλους”, το οποίο σήμαινε ότι τις έβλεπες από το σπίτι σου, όχι ότι μπορούσαν να τις παρακολουθήσουν όσοι δεν βλέπουν ή δεν ακούν. Από την άλλη, όλοι μας, είτε είμαστε ανάπηροι είτε όχι, είτε έχουμε οικονομική ευρωστία είτε δεν έχουμε, στερηθήκαμε τον πολιτισμό, την τέχνη, τη διασκέδαση. Πλέον όλοι μπορούμε να αντιληφθούμε λίγο καλύτερα τι σημαίνει να μην έχεις πρόσβαση σε πολιτιστικά αγαθά. Νομίζω ότι πλέον γινόμαστε πιο κατανοητοί όταν λέμε ότι το να μην συμμετέχει κάποιος στην πολιτιστική ζωή είναι κατάφωρη αδικία».