«Παλεύω να μην απομακρυνθώ από αυτό που ήμουν κάποτε. Βλέπω τις λέξεις να κρέμονται μπροστά μου και δεν μπορώ να τις φτάσω. Χάνω τον εαυτό μου». Με τα λόγια της κινηματογραφικής Αλις Χάουλαντ, πρωταγωνίστριας στην ταινία «Still Alice: Κάθε στιγμή μετράει», ξεκινούν τον πρόλογό τους οι επιστημονικοί επιμελητές του συλλογικού τόμου «Οταν η λογική κυνηγάει τη μνήμη. Η πολυδιάστατη απειλή της νόσου Αλτσχάιμερ στον 21ο αιώνα», που πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (ΠΕΚ). Στην Αλις – Τζούλιαν Μουρ της ταινίας έχει διαγνωστεί η νόσος Αλτσχάιμερ και παρακολουθούμε τις προσπάθειές της –αλλά και τον αγώνα της οικογένειας– να παραμείνει παρούσα στην καθημερινότητά της για όσο μεγαλύτερο διάστημα το επιτρέψει η ασθένεια.
Το βιβλίο, προϊόν πολυετούς εργασίας και έρευνας, πρόκειται να παρουσιαστεί στο ευρύ κοινό –ειδικούς και μη– το προσεχές διάστημα. Στόχος του είναι να διαβαστεί από όλους. Η «πανδημία Αλτσχάιμερ», όπως θα την ονομάζαμε κρίνοντας από την επιταχυνόμενη συχνότητα της εμφάνισής της ανά την υφήλιο τα τελευταία χρόνια σε συνδυασμό με την αδυναμία ανακάλυψης αποτελεσματικής θεραπείας, αποτελεί σοβαρό ιατρικό, κοινωνικό και οικονομικό πρόβλημα για την ανθρωπότητα στον 21ο αιώνα. Κατά εξαιρετική σύμπτωση, τόσο η κυκλοφορία του βιβλίου όσο και η συζήτησή μας με τη δρα Χριστίνα Δάλλα, αναπλ. καθηγήτρια Φαρμακολογίας στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ και συνεπιμελήτρια της έκδοσης μαζί με τον δρα Γιάννη Σωτηρόπουλο, ερευνητή Γ΄ στο Ινστιτούτο Βιοεπιστημών και Εφαρμογών του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος», σχεδόν συμπίπτουν χρονικά με την ανακοίνωση της έγκρισης από τον FDA (Αμερικανικός Οργανισμός Φαρμάκων) ενός νέου φαρμάκου κατά του Αλτσχάιμερ. «Πρόκειται για μια πολύ ειδική και στοχευμένη θεραπεία που χρειάζεται επιπλέον έρευνα», μας εξηγεί η κ. Δάλλα, «αλλά αυτή η έγκριση δίνεται για πρώτη φορά μετά 18 χρόνια, συνεπώς πρόκειται για κάτι εξαιρετικά ελπιδοφόρο».
Αλλά και η εργασία που έγινε για αυτόν τον συλλογικό τόμο προσφέρει με τον τρόπο της αισιοδοξία και ανακούφιση: «Ενας από τους βασικούς μας στόχους ήταν να “αποδαιμονοποιήσουμε” το Αλτσχάιμερ και να συμβάλουμε στο να εξαλειφθεί το στίγμα που απομονώνει τους ασθενείς και ταλαιπωρεί το περιβάλλον τους, κάτι που συμβαίνει με όλες τις νευροψυχιατρικές νόσους», σχολιάζει η κ. Δάλλα. «Επίσης θέλουμε να ενημερώσουμε τους ανθρώπους που αντιμετωπίζουν την ασθένεια, όσους τους φροντίζουν αλλά και το ευρύ κοινό αφενός για τις τρέχουσες εξελίξεις στο πεδίο της σχετικής ιατρικής έρευνας και αφετέρου για τα μεγάλα βήματα προόδου που έχουν συντελεστεί τα τελευταία χρόνια στην παγκόσμια επιστημονική κοινότητα», προσθέτει.
Σε μια χώρα σαν τη δική μας, που παρουσιάζει σοβαρές ελλείψεις στην πρωτοβάθμια περίθαλψη, τέτοιες πολυεπίπεδες επιστημονικές μελέτες έρχονται να καλύψουν το υπάρχον κενό πληροφόρησης – ας κάνουμε μια ιδιαίτερη αναφορά στο εξαιρετικό ευρετήριο με τους χρήσιμους διαδικτυακούς συνδέσμους που «κλείνει» την έκδοση. Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι βρισκόμαστε ερευνητικά σε ένα κρίσιμο μεταίχμιο όσον αφορά το Αλτσχάιμερ. Την ίδια στιγμή, τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι κάθε τρία δευτερόλεπτα καταγράφεται ένα νέο περιστατικό, ενώ με βάση τους υπολογισμούς του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας περιμένουμε υπερτριπλασιασμό τους έως το 2050. «Θέλω να με θυμούνται όπως ήμουν και όχι όπως θα γίνω», λέει ο Τάσκερ – Στάνλεϊ Τούτσι στον σύντροφό του Σαμ – Κόλιν Φερθ στην ταινία «Σουπερνόβα» (2020), που βγήκε πρόσφατα στους κινηματογράφους. Ο Τάσκερ, όπως και η Αν στην παλαιότερη ταινία του Μίκαελ Χάνεκε «Αγάπη», νοσεί από άνοια. Οπως και ο βραβευμένος με Οσκαρ «Πατέρας». Πολλές φορές ο κινηματογράφος και η λογοτεχνία αποτελούν τους καλύτερους καθρέφτες της ζωής μας, των φόβων και των ελπίδων μας.