Είδαμε το ημερολόγιο των προσεχών καλλιτεχνικών εκδηλώσεων και επιλέξαμε τέσσερις παραστάσεις από τον χώρο της μουσικής, του θεάτρου και του χορού. Ολες οι παραγωγές που προτείνουμε αποτελούν ενδιαφέροντα σημεία της πολυαναμενόμενης επανεκκίνησης του πολιτισμού, γι’ αυτό αναζητήσαμε κάποιον από τους βασικούς συντελεστές τους. Τους βρήκαμε στο στάδιο της προετοιμασίας.
Μιλώντας για τη δουλειά τους, αναφέρθηκαν στο παρόν: τη χαρά της πρόβας, τη δημιουργική αγωνία της σκηνής, τον ενθουσιασμό της συνάντησης με τους θεατές και τους ακροατές τους, ζωντανά, έπειτα από τόσους μήνες. Είναι η αρχή της θερινής σεζόν, αυτής που ελπίζουν ότι θα επανασυνδέσει την τέχνη τους με το κοινό, ξαναπιάνοντας το νήμα της επικοινωνίας από εκεί όπου έμεινε πολλούς μήνες πριν.
Αραγε, είναι εφικτό κάτι τέτοιο, τους ρωτήσαμε. Πώς αισθάνονται παραμονές της επιστροφής σε αυτό που λέμε «κανονικότητα»; Για να απαντήσουν αναγκάστηκαν να ταξιδέψουν με το μυαλό τους στην περίοδο του εγκλεισμού, να μας πουν για την αίσθηση της απομόνωσης, την παράξενη κούραση που δεν βαραίνει τόσο το σώμα όσο την ψυχή, για τους φόβους και τις προσδοκίες τους.
Ολα θα ξαναρχίσουν, κατέληξαν, αλλά ο τρόπος ακόμη αναζητείται. Αλλωστε η πανδημία δεν άλλαξε μόνο τους καλλιτέχνες, αλλά κι εμάς, το κοινό. Ολοι όμως ετοιμαζόμαστε για να ξαναπάρουμε τις θέσεις μας. Αισιοδοξούμε και ελπίζουμε πως οι πόρτες των θεάτρων θα παραμείνουν ανοιχτές, για να συνεχίσουμε αμφότεροι «συνομιλίες» που μας λείπουν εδώ και καιρό.
ΟΠΕΡΑ
All Star Γκαλά Βέρντι (10/7)
Παναθηναϊκό Στάδιο (Καλλιμάρμαρο) – ΕΛΣ
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΛΑΤΑΝΙΑΣ, βαρύτονος
«Κανονικότητα είναι η επαφή με το κοινό»
«Μετά τόσους μήνες αναγκαστικής σιωπής, είναι μεγάλη η προσμονή για την επιστροφή στην κανονικότητα. Και θα πρέπει να τονίσω ότι για εμάς τους λυρικούς καλλιτέχνες κανονικότητα δεν είναι οι κάμερες σε μια άδεια αίθουσα, δεν είναι το live streaming ή οι προβολές on demand.
Αντιθέτως, κανονικότητα είναι μόνον η επαφή με το κοινό. Είναι η σιωπή εκείνη που ξεσπάει σε χειροκροτήματα, τα βουρκωμένα μάτια κατά τη διάρκεια της παράστασης, οι συντονισμένες αναπνοές, οι συνεσταλμένες χειραψίες μετά το τέλος της παράστασης. Ελπίζω ότι σύντομα θα ξαναβρούμε τη χαμένη επαφή με το κοινό, με τους συναδέλφους, με την τέχνη μας την ίδια.
Το γκαλά της Λυρικής που αφιερώνεται στον Βέρντι είναι μια μεγάλη γιορτή για τον σπουδαίο Ιταλό συνθέτη της λυρικής τέχνης, αλλά και μια υπενθύμιση ότι η όπερα φέρνει τους ανθρώπους κοντά, προκαλεί έντονα συναισθήματα και προσφέρει ψυχική ανάταση. Η προσωπική μου πορεία έχει συνδεθεί στενά και εις βάθος με τον Βέρντι. Πρόκειται για μια επιλογή που δεν έχει μόνο φωνητικά κριτήρια. Το έργο του Βέρντι με συγκινεί για τον συναισθηματισμό και την πολιτική του διάσταση. Και αν δεν καταφέραμε να κάνουμε τον “Ριγολέτο” στο Ηρώδειο λόγω των περιορισμών της πανδημίας, αυτή η γιορτή στο Καλλιμάρμαρο με τους σπουδαίους τραγουδιστές Αννα Νετρέμπκο, Γιουσίφ Εϊβάζοφ και Ανίτα Ρατσβελισβίλι, με την οποία έχουμε συνυπάρξει σε όπερες και εκτός Ελλάδος, είμαι σίγουρος ότι θα είναι ένα βάλσαμο για τους θεατές, αλλά και για εμάς».
ΣΥΝΑΥΛΙΑ
Η γιορτή της μουσικής (21/6)
Κήπος Μεγάρου Μουσικής Αθηνών
ΙΡΙΣ ΛΟΥΚΑ, μέλος της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών Athens Classical Players – σύνολο εγχόρδων της ΚΟΑ
«Επικοινωνούμε μέσα από μια κοινή αναπνοή»
«Ως μουσικοί ορχήστρας με πολλά χρόνια εμπειρίας –είμαστε όλοι μέλη της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών (ΚΟΑ)– θελήσαμε να προσεγγίσουμε την τέχνη μας με τους κώδικες μιας παρέας. Ετσι δημιουργήσαμε πριν από δύο χρόνια, με δική μας πρωτοβουλία, το σύνολο εγχόρδων Athens Classical Players. Οπως λέω αστειευόμενη είμαστε μια πλήρης… ποδοσφαιρική ομάδα 11 εγχόρδων, που αγαπάμε τη μουσική δωματίου. Πρόκειται για έναν μουσικό πυρήνα, που ακόμη και στις δύσκολες συνθήκες της καραντίνας, μας έδωσε ελπίδα και φως. Δεν περάσαμε ούτε μία εβδομάδα χωρίς πρόβα, και συνεχίζαμε με όποιον τρόπο ήταν δυνατό. Χαρακτηριστικό του συνόλου είναι ότι παίζουμε όρθιοι και χωρίς μαέστρο. Δεν είναι μια συνθήκη ριζοσπαστική βεβαίως. Σε εμάς προέκυψε από την επιθυμία να εμπιστευθούμε το ένας τον άλλο μουσικά, αλλά και φιλοσοφικά. Ετσι μαθαίνουμε να επικοινωνούμε μέσα από ένα νεύμα, με μια κοινή αναπνοή, και παράλληλα γνωρίζουμε πολύ καλύτερα το έργο που παίζουμε.
Η αρχή της σεζόν με συνθήκες live συναυλίας γίνεται για εμάς στη “Γιορτή της μουσικής”. Είμαστε ενθουσιασμένοι, σχεδόν ξεχάσαμε τι σημαίνει ζωντανό κοινό, πόση δυναμική αποκτά ο ήχος με πραγματικό ακροατήριο! Επιλέξαμε για το ρεπερτόριό μας “φωτεινές”, χορευτικές μελωδίες γνωστών συνθετών σε ένα πρόγραμμα όλο αισιοδοξία, που ονομάσαμε “Μουσικό ηλιοστάσιο”. Για την επιλογή των κομματιών παίζει ρόλο ο εξωτερικός χώρος, όπου θα δίνεται η συναυλία, και η εορταστική ατμόσφαιρα της ημέρας. Είναι ένα ταξίδι από τη μια άκρη της Ευρώπης ώς την άλλη, με τους “Ρουμανικούς χορούς για ορχήστρα εγχόρδων” Sz.56, BB 68 του Ούγγρου μουσουργού Μπέλα Μπάρτοκ. Στη συνέχεια μεταφερόμαστε νοερά στην Αγγλία με τη “Σερενάτα για έγχορδα”, έργο 20 του Βρετανού Εντουαρντ Ελγκαρ, και κλείνουμε με μία από τις δημοφιλέστερες συνθέσεις του αρμενικής Αράμ Χατσατουριάν, τον “Χορό των σπαθιών” από το μπαλέτο Γκαγιάν. Θα ακουστεί ακόμη το “Βαλς” από τη Σουίτα Masquerade, έργο 48a, επίσης του Χατσατουριάν».
ΧΟΡΟΣ
ΜΑUΘ (23 – 25/6)
Πειραιώς 260 (Ε) – Φεστιβάλ Αθηνών
ΣΟΦΙΑ ΜΑΥΡΑΓΑΝΗ, χορογράφος
«Η φωνή είναι ένας τρόπος να υπάρχουμε»
«Πώς διαχειρίζεσαι ως δημιουργός αυτή την παράξενη συνθήκη στην οποία βρισκόμαστε, ένα διαφορετικό είδος κόπωσης κυρίως συναισθηματικής και ψυχολογικής, που βιώνουμε μετά την πολύμηνη καραντίνα; Και πώς μπορείς να βρεις, ως επικεφαλής μιας ομάδας, τις εσωτερικές ισορροπίες του καθενός, και να τις συνδυάσεις ώστε να πραγματοποιηθεί μια πολυφωνική σύνθεση;
Αυτό αντιμετωπίζουμε τώρα που μιλάμε, δουλεύοντας εντατικά στις πρόβες της παράστασης. Ευτυχώς η ομάδα αποτελείται από σταθερούς συντελεστές, ενώ τα πιο καινούργια μέλη είναι και αυτοί γνώριμοι και οικείοι συνεργάτες. Οντως υπάρχει μια συνέχεια στη δουλειά μου: Εχω βάλει ως στόχο –πολύ υψηλό και δυσπρόσιτο, ομολογώ– να αντιμετωπίσω την κίνηση ως ήχο και αντίστροφα, ερευνώντας πειραματικά μέχρι πού μπορεί να φτάσει η εξίσωση ήχου και κίνησης. Για το “MAUΘ” άντλησα πολλά στοιχεία από το βιβλίο “Lexicon of the Mouth. Poetics and Politics of Voice and the Oral Imaginary” αναγνωρίζοντας ότι οι ήχοι που παράγουμε με το στόμα ακόμη και ακούσια –όπως καταπίνοντας–, οι εκφράσεις, η ίδια η φωνή μας ανάλογα με την έντασή της προβάλλουν και δηλώνουν την προσωπικότητά μας. Είναι ένας τρόπος να υπάρχουμε, για εμάς και τους άλλους. Και αυτό συμβαίνει συχνά χωρίς τη διαμεσολάβηση της λογικής, αφού το στόμα είναι ένα όριο μέσω του οποίου, ενίοτε ασυνείδητα, εκδηλώνεται το σώμα. “Αν κλείσω το στόμα, θα σκάσω”, λέμε. Στη σκηνή βρίσκονται τρεις ερμηνεύτριες –η Χαρά Κότσαλη, η Παγώνα Μπουλμπασάκου και η Αντιγόνη Φρυδά– επιχειρώντας ένα σόλο πάνω σε ένα τραμπολίνο με επεξεργασμένο κινητικά λεξιλόγιο. Χρησιμοποιούμε το τραμπολίνο σε αναλογία με τις φωνητικές χορδές που πάλλονται παράγοντας ήχο, ή σαν το διάφραγμα που “αναπνέει”. Ολο το ηχητικό υλικό της παράστασης είναι φτιαγμένο από φωνές – φωνητικό υλικό και ενορχήστρωση φωνών κάνει η μουσικός Μάρθα Μαυροειδή. Με οδηγό το στόμα και τη μουσικότητα του σώματος, επιχειρούμε να δημιουργήσουμε μια νέα γλώσσα επικοινωνίας που δεν βασίζεται στη λογική».
ΘΕΑΤΡΟ
«Φοίνισσες» του Ευριπίδη (30-31/7 και 1/8)
Εθνικό Θέατρο, Επίδαυρος
ΛΟΥΚΙΑ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥ, ηθοποιός
«Συναντήσεις με λιγότερο φόβο»
«Η επιστροφή στην καθημερινότητα των προβών όπως την είχα συνηθίσει με βρίσκει στο Εθνικό Θέατρο με την παράσταση “Φοίνισσες” του Ευριπίδη, που θα κάνει πρεμιέρα στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου στις 30 Ιουλίου, σε σκηνοθεσία Γιάννη Μόσχου. Ερμηνεύω την Αντιγόνη. Και ενώ οι πρόβες ακόμα γίνονται με μάσκες, κάτι τρομερά δύσκολο, περιοριστικό αλλά αναγκαίο, προσπαθώ να συλλάβω την πορεία του ρόλου. Τα αδέλφια της Αντιγόνης αλληλοσκοτώνονται, η μητέρα της αυτοκτονεί, ο πατέρας της εξορίζεται και εκείνη καλείται να πάρει την πιο ώριμη και γενναία απόφαση της ζωής της. Υπερασπίζεται την τιμή του αδελφού της, εναντιώνεται στην απόφαση του νέου βασιλιά Κρέοντα που θέλει τον Πολυνείκη άταφο. Σε αυτό το έργο η Αντιγόνη ενηλικιώνεται, κυριολεκτικά και μεταφορικά, μέσα σε μία μόνο μέρα. Βιώνει το σοκ, τη συνειδητοποίηση· παίρνει την απόφασή της μέσα σε λίγες ώρες. Και ενώ ο χρόνος είναι τρομερά συμπυκνωμένος, εγώ ψάχνω το ακριβώς αντίθετο: πώς τα γεγονότα διαστέλλονται και αποκτούν μέγεθος.
»Στους τόσους μήνες της ξαφνικής παύσης των θεάτρων προσπάθησα να εκμεταλλευτώ δημιουργικά τη στιγμή και να επαναπροσδιορίσω τη σχέση μου με το αντικείμενο. Τι ψάχνω, τι αναζητώ και σε ποιο πλαίσιο; Ακόμα κι αν η πανδημία είναι μια συνθήκη δυσάρεστη, πρωτόγνωρη και απειλητική για όλους, εύχομαι και ελπίζω οι συναντήσεις, τόσο στη ζωή όσο και στη σκηνή, να έχουν λιγότερο φόβο και περισσότερο ρίσκο. Το ότι τίποτα δεν είναι ούτε αυτονόητο ούτε δεδομένο είναι κάτι που από όλη αυτή την εμπειρία οφείλουμε να κρατήσουμε και να αξιοποιήσουμε».