Παρατηρώντας τις εικόνες της Κριστίνα ντε Μιντέλ, το πρώτο ίσως χαρακτηριστικό τους που ασκεί γοητεία στον θεατή δεν έχει να κάνει μόνο με την τέχνη της οπτικής αφήγησης, αλλά και με τη φαινομενολογία της ίδιας της πραγματικότητας: η αμφίσημη, διφορούμενη σχέση μιας φωτογραφίας με την αλήθεια που απεικονίζει είναι ένα βασικό ερευνητικό ενδιαφέρον της βραβευμένης Ισπανίδας φωτογράφου του πρακτορείου Magnum.
Το διαπιστώνει κανείς και από το βιογραφικό της: αφού εργάστηκε δέκα χρόνια ως φωτορεπόρτερ, η Ντε Μιντέλ απομακρύνθηκε από τον χώρο, προκειμένου να στραφεί σε πιο εννοιολογικά πρότζεκτ, όπως για παράδειγμα το «Afronauts», που αναπαριστούσε ένα ανεκπλήρωτο διαστημικό πρόγραμμα της Ζάμπια του 1960 και που είχε παρουσιαστεί και στο Μουσείο Μπενάκη.
«Για την ακρίβεια, απομακρύνθηκα από το φωτορεπορτάζ, αλλά δεν στράφηκα εναντίον του», λέει στην «Κ» η φωτογράφος και συνεχίζει: «Νομίζω απλώς ότι η γλώσσα του δεν είναι αρκετή για να κατανοήσουμε έναν κόσμο που έχει γίνει τόσο περίπλοκος και πολυεπίπεδος. Το φωτορεπορτάζ καλύπτει μόνο ένα επίπεδό του, χρειάζεται όμως να είμαστε πιο ανοιχτόμυαλοι και να αντιληφθούμε ότι η πραγματικότητα έχει πολλές αποχρώσεις, πτυχές και αντιφάσεις. Δεν φτάνει μονάχα μια προσέγγισή της, μέσα από τη φωτογραφία. Αυτό λοιπόν που προσπαθώ να κάνω είναι να επεκτείνω το κριτικό βλέμμα του θεατή».
Το τελευταίο πρότζεκτ της Κριστίνα ντε Μιντέλ κινείται σε ανάλογο ύφος: λέγεται «Journey to the center», αντλεί την έμπνευσή του από το βιβλίο του Ιουλίου Βερν «Ταξίδι στο κέντρο της Γης» και παρακολουθεί μετανάστες από το Καμερούν, το Μπανγκλαντές και άλλες χώρες, που μετακινούνται κατά μήκος της Κεντρικής Αμερικής. Η φωτογράφος εξηγεί την οπτική της: «Εχοντας ζήσει για πολλά χρόνια στο Μεξικό, διαπίστωσα ότι ο τρόπος που παρουσιάζονται οι μετανάστες στα Media δεν είναι πολύ ακριβής. Απεικονίζονται πάντα σαν θύματα, σαν άνθρωποι που διαρκώς τρέχουν. Σίγουρα είναι μέρος της πραγματικότητάς τους. Εχει σημασία όμως το πώς αυτή περιγράφεται. Υπάρχει και μια ηρωική, μια ευγενής πλευρά στο πόσο δύσκολο και επικίνδυνο είναι το ταξίδι ενός μετανάστη, στο πώς θυσιάζονται αυτοί οι άνθρωποι για την οικογένειά τους. Ηθελα λοιπόν ένα πρότζεκτ που να εξηγεί στον κόσμο ότι μπορεί να τους δει όχι μόνο με οίκτο αλλά και με θαυμασμό».
Στις 12 Ιουλίου, η Κριστίνα ντε Μιντέλ θα βρεθεί στη Σαντορίνη, ως καλεσμένη του πολιτιστικού χώρου The Palm Tree Workshops, όπου θα πραγματοποιήσει ένα πενθήμερο σεμινάριο φωτογραφίας – οι ενδιαφερόμενοι ας σπεύσουν έως τις 20 Ιουνίου στο thepalmtreeworkshops.com. Με βάση το μυθιστόρημα του Τζον Φόουλς «Ο μάγος» (εκδόσεις Εστία), το σεμινάριο θα διερευνήσει τους τρόπους με τους οποίους μια δοσμένη αφήγηση μπορεί να μεταφραστεί σε εικόνες, στοχεύοντας έτσι στην ενίσχυση της εικαστικής εκφραστικότητας των συμμετεχόντων.
Ο «Μάγος» είναι ιδανικός, γιατί η «μαγική» ατμόσφαιρά του, η αμφισημία της πραγματικότητας με την οποία έρχεται αντιμέτωπος ο κεντρικός χαρακτήρας του, Νίκολας Ερφ, ταιριάζει με την προσέγγιση της Κριστίνα ντε Μιντέλ: «Το βιβλίο μου είχε προκαλέσει μεγάλη αίσθηση και με έμαθε να αφηγούμαι ιστορίες», λέει η φωτογράφος. Υπάρχει όμως και κάτι ακόμα, που δεν σχετίζεται με τις λέξεις: «Επικοινωνούμε όλο και περισσότερο με εικόνες», καταλήγει η Ντε Μιντέλ, «ειδικά οι νέες γενιές έχουν μεγάλη ευχέρεια. Για παράδειγμα υπάρχουν emojis σχεδόν για τα πάντα. Σκεφτείτε επίσης τι συμβαίνει όταν διαβάζουμε ένα βιβλίο που περιγράφει μια κίτρινη κουζίνα: ο εγκέφαλός μας αποκωδικοποιεί τα γράμματα και τις λέξεις που έχουν τοποθετηθεί με συγκεκριμένη σειρά και οπτικοποιεί αυτήν την περιγραφή. Το τελικό αποτέλεσμα εξαρτάται από τις εμπειρίες μας, τα τραύματά μας, τα πράγματα που μας αρέσουν. Αν σας πω όμως να φανταστείτε μια αφρικανική τράπεζα, από πού θα αντλήσετε εικόνες; Τα Media δεν μας έχουν δείξει ποτέ πώς μοιάζει. Είναι σημαντικό λοιπόν να καταλάβουμε τη διαδικασία. Κάπως έτσι προκύπτουν και τα στερεότυπά μας».