Ισως η καλύτερη ώρα για να επισκεφθεί κανείς το «music room» που βρίσκεται στο πάρκο «Σταύρος Νιάρχος» είναι όταν βραδιάζει. Η «μαγνητική μουσική», όπως ονόμαζε ο γλύπτης Τakis τον ήχο που γεννούν ορισμένα από τα κινητικά έργα του, ταιριάζει απόλυτα με το μυστηριακό λυκόφως. Αλλωστε, εκείνο που και ο ίδιος προσπαθούσε να συλλάβει με αυτή την ενότητα της δουλειάς του ήταν, όπως έλεγε, ο «ήχος του σύμπαντος».
Ετσι ακριβώς, σαν τα κύματα ενός ενεργειακού διαστημικού ωκεανού, φτάνει στον επισκέπτη του Θόλου ο ήχος των 7 έργων που συνθέτουν την ενότητα «music room», μέρος της έκθεσης «Τakis: κόσμος σε κίνηση», που εγκαινιάζεται σήμερα το βράδυ στο ΚΠΙΣΝ. «Σε μια συνέντευξή του στις αρχές της δεκαετίας του 1980, ο Takis είχε πει ότι ως παιδί ήταν παθιασμένος με τη μουσική, πιθανώς επηρεασμένος από την αδερφή του που λάτρευε τον Βάγκνερ», λέει ο Αλέξανδρος Αντωνόπουλος, υπεύθυνος ανάπτυξης του Ιδρύματος Takis – ΚΕΤΕ, απαντώντας στην ερώτησή μας για τη σχέση του γλύπτη με τη μουσική. «Μια μέρα άκουσε τις «Γυμνοπαιδείες» του Ερίκ Σατί. Αυτή η μουσική τον γοήτευσε και τον οδήγησε να δώσει μορφή στα γλυπτά που άρχισε να δημιουργεί με χορδές από πιάνο. Ο Takis θεωρούσε ότι αυτός ο «ωμός» ήχος που παρήγαγαν τα συγκεκριμένα κινητικά γλυπτά απέδιδε τον «ήχο του κενού» και θεωρούσε τη μουσική αναπόσπαστο μέρος της ζωής και της δουλειάς του, ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ’60», συμπληρώνει.
Στον Θόλο, λοιπόν, ο επισκέπτης αποκτά μια ηχητική εμπειρία του σύμπαντος με «οδηγό» το έργο ενός καλλιτέχνη, που μέσω της γλυπτικής κατάφερε να «δαμάσει» ένα φυσικό φαινόμενο –τον ηλεκτρομαγνητισμό– και να του δώσει εικαστική μορφή. Από τα πρώτα έργα που δημιούργησε, στα οποία το στοιχείο του ήχου συμπληρώνει τη σύνθεση, ήταν τα λιτά λευκά ξύλινα ταμπλό πάνω στα οποία «χόρευε» ένας μαγνήτης-βελόνα. Από αυτά θα μπορούσε να ξεκινήσει κανείς την περιήγηση στο «music room». Δίπλα τους η μία από τις δυο «παράλληλες γραμμές» που φιλοξενούνται στον χώρο, μας προκαλούν να θαυμάσουμε τις ταλαντώσεις και τους κυματισμούς των ελασμάτων που προκαλούν οι ηλεκτρομαγνήτες.
Οι «μουσικές σφαίρες», που επίσης παρουσιάζονται εδώ, δηλώνουν ίσως πιο παραστατικά από τα υπόλοιπα έργα της ενότητας την επιθυμία του γλύπτη να συλλάβει το σύμπαν· συμβολίζουν τους πλανήτες και συνδυάζουν τον ήχο με την κίνηση, τον μαγνητισμό και την ενέργεια. Σίγουρα όμως το πιο εμβληματικό έργο του «music room» είναι το περίφημο «Gong», που το 2019 παρουσιάστηκε στην αναδρομική έκθεση του Takis την οποία διοργάνωσε το μουσείο Tate Modern του Λονδίνου σε συνεργασία με το Macba της Βαρκελώνης. Η οξείδωση στο μέταλλο που ο γλύπτης επεδίωξε συμβάλλει ώστε να παραχθεί ο συγκεκριμένος βαρύς και τραχύς ήχος του γλυπτού, που κυριολεκτικά
καταλαμβάνει τον χώρο.
Προφανώς ο επισκέπτης της έκθεσης «Τakis: κόσμος σε κίνηση», που περιλαμβάνει συνολικά 46 έργα και απλώνεται σε ολόκληρο το πάρκο από το κανάλι έως τα νότια μονοπάτια, τα φυτεμένα δώματα και τον μεσογειακό κήπο, δεν θα περιορίσει την περιδιάβασή του στο «μουσικό δωμάτιο». Ομως το εξαιρετικά ενδιαφέρον στοιχείο αυτής της ενότητας που παρουσιάζεται σε ημιυπαίθριο χώρο είναι ότι απευθύνεται ταυτόχρονα στην όραση και την ακοή μας, ενώ την ίδια στιγμή «συνομιλεί» με το περιβάλλον. Ακόμη κι ένα αεράκι μπορεί να επηρεάσει την ταλάντωση των χορδών, αλλάζοντας τη μουσική, ενώ η αμφίδρομη σχέση του έργου με τον θεατή καθορίζει εντέλει τον ήχο του δικού του σύμπαντος.
Το «music room» παρουσιάζεται στον Θόλο έως τις 8/8.