«Είχα ραντεβού με μια πελάτισσά μου για δείπνο. Είχε αργήσει λίγο επειδή έπρεπε να κοιμίσει τον 10χρονο γιο της πριν έρθει και πριν φύγει του είπε “δεν θα πιστέψεις με ποιον έχω ραντεβού σήμερα, με τον Λόρδο Βύρωνα”. Και ο γιος της, αφού την κοίταξε απορημένος, της απάντησε: “Δεν θα είναι πολύ μεγάλος μέχρι τώρα”;» μου λέει γελώντας ο… Λόρδος Μπάιρον στη βιντεοκλήση μας.
«Είναι λίγο περίεργο να έχεις το όνομα και τον τίτλο ενός τόσο δημοφιλούς ανθρώπου», συμπληρώνει, και πράγματι ακόμη και εγώ ένιωθα κάπως αμήχανα όταν έπρεπε να αποκαλώ τον Ρόμπιν Μπάιρον με τον τίτλο της οικογένειάς του.
Ο λόρδος Ρόμπιν Μπάιρον (φωτ. αριστερά), ωστόσο, μεγάλωσε χωρίς να γνωρίζει πάρα πολλά για τον διάσημο πρόγονό του. Ο τίτλος του λόρδου άλλωστε πέρασε στην οικογένειά του τη δεκαετία του ’70 από έναν ξάδελφό του και ο ίδιος ενδιαφέρθηκε για τον φιλέλληνα ποιητή όταν βρέθηκε στο Κολέγιο Τρίνιτι του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ, όπως και ο πρόγονός του. «Εγώ βρέθηκα εκεί για να σπουδάσω Ιστορία και αργότερα Νομική, αλλά ξαφνικά ανέπτυξα μεγάλο ενδιαφέρον για το έργο του Βύρωνα και άρχισα να μελετώ την ποίησή του», μας λέει, αλλά δεν ένιωσε την κληρονομιά του ως βάρος στους ώμους του. «Δεν μπορείς να ζήσεις στη σκιά ενός διάσημου προγόνου. Από την άλλη, ο Λόρδος Βύρων είναι ένας πολύ καλός πρόγονος για να έχει κανείς. Είναι σίγουρα θετικό, αλλά όχι δεν ένιωσα κάποιο βάρος. Για να είμαι ειλικρινής ο Βύρων στην Αγγλία δεν είναι τόσο γνωστός όσο στην Ελλάδα. Το έργο του είναι γνωστό σε μορφωμένους ανθρώπους αλλά μέχρι εκεί», σημειώνει και τονίζει ότι τα έργα του ποιητή δεν διδάσκονται στη δημόσια εκπαίδευση της Βρετανίας.
Μετά τις σπουδές του στο Κέμπριτζ, ο Ρόμπιν Μπάιρον ασχολήθηκε με τα νομικά και ειδικεύθηκε στο δίκαιο της θάλασσας. Ως νομικός σύμβουλος στον τομέα της ναυτιλίας ερχόταν συχνά στην Ελλάδα, αλλά σπάνια κάποιος συνέδεε το επώνυμό του με αυτό του ποιητή, που θεωρείται από πολλούς ένας «ροκ σταρ» του 19ου αιώνα. «Πράγματι, ήταν κάτι σαν σελέμπριτι αλλά ανάμεσα στους ανθρώπους που διάβαζαν ποίηση και αγόραζαν βιβλία», σημειώνει ο ίδιος. Το αυτοβιογραφικό ποίημα «Childe Harold’s Pilgrimage», που έγραψε ο Λόρδος Βύρωνας το 1812, ήταν ένα από τα έργα που τον έκαναν ευρύτερα γνωστό και το πρώτο που αναδεικνύει το πρότυπο του μελαγχολικού «βυρωνικού ήρωα». Πάντως, οι πολιτικές του ιδέες άρχισαν να εδραιώνονται μέσα του νωρίτερα, κατά τη διάρκεια των πρώτων του ταξιδιών και του ερχομού του στην οθωμανική Ελλάδα για πρώτη φορά μεταξύ 1809-1811. «Τότε άρχισε να σχηματίζει τις πολιτικές του ιδέες που ήταν ριζοσπαστικές για την εποχή και εκφράστηκαν αργότερα και στην ποίησή του με το “The Isles of Greece”. Η πολιτική του αφύπνιση ξεκίνησε από την Ελλάδα», λέει ο κ. Μπάιρον.
«Είναι δύσκολο να αποσυνδέσει κανείς τη ζωή του ποιητή από το έργο του», μας σημειώνει ο απόγονος του ποιητή, ο οποίος πια ως συνταξιούχος νομικός ασχολείται ενεργά με την Byron Society του Λονδίνου. Για τους περισσότερους, ο Λόρδος Βύρωνας είναι πιο γνωστός για την ερωτική του ζωή, την αμφιφυλοφιλία του, τη φημολογούμενη σχέση του με την ετεροθαλή αδελφή του και τη φιλελληνική δράση του, παρά για το ποιητικό έργο.
Την ίδια άποψη έχει και η αναπληρώτρια καθηγήτρια του Τμήματος Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΑΠΘ, Μαρία Σχοινά, η οποία είναι μέλος της ακαδημαϊκής επιτροπής που θα διοργανώσει φέτος το 46ο διεθνές συνέδριο για το Λόρδο Βύρωνα με θέμα «Wars & Words» σε συνεργασία με την International Association of Byron Societies. «O Bύρωνας πάντα αποτελούσε πόλο έλξης για την προσωπικότητά του, αλλά έχει παραγάγει ένα απίστευτο έργο που δεν έχει ερευνηθεί και εκτιμηθεί, ιδιαίτερα εδώ στην Ελλάδα. Ολοι τον γνωρίζουμε ως φιλέλληνα, και σωστά, αλλά δεν ξέρουμε το υπόλοιπο έργο του», επισημαίνει η κ. Σχοινά.
Το συνέδριο θα διερευνήσει τη σχέση ανάμεσα στον πόλεμο, ως γεγονός και ως σύμβολο, και στις λέξεις στο έργο του ποιητή και των συγχρόνων του, με αφορμή τον στίχο του Δον Ζουάν «θα πολεμήσω με τις λέξεις» (I will war with words). «Ο Βύρων πίστευε ότι με τις λέξεις μπορεί να αποκτήσει κάποιος εξουσία, να επηρεάσει το μυαλό των ανθρώπων και να τους κατευθύνει. Ηταν ένας ινφλουένσερ της εποχής του, αλλά και άνθρωπος της δράσης. Δεχόταν ότι ως άνθρωποι είμαστε ασταθείς και απρόβλεπτοι και αποφάσισε να ζήσει έτσι. Αυτή είναι μια πολύ σύγχρονη και μοντέρνα πλευρά του», τονίζει η κ. Σχοινά.
«Wars and Words», 28/6 – 2/7, διαδικτυακά στο ΑΠΘ.