Τον περασμένο Ιούλιο, το υπουργείο Πολιτισμού ενημέρωνε τους δημοσιογράφους του πολιτιστικού ρεπορτάζ με δισέλιδο δελτίο Τύπου για τους «σπάνιους θησαυρούς της κάβας του Τατοΐου» που αποκαλύπτονται από τα σπλάχνα του κτήματος. Μάλιστα, το δελτίο Τύπου ανέφερε λεπτομερώς τις ετικέτες από τις σπάνιες φιάλες κρασιού που ήταν μέρος της βασιλικής συλλογής, όπως τις Château Margaux, Château de Vincennes και Château Rothschild, ενώ ειδική μνεία έκανε στην «ειδική εμφιάλωση ουίσκι Chivas σε κεραμική φιάλη με αφορμή τον εορτασμό της ενθρόνισης της βασίλισσας Ελισάβετ της Αγγλίας». Ηταν η τελευταία ανακοίνωση ειδήσεων με θετικό πρόσημο για το κτήμα, ενώ είχαν προηγηθεί ενδελεχείς ενημερώσεις για τις ξύλινες άμαξες του Τατοΐου, τις μελέτες για την αποκατάσταση διαφόρων κτιρίων του, μέχρι και για τον εντοπισμό του χαμένου κασπό από τους ανακτορικούς κήπους. «Κρυβόταν» στο Προεδρικό Μέγαρο.
Παρά τη σπουδή που συνήθως επιδείκνυε το αρμόδιο υπουργείο στα νέα που αφορούν το Τατόι, χρειάστηκε να περάσουν τρεις μέρες από τον έλεγχο της πυρκαγιάς στη Βαρυμπόμπη και να γίνουν οι αυτοψίες της «Κ» (9, 10/8/2021) για να παραδεχθεί το υπουργείο Πολιτισμού τις ζημιές σε μνημειακά κτίρια του ιστορικού πυρήνα και την καταστροφή ενός εργοταξιακού κοντέινερ που βρισκόταν στον περίβολο του ανακτόρου. «Οπως έχει ήδη αναφερθεί από την κυβερνητική εκπρόσωπο, η επιλογή της κυβέρνησης ήταν την ώρα της μάχης να μιλάει ένας, αυτός ο οποίος είχε λόγο να μιλάει, και ήταν η Πολιτική Προστασία. Χθες (σ.σ. Τρίτη 10/8) έγινε το υπουργικό συμβούλιο και σήμερα σας ενημερώνουμε ακριβώς τηρώντας τη διαδικασία την οποία υπέδειξε η κυβέρνηση», απάντησε σε σχετική ερώτηση της «Κ» η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, η οποία προχώρησε στη δική της ανάγνωση για το μέγεθός τους. «Δεν θα είχα κανένα πρόβλημα οποιασδήποτε ανάληψης ευθύνης εάν είχαν γίνει πραγματικές ζημιές. Ζημιές στην προκειμένη περίπτωση δεν έγιναν. Από εκεί και πέρα, ο πρωθυπουργός έχει αρμοδιότητα να αξιολογήσει αυτά τα οποία έκανε ο κάθε υπουργός και το κάθε υπουργείο», πρόσθεσε στη χθεσινή συνέντευξη Τύπου.
Τα κτίρια που έχουν υποστεί ζημιές είναι επτά και πρόκειται για την οικία Στουρμ, το κτίριο Τηλεπικοινωνιών, την οικία Φροντιστή, το κτίριο της Φρουράς των Τάφων, το κτίριο Προσωπικού, το κτίριο Διευθυντηρίου και το κτίριο του Δασονομείου. Στην αυτοψία μας είδαμε στέγες και στέγαστρα σε πέντε από τα παραπάνω κτίρια να έχουν καεί, όπως επίσης τα ξύλινα κουφώματα και ψευδοκουφώματά τους. Σύμφωνα με την υπουργό, ο οικίσκος έξω από το παλαιό ανάκτορο που καταστράφηκε ολοσχερώς περιείχε αντικείμενα τα οποία ήταν μικρής αξίας και σε κακή κατάσταση διατήρησης, όπως οικοσκευές, ραπτομηχανή, μεταλλικά αντικείμενα, η δεύτερη διαλογή της κάβας (μόνο φιάλες μπίρας και αναψυκτικά αυτή τη φορά) και χαρτώο υλικό.
Οταν ξέσπασε η πυρκαγιά στη Βαρυμπόμπη, το ΥΠΠΟΑ φρόντισε το ίδιο βράδυ να μεταφέρει προληπτικά ορισμένα πολύτιμα αντικείμενα εκτός κτήματος για να μην απειληθούν από τη φωτιά. Ο αριθμός, το είδος και η τοποθεσία τους παραμένουν άγνωστα.
100.000 αντικείμενα
Ενας αριθμός αντικειμένων από αυτά που συντηρούν οι υπηρεσίες του υπουργείου φυλάσσονταν σε αποθήκες του Μουσείου Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης μέχρι το 2016. Σε ερώτηση σχετικά με τη μεταφορά τους στο Τατόι το 2019 και το ενδεχόμενο να κινδυνεύσουν σε περίπτωση πυρκαγιάς, έγινε γνωστό ότι η μετακίνηση τους ήταν αίτημα της αρμόδιας Διεύθυνσης Νεοτέρων Μνημείων με το επιχείρημα ότι «οι συλλογές είναι αδιάσπαστες και ενιαίες». Στο Τατόι βρίσκονται αυτή τη στιγμή πάνω από 100.000 αντικείμενα, ενώ ούτε και τώρα –μετά την πυρκαγιά– υπάρχουν σκέψεις μεταφοράς τους.
Σχετικά με τη μεγάλη οικολογική καταστροφή που συντελέστηκε, η κ. Μενδώνη σημείωσε ότι συγκροτείται επιστημονική ομάδα που θα αναλάβει το έργο της αναδάσωσης. «Χάσαμε ένα μεγάλο μέρος του δάσους», σημείωσε η υπουργός, αλλά «στα πολιτιστικά μνημεία οι απώλειες δεν ήταν μεγάλες».
Η διοίκηση του Τατοΐου θα παραμείνει στα χέρια της διυπουργικής επιτροπής που έχει συσταθεί και απ’ ό,τι φαίνεται η μελέτη βιωσιμότητας και τα έργα που προβλέπει δεν αλλάζουν κατεύθυνση ή προτεραιότητες. Οι αρχιτεκτονικές μελέτες για την αποκατάσταση των κτιρίων θα προχωρήσουν όπως έχουν σχεδιαστεί. Πόροι ύψους 20 εκατομμυρίων ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης θα διατεθούν για έργα πυροπροστασίας και πυρόσβεσης για… το μελλοντικό δάσος.