«Σημασία έχει τι μπορούμε να φτιάξουμε μαζί»

«Σημασία έχει τι μπορούμε να φτιάξουμε μαζί»

Η κορυφαία Ελληνίδα ψυχαναλύτρια Αννα Ποταμιάνου έφυγε από τη ζωή το περασμένο Σάββατο

3' 7" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

«Η ηλικία μου είναι τόσο προχωρημένη πια (σ.σ. είχε συμπληρώσει τα 90 της χρόνια) που ούτως ή άλλως αυτό που ονομάζουμε θάνατο είναι προ των πυλών. Είτε έτσι είτε αλλιώς, θα έρθει», είχε πει στην «Κ» τον Μάιο του 2020.

Η διδάκτωρ Φιλοσοφίας και διδάσκουσα ψυχαναλύτρια της Ψυχαναλυτικής Εταιρείας Παρισίων και της Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας, μέλος του Ψυχοσωματικού Ινστιτούτου Παρισίων και αντιπρόεδρος της Διεθνούς Ψυχοσωματικής Ενώσεως, Αννα Ποταμιάνου, έφυγε από τη ζωή το περασμένο Σάββατο. Η σκέψη, η προσωπικότητα και η δυναμική παρουσία της υπήρξαν καθοριστικές για τη διαμόρφωση της ψυχαναλυτικής σκηνής στη χώρα μας: Ιδρυσε, οργάνωσε και διηύθυνε το Κέντρο Ψυχικής Υγιεινής και Ερευνών (1956-1968 και 1994-1998) και διετέλεσε πρόεδρος της Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας από το 1998 έως το 2002. Το κλινικό και θεωρητικό έργο της καλύπτει πολλούς τομείς της ψυχανάλυσης, με ιδιαίτερη αιχμή στα θέματα των οριακών και των ψυχοσωματικών οργανώσεων, του τραύματος, των ταυτίσεων και της αισθητικής.

Το σημαντικό

Η βαθιά γνώση του αντικειμένου της, η διανοητική της εγρήγορση, αλλά κι αυτό που η ίδια ονόμαζε «αυθόρμητη κίνηση προς τον άλλον», μας είχε οδηγήσει πριν από περίπου ένα χρόνο να ζητήσουμε τη γνώμη της για όσα τότε συνέβαιναν στις ζωές μας και στην κοινωνία, που αιφνιδιασμένη και τρομοκρατημένη προσπαθούσε να βρει την ισορροπία της μετά το ξέσπασμα της πανδημίας. «Καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής, μου ήταν πάντα πιο σημαντικό το τι κτίζεται μεταξύ δύο ανθρώπων παρά το τι αποδομείται. Δηλαδή, περισσότερο τι μπορούμε να φτιάξουμε μαζί παρά πώς θα τα χωρίσουμε», σχολίασε τότε, και μας δέχτηκε στο σαλόνι του σπιτιού της.

Πίσω από την ανοιχτή πόρτα φαινόταν το γραφείο όπου εξακολουθούσε να εργάζεται ως ψυχαναλύτρια μέχρι το lockdown, αλλά και ως συγγραφέας. Είχε εκδώσει 8 βιβλία, 3 μονογραφίες και συνεργάσθηκε στην έκδοση 17 συλλογικών βιβλίων. Δημοσίευσε μεγάλο αριθμό άρθρων σε ξένα και ελληνικά περιοδικά και στη συζήτησή μας είχε αναφέρει ότι κάτι νέο ετοίμαζε. Το 2019 κυκλοφόρησε το πιο πρόσφατο έργο της, «Η ποίησις των ονείρων» (εκδ. Ικαρος), ένα βιβλίο- οδηγός για όσους ενδιαφέρονται για την «ποίηση» του ανθρώπινου νου. Πρόκειται για ένα εγχειρίδιο χρήσιμο για τη σκέψη των ψυχαναλυτών, το οποίο ταυτόχρονα πλησιάζει με ευαισθησία τους ανθρώπους, «τα πλάσματα του κόσμου», όπως γράφει, που «όπως συμβαίνει στον ουρανό ή στους βυθούς των θαλασσών […] έχουμε τη δική μας συνεχή εσωτερική κινητικότητα».

Χάρη και στη μακρά ψυχαναλυτική της πορεία –«Είναι μια συνεχής δοκιμασία η ανάλυση, κι αυτή τη δοκιμασία ασφαλώς δεν την αντέχουν ή δεν τη θέλουν όλοι», σημείωνε– είχε κατακτήσει μια φιλοσοφική προσέγγιση του γήρατος, που η ίδια ονόμαζε «ρεαλισμό». «Σημασία έχει να αναγνωρίζει κανείς τι τον φοβίζει: Ουδείς θέλει να παραδεχτεί ότι τελειώνει η ζωή του, αλλά ταυτόχρονα ένα άλλο μέρος του εαυτού του γνωρίζει ποια είναι η πραγματικότητα. Βεβαίως αυτή η σχέση με την πραγματικότητα πολλές φορές ταλαντεύεται», τόνιζε.

Οι περιορισμοί

Πάνω σε αυτόν τον άξονα ξεδίπλωσε τη σκέψη της αναφορικά με τις επιπτώσεις που έχει στον ψυχισμό μας το ξέσπασμα της επιδημίας. «Οι κρίσεις που ζούμε είναι δοκιμασία, και επερωτώνται οι δυνατότητες του καθενός. Οταν η ψυχική σιγουριά χάνεται και ο ψυχισμός σείεται, οι αντοχές δοκιμάζονται και οι βεβαιότητες εκλείπουν. Νομίζω ότι το πιο βαρύ για εμάς τους ανθρώπους είναι το να παραδεχτούμε τους περιορισμούς. Και να πορευτούμε με αυτή την επίγνωση. Η παντοδυναμία την οποία ο καθένας επιθυμεί για τον εαυτό του είναι ανέφικτη», σχολίασε.

Και συνέχισε: «Περιμένω εκείνους τους πολιτικούς που, πέρα από τα καθημερινά προβλήματα, θα ασχοληθούν συστηματικά με τη σωστή πληροφόρηση του κοινού για τις κινήσεις του κόσμου που μας περιβάλλει και για τις αλλαγές που αναγγέλλονται. Αλλαγές σε συμμαχίες και σε αντιπαλότητες, συνειδητοποίηση του τι καθορίζουν οι κινήσεις που κάνουμε ή εκείνες που αποφεύγουμε. Το μέλλον των παιδιών μας εξαρτάται από την πορεία που ακολουθούμε».

Η Αννα Ποταμιάνου είχε τιμηθεί με τα μετάλλια της Ελληνικής Αντιστάσεως και του Γαλλικού Ερυθρού Σταυρού.

comment-below Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή
MHT