Τα αντιλαμβανόσουν ήδη από την είσοδό σου στον χώρο, ένα τυχαίο βράδυ κάποιας Πέμπτης: το 49ο Φεστιβάλ Βιβλίου στο Ζάππειο, που ολοκληρώνεται αύριο, δεν έχει απλώς μεγάλη προσέλευση ακόμα και τις καθημερινές, αλλά ελκύει και κόσμο που το απολαμβάνει, που ξεφυλλίζει αλλά και αγοράζει βιβλία, που περπατάει αργά τρώγοντας μαλλί της γριάς, αλλά και που σπεύδει να παρακολουθήσει την παρουσίαση ενός νέου τίτλου. Η εξήγηση, παρότι ίσως προφανής με δεδομένη την περυσινή φυσική απουσία του φεστιβάλ λόγω πανδημίας, συμπυκνώνεται σε μια φράση που επαναλαμβάνεται συχνά: δίψα για βιβλίο και πολιτισμό.
«Είναι μια πολύ επιτυχημένη έκθεση, με μεγάλη προσέλευση, που μας δείχνει ότι είχε λείψει στον κόσμο», λέει στην «Κ» ο Νίκος Νίκας, πρόεδρος του Συνδέσμου Εκδοτών Βιβλίων, που διοργανώνει το φεστιβάλ μαζί με την Επιτροπή Ολυμπίων και Κληροδοτημάτων – Ζάππειο Μέγαρο και τον Οργανισμό Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων. «Οπως διαπιστώσαμε και στη διάρκεια του εγκλεισμού», συνεχίζει ο κ. Νίκας, «ο κόσμος διψάει για βιβλίο και πολιτισμό. Είναι μια από τις μεγαλύτερες σε επισκεψιμότητα εκθέσεις των τελευταίων χρόνων».
Με το κεντρικό αφιέρωμα επικεντρωμένο στα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση, το 49ο Φεστιβάλ Βιβλίου πραγματοποιεί κάθε μέρα μια σχετική εκδήλωση, καθώς και άλλες οκτώ που αφορούν παρουσιάσεις βιβλίων και συγγραφέων, ομιλίες κ.ά. Περισσότερες από 150 εκδοτικές επιχειρήσεις φιλοξενούνται φέτος, με σχεδόν όλες να δηλώνουν ικανοποιημένες από τη συνθήκη.
«Σαν να υπήρχε στερητικό σύνδρομο και ο κόσμος να ήρθε διψασμένος για βόλτα και βιβλίο», λέει στην «Κ» ο Αργύρης Καστανιώτης των ομώνυμων εκδόσεων, από το περίπτερο των οποίων μαθαίνουμε ότι η αγοραστική κίνηση είναι αυξημένη κατά 30% σε σύγκριση με το 2019. Στον Πατάκη η εικόνα είναι ανάλογη. Οπως εξηγεί από τον πάγκο των εκδόσεων ο Πρόδρομος Ελευθεριάδης, «ο κόσμος διψούσε για κάτι τέτοιο, παρόλο που τα βιβλιοπωλεία είναι ανοικτά. Γιατί το φεστιβάλ συνδυάζεται και με βόλτα».
Συνδυάζεται, επίσης, με γνωριμίες, με νέους συγγραφείς λόγου χάρη. Ο Λευτέρης Μπούρος, που μόλις υπέγραψε αντίτυπα του νουάρ μυθιστορήματός του «Drifter: Καρμανιόλα» (εκδ. Bell/Χαρλένικ Ελλάς), σημειώνει ότι το φεστιβάλ «είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να συναντηθούμε με αναγνώστες και με φίλους που χάσαμε στην περίοδο της καραντίνας».
Ισως, τελικά, όλα να οφείλονται στην πανδημία. «Ο κόσμος διψούσε να βγει, να επικοινωνήσει, να αγοράσει βιβλία», λέει ο Θωμάς Αγγελίδης από τον πάγκο των εκδόσεων της Εστίας, που εκτιμά την αύξηση των πωλήσεων σε σύγκριση με το 2019 στο 40%. Και από τίτλους; «Υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για τη γενιά του ’30, για σύγχρονους Ελληνες και ξένους συγγραφείς και, βέβαια, για Ιστορία και Πολιτική, που έχουν κοινό».
«Είναι η πρώτη μεγάλη έκθεση μετά το 2019», επισημαίνει ο κ. Νίκος από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, «και πολύς κόσμος τη συνδυάζει με τη βόλτα του. Ζητάνε μπεστ σέλερ αλλά και βιβλία καταλόγου. Πολλά παιδικά, επίσης, που πάντα κινούνται λίγο περισσότερο από των ενηλίκων». Σημασία, βέβαια, έχει και η σύνθεση του κοινού. «Εδώ δεν έρχεται τόσο ο κόσμος των βιβλιοπωλείων, όσο ένα κοινό που ενδιαφέρεται για τα βιβλία και που μαζί με τη βόλτα του θέλει να δει τι κυκλοφορεί», παρατηρεί η Πόπη Γκανά των εκδόσεων Μελάνι.
Ακόμα, λοιπόν, και οι «μικροί» εκδοτικοί είναι ευχαριστημένοι, όπως το Εναστρον, ή όσοι συμμετέχουν στο φεστιβάλ για πρώτη φορά, επομένως δεν έχουν μέτρο σύγκρισης. «Το σίγουρο είναι», λέει ο Κώστας Σπαθαράκης των εκδόσεων Αντίποδες, «ότι πέρασε και κόσμος που δεν μας ήξερε. Που στάθηκε στον πάγκο και είπε “α, ωραίο εξώφυλλο, τι είναι;” Σε όλους αυτούς είχαμε την ευκαιρία να δείξουμε τη δουλειά μας συνολικά. Οπως, δηλαδή, λειτουργεί στην πραγματικότητα μια κανονική έκθεση».