Στις 6 Ιουλίου του 1976, στην πόλη Ντζάρα του νοτίου Σουδάν, ένας άνδρας γνωστός στους επιδημιολόγους ως Yu. G. πέθανε αιμορραγώντας από κάθε οπή του σώματός του. Λίγες ημέρες αργότερα, δύο συνάδελφοί του πέθαναν από ακατάσχετη αιμορραγία.
Σε αντίθεση με τον μονόχνωτο Yu. G., ο ένας από τους άτυχους συναδέλφους του ήταν κοινωνικός και είχε πολλές ερωμένες. Ο ιός χτύπησε σαν τσουνάμι το νοσοκομείο της Ντζάρα. Oπως γράφει ο Αμερικανός ερευνητής ρεπόρτερ Ρίτσαρντ Πρέστον στο βιβλίο του «Hot Zone» (Corgi, 1995, 2014), το νοσοκομείο μετατράπηκε σε νεκροτομείο, ενώ νοσηλευόμενοι που είχαν προσβληθεί, άρχισαν να συμπεριφέρονται αλλόκοτα: κάποιοι κινούνταν σαν ζόμπι, άλλοι άρχισαν να τρέχουν γυμνοί στους δρόμους, αφήνοντας μια μακρά γραμμή αίματος πίσω τους. Το προσωπικό πανικοβλήθηκε και εγκατέλειψε το νοσοκομείο.
Εάν ο ιός είχε περάσει έξω από την κεντρική Αφρική, σημειώνει ο Πρέστον, μπορεί να «έμπαινε στο Χαρτούμ μέσα σε εβδομάδες, να έφτανε στο Κάιρο λίγες εβδομάδες αργότερα και από εκεί θα μεταπηδούσε στην Αθήνα, στη Νέα Υόρκη, στο Παρίσι, στο Λονδίνο, στη Σιγκαπούρη – θα είχε πάει παντού στον πλανήτη. Κι ωστόσο, πέρασε απαρατήρητος από τον υπόλοιπο κόσμο. Αυτό που συνέβη στο Σουδάν θα μπορούσε να συγκριθεί με μια μυστική ατομική έκρηξη».
Οντως. Για ανεξήγητους λόγους, ο ιός εξαφανίστηκε. Μία πιθανή εξήγηση είναι ότι σκότωσε με τέτοια εξωφρενική ταχύτητα όσους νόσησαν που δεν πρόλαβαν να τον μεταδώσουν παραέξω. «Ο ιός υποχώρησε κάπου στην καρδιά της ζούγκλας όπου αναμφισβήτητα ζει έως σήμερα, ανακυκλώμενος από οργανισμό σε οργανισμό, αλλάζοντας σχήμα, περνώντας από μεταλλάξεις, έτοιμος να διεισδύσει ξανά στο ανθρώπινο είδος σε νέα μορφή».
Ο ιός είχε όνομα ή, έστω, το απέκτησε αργότερα: Εμπολα. Για την ακρίβεια, ο «Εμπολα του Σουδάν». Ο οποίος κρύφτηκε στη ζούγκλα, για να επανεμφανιστεί ελάχιστους μήνες αργότερα, τον Σεπτέμβριο του 1976, στο βόρειο Κονγκό (τότε Ζαΐρ). Και αυτή την φορά χτύπησε με πρωτοφανή σφοδρότητα. Ο «Εμπολα του Ζαΐρ», όπως ονομάστηκε, ήρθε για να μείνει: έκανε διάφορες επανεμφανίσεις στη Νιγηρία, στη Λιβερία, στη Σιέρα Λεόνε, στη Γουινέα, αυτήν τη στιγμή θερίζει στο βόρειο Κίβου του Κονγκό. Ο Πρέστον είχε δίκιο: παραμένει ζωντανός, όμως περιορίζεται στην Αφρική. Η Δύση, που τόσο υποφέρει από τον κορωνοϊό, στάθηκε τυχερή. Πολύ τυχερή.
Η ονομασία Εμπολα καθιερώθηκε έπειτα από τα πρώτα κρούσματα που παρατηρήθηκαν στη νότια πλευρά του ποταμού Εμπολα, όταν χτύπησε το νοσοκομείο της ιεραποστολής Γιαμπούκου, που διηύθυναν Βελγίδες μοναχές. Η ιεραποστολή περιλάμβανε σχολείο και το πρώτο θύμα ήταν ένας δάσκαλος που ήρθε σε επαφή με τεμαχισμένα κρέατα ζώων της περιοχής.
Το Σουδάν ξεχάστηκε απ’ όλους. Και ο Εμπολα στις άλλες αφρικανικές χώρες έγινε θρίλερ από τον Τομ Κλάνσι. Οταν κάτι συμβαίνει πολύ μακριά ή πολύ παλιά, όλα μοιάζουν τόσο συναρπαστικά…