ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΠΟΥΛΙΔΟΥ
Χωρίς Πυξίδα
εκδ. Μεταίχμιο, σελ. 368
Διάλογοι γήινοι, μεστοί, χωρίς στόμφο, και όλα όσα γράφονται ακούγονται οικεία, ίσως και προφητικά.
Η «Πυξίδα» είναι ο τίτλος της αριστερής εφημερίδας στα γραφεία της οποίας εκτυλίσσεται το συναρπαστικό μυθιστόρημα της Χριστίνας Πουλίδου. Πρόκειται για μία δυστοπία που διαδραματίζεται μεταξύ Γενάρη του 2025 και του ίδιου μήνα δύο χρόνια αργότερα. Το κρίσιμο αυτό διάστημα η Ευρώπη καταρρέει, η Ζώνη Σένγκεν αποσυντίθεται, στη Γαλλία εκλέγεται ακροδεξιά πρόεδρος, η Πελέν, στην Ελλάδα εθνικιστές και λαϊκιστές γιγαντώνονται εκ νέου και οι δημοσιογράφοι της εφημερίδας τσακώνονται για το μέλλον της χώρας και τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της. «Μετά τη διεύρυνση ακολουθεί η συστολή της Ευρώπης», προαναγγέλλει ένας από τους ήρωες του βιβλίου, ως άλλη Κασσάνδρα.
Ολα αυτά ακούγονται οικεία, ρεαλιστικά, ίσως και προφητικά(;). Οικεία επειδή η Χριστίνα Πουλίδου ξεκίνησε την καριέρα της στον «Θούριο» κι εργάστηκε σε δύο αριστερές εφημερίδες, την «Αυγή» και την «Πρώτη», ρεαλιστικά επειδή η Σένγκεν όντως κινδυνεύει, η ανάδειξη ακροδεξιού προέδρου στη Γαλλία είναι πλέον μια όχι και τόσο απίθανη προοπτική, ενώ η Αριστερά στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη είναι πράγματι διχασμένη μεταξύ φιλοευρωπαϊκών δυνάμεων και εμμονικών ευρωσκεπτικιστών. Υπάρχουν κι άλλα, πιο επουσιώδη στοιχεία που καθιστούν το μυθιστόρημα εξόχως ακριβές. Οι δημοσιογραφικές αντιπαραθέσεις και ίντριγκες, οι ανθρώπινες μικρότητες, τα ειδύλλια που πλέκονται, οι γάμοι που καταρρέουν, οι απλήρωτοι συντάκτες του κομματικού Τύπου, τα παιδιά των αριστερών που γίνονται αντιεξουσιαστές και μπλέκουν σε περιπέτειες με την αστυνομία, αλλά και η επικράτηση του καλού στο τέλος, μιας ομοψυχίας κι ενός πατριωτισμού που ξεπηδά μέσα από την καταστροφή – φυσική και εθνική.
Κατά τη γνώμη μου, οι δυσοίωνες προβλέψεις για το μέλλον της Ευρώπης είναι η μέθοδος της Χριστίνας Πουλίδου να ξορκίσει τους φόβους της. Διαφαίνεται στις σελίδες του βιβλίου η αγωνία της συγγραφέως για τη συνοχή της Ε.Ε. αλλά και ο προβληματισμός της για το κομμάτι της Αριστεράς που συμπλέει με τον αντισυστημισμό, ενίοτε και την Ακροδεξιά, στην κριτική της προς την Ευρώπη. Οι χαρακτήρες τού «Χωρίς Πυξίδα» είναι καλοδουλεμένοι, σύνθετοι, αντιφατικοί, ακριβώς επειδή η συγγραφέας είχε μάλλον αληθινούς ανθρώπους στο μυαλό της όταν τους ανέπτυσσε. Η πλοκή έχει κορύφωση και ιδεολογικοπολιτικό πλαίσιο, καθώς το προσωπικό συμβαδίζει με το πολιτικό, κι ανάποδα. Οι διάλογοι είναι γήινοι, μεστοί, δεν υπάρχει στόμφος και λόγια επιτήδευση. Είναι ένα βιβλίο που διαβάζεται απνευστί, προσφέρεται για βουλιμική κατανάλωση, κάπως σαν αυτές τις σειρές του Netflix που κυκλοφορούν από στόμα σε στόμα και γίνονται viral.