Σε μια πελώρια αίθουσα ενός μισοσκότεινου πρώην βιομηχανικού κτιρίου κοντά στο Γκάζι έχει τοποθετηθεί μια σειρά από σιδερένια κρεβάτια κολλημένα στον τοίχο. Τρεις-τέσσερις άνδρες βρίσκονται ξαπλωμένοι και δέχονται τις τελευταίες οδηγίες από τον σκηνοθέτη, Γιώργο Γκικαπέππα, προτού εκείνος δώσει το σήμα για να ξεκινήσει το γύρισμα. Καθώς η κάμερα καταγράφει κινούμενη κυκλικά, ο ξανθός νεαρός στη μέση, αφοσιωμένος στα χαρτιά του, σταματά πότε πότε το γράψιμο για να ρίξει μια ματιά στο φως που μπαίνει από το μοναδικό παράθυρο. Είναι ο Γιάννης Ρίτσος.
Ρίτσος, Σεφέρης, Μυριβήλης, Πολίτης, Βενέζης, Εγγονόπουλος, Σαραντάρης, Τερζάκης. Σε μια εποχή όπου οι ήρωες του σινεμά ξεχωρίζουν με τις πολύχρωμες στολές και τις υπερδυνάμεις τους, ξεχνάμε πολλές φορές ότι οι ηρωικές μορφές μπορούν να αναζητηθούν στην πραγματική ζωή.
Οι συγγραφείς και οι ποιητές της «Γενιάς του ’30», άνθρωποι οι οποίοι έζησαν άμεσα ή έμμεσα τρεις και τέσσερις πολέμους, καταστροφές, δυστυχία και κατάφεραν όλα αυτά να τα φιλτράρουν και να τα μετουσιώσουν σε τέχνη, αποτελούν σίγουρα τέτοιες μορφές. Μέσα από μια νέα σειρά της Cosmote TV, που έρχεται το 2022, θα γνωρίσουμε 15 από αυτούς τους «ήρωες», σε ισάριθμα επεισόδια που αφηγούνται τη ζωή και το έργο τους.
«Η αρχική ιδέα προήλθε από την εντύπωσή μου ότι η πολυκουβεντιασμένη, τραγουδισμένη γενιά του ’30 έχει γίνει πια brand. Οι μορφές της μοιάζουν μυθικές, χωρίς να έχουμε πραγματική επίγνωση, ιδιαίτερα οι νεότερες γενιές, του τι και γιατί έγραψαν. Για τις διαφορές, για παράδειγμα, ανάμεσα στον Τερζάκη και τον Πολίτη, τον Καραγάτση και τον Μυριβήλη, τον Εμπειρίκο και τον Ρίτσο. Γι’ αυτόν τον λόγο αποφάσισα να επικεντρωθώ περισσότερο στις εργογραφίες παρά στις προσωπικές λεπτομέρειες του βίου τους. Δεν θα δεις δηλαδή στη σειρά κάποιον να λέει “φτιάξε τον καφέ έτσι” ή κάτι τέτοιο. Οσα λέγονται στη σειρά ξεκινούν βλέποντας τον συγγραφέα να δουλεύει και “μπαίνοντας” στο μυαλό του για να ζωντανέψουμε τις σκηνές που αντιστοιχούν σε όσα γράφει επί τόπου. Φυσικά κάτι τέτοιο είναι πολύ πιο εύκολο όταν έχεις να κάνεις με την πρόζα και τους χαρακτήρες της πεζογραφίας, παρά με την ποίηση», μας λέει σε ένα διάλειμμα από τα γυρίσματα ο Γιώργος Γκικαπέππας.
Eζησαν άμεσα ή έμμεσα τρεις και τέσσερις πολέμους, καταστροφές, δυστυχία και κατάφεραν όλα αυτά να τα φιλτράρουν και να τα μετου- σιώσουν σε τέχνη.
Στη σκηνή που περιγράψαμε παραπάνω, ο Γιάννης Ρίτσος βρίσκεται στο σανατόριο, αντιμετωπίζοντας ξανά τη φυματίωση, η οποία τον ταλαιπώρησε σε ολόκληρη τη νεότητά του. «Ο Ρίτσος με απασχόλησε πάρα πολύ, όχι γιατί είναι σημαντικότερος από τους υπόλοιπους, αλλά και μόνο λόγω του γεγονότος ότι το έργο του είναι τεράστιο. Τελικά πήρα την απόφαση-ρίσκο να μην τον δραματοποιήσω σε μεγάλη ηλικία, εν μέρει και γιατί με έναν τρόπο “ζει” ανάμεσά μας. Αν κάποιος κάνει μια πρόχειρη αναζήτηση στο Youtube, θα τον δει να μιλάει. Κομμάτια από όλα τα έργα του, πάντως, θα αφηγηθούν αρκετοί σύγχρονοι Ελληνες ηθοποιοί πάνω στη σκηνή, σαν να βρίσκονται σε έναν χώρο πρόβας».
Καθώς τα γυρίσματα συνεχίζονται, ξεκλέβουμε για λίγο και τον πρωταγωνιστή του επεισοδίου, Δημήτρη Αριανούτσο: «Αυτό που μου έκανε περισσότερη εντύπωση διαβάζοντας για τη ζωή αλλά και τη λογοτεχνία του Ρίτσου, ήταν η μεγάλη του ψυχική δύναμη, ώστε να καταφέρει να διαχειριστεί τις δύσκολες καταστάσεις (π.χ. θάνατος της μητέρας και του αδελφού του) ήδη από μικρή ηλικία και να μετουσιώσει τον πόνο σε τέχνη. Επίσης η διαρκής επιθυμία του να γράφει την αλήθεια για τα γεγονότα και τις καταστάσεις γύρω του», μας λέει ο νέος ηθοποιός.
Επιστρέφοντας στον δημιουργό της σειράς, τον ρωτάμε πόσο εύκολο είναι το πάντρεμα της μυθοπλασίας με τα ιστορικά γεγονότα και τα ντοκουμέντα γύρω από αυτές τις σπουδαίες μορφές.
«Θα έλεγα ότι είναι απαραίτητο. Αν παρατηρήσετε –και χαίρομαι που συμβαίνει– θα δείτε μια νέα γενιά, απαλλαγμένη σε μεγάλο βαθμό από τις ενοχές και τα βάρη του παρελθόντος που κουβαλάμε εμείς, να παρακολουθεί με αφοσίωση ντοκιμαντέρ στο Netflix και αλλού γύρω από σπουδαίες φιγούρες, σημερινές ή παλιότερες. Τους δίνουν προφανώς όραμα και πρότυπα ζωής, της πραγματικής ζωής και του πώς μπορείς να την κατακτήσεις. Και φυσικά, όλα τους έχουν μέσα στοιχεία μυθοπλασίας. Οι λογοτέχνες της γενιάς του ’30 είναι τέτοιες φιγούρες, ενώ μέσα από τη δραματοποίηση των έργων τους αντιλαμβάνεται κανείς ακόμα καλύτερα το πόσο μοντέρνα όντως ήταν τα τελευταία, αλλά και επίκαιρα μέχρι και σήμερα», καταλήγει ο κ. Γκικαπέππας.