Τον Ιούνιο του 1951, ο Γκρέιαμ Γκριν επιστρέφει από δημοσιογραφική αποστολή στην Ινδοκίνα ενθουσιασμένος. Το Βιετνάμ τον έχει καταγοητεύσει, όπως επίσης τον έχει συγκινήσει ο αγώνας των Βιετναμέζων. Μάλιστα, δηλώνει στους υπεύθυνους του περιοδικού Life ότι είναι έτοιμος να ξαναπάει με την πρώτη ευκαιρία.
Εκείνο το καλοκαίρι βρίσκεται στην Ελλάδα, πάνω σε ένα ιστιοπλοϊκό, στα νερά του Αργολικού Κόλπου και γράφει στην ερωμένη του, Κάθριν, πόσο του έχει λείψει.
Βρίσκεται καθ’ οδόν για την Αθήνα και η έξαψή του είναι μεγάλη. Τις προάλλες άκουγε τη Συμφωνία του Διός του Μότσαρτ, «σε νυχτερινή ανοιχτή συναυλία στην Επίδαυρο», όταν του ήρθε μια καλή ιδέα για ένα μυθιστόρημα τοποθετημένο στην Ινδοκίνα.
Σήμερα, όλοι ξέρουμε ποιο έμελλε να είναι το μυθιστόρημα αυτό: ο «Ησυχος Αμερικανός» (εκδ. Πόλις), το αριστούργημα που ο Γκριν εξέδωσε το 1955, τοποθετημένο στο Βιετνάμ την περίοδο που οι Γάλλοι χάνουν έδαφος και αναλαμβάνουν σιγά σιγά οι Αμερικανοί. Στην καρδιά του μυθιστορήματος, φυσικά, βρίσκεται και το ασίγαστο πάθος του (παντρεμένου) Αγγλου ανταποκριτή Τόμας Φάουλερ για τη Βιετναμέζα Φουόνγκ – την οποία όμως διεκδικεί απειλητικά ο «ήσυχος Αμερικανός» Ολντεν Πάιλ. Τα ηθικά διλήμματα στη συνείδηση του Φάουλερ κοχλάζουν, ωστόσο, προκειμένου να μη χάσει το πρόσωπο του πάθους του, θα στήσει μια παγίδα στον αντίζηλό του. Ποιος κερδίζει στο τέλος; Ουσιαστικά, κανένας.
Πάνω σε ιστιοπλοϊκό, στον Αργολικό Κόλπο, γράφει στην ερωμένη του, Κάθριν, πόσο του έχει λείψει.
Εχει ενδιαφέρον ότι το σπέρμα για το έξοχο αυτό μυθιστόρημα φυτεύτηκε στην Επίδαυρο, και ενώ ο συγγραφέας άκουγε ζωντανά την τελευταία συμφωνία που έγραψε ο Μότσαρτ (υπ’ αριθμ. 41, Κ 551).
«Ποια να ήταν αυτή η συναυλία;», αναρωτήθηκε ο κύριος Γκρι. Επ’ αυτού έσπευσα να ρωτήσω μία ειδικό, τη ραδιοφωνική παραγωγό Κάτια Καλιτσουνάκη, η οποία μου έγραψε ότι ο Μητρόπουλος μέσω του Συλλόγου Εκδρομέων είχε θεσπίσει από τη δεκαετία του ’30 μια παράδοση συναυλιών σε αρχαιολογικούς χώρους και αρχαία θέατρα (Επιδαύρου, Κορίνθου, Σικυώνος κ.λπ.) η οποία πρέπει να συνεχίστηκε περιστασιακά έως την ίδρυση του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου. Ο Μητρόπουλος βέβαια τότε (το 1951) ήταν στην Αμερική, αλλά είχε διευθύνει κάποιες συναυλίες σε αρχαιολογικούς χώρους ο Βαβαγιάννης.
Ο αρχιμουσικός Θεόδωρος Βαβαγιάννης (1905-1988) υπήρξε βοηθός του Δημήτρη Μητρόπουλου και μαέστρος της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών από το 1940 έως το 1957. Είναι πολύ πιθανό να ήταν ο αρχιμουσικός που διηύθυνε τη μεγαλοπρεπή Συμφωνία του Διός έχοντας, εν αγνοία του, τον Γκρέιαμ Γκριν στο κοινό.
Ωραία εικόνα. Ο Γκριν να ακούει τον Μότσαρτ κάτω από την ελληνική νύχτα, στο αρχαίο θέατρο, και μέσα του μια φωνή να του ψιθυρίζει τον «Ησυχο Αμερικανό». Οπως γράφει κάπου στο βιβλίο: «Οταν δραπετεύεις σε μιαν έρημο, η σιωπή φωνάζει εκκωφαντικά στο αυτί σου».