Υπήρξε ένας άνθρωπος που 15 χρόνια πριν από τη Ρόζα Παρκς αρνήθηκε να καθίσει σε θέση εγχρώμων στο λεωφορείο και φυλακίστηκε, που 17 χρόνια πριν από τη διαμαρτυρία στο Γούλγουορθ κατήργησε στην πράξη τον νόμο Jim Crow, που χρόνια πριν από τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, αμφισβήτησε τον φυλετικό διαχωρισμό. Γιατί δεν γνωρίζουμε τον άνθρωπο που σε αντίστιξη με τον φυλετικό νόμο του Jim Crow επινόησε τον όρο Jane Crow για να συμπεριλάβει τις μαύρες γυναίκες που οι διακρίσεις εις βάρος τους γίνονταν και λόγω φύλου; Τον άνθρωπο που υπήρξε έμπνευση για τη Ρουθ Μπέιντερ Γκίνσμπεργκ; Γιατί δεν γνωρίζουμε τον άνθρωπο που χάρη στο νομικό του έργο η Αμερικανική Ενωση Πολιτικών Ελευθεριών (ACLU), μόλις πρόσφατα το 2020, κέρδισε στο Ανώτατο Δικαστήριο την υπόθεση για την απαγόρευση των διακρίσεων απέναντι σε ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα;
Γιατί δεν γνωρίζουμε την Πόλι Μάρεϊ; Φαίνεται αδιανόητο πώς μια τέτοια μορφή γλίστρησε από τις σελίδες της Ιστορίας αλλά και από το πάνθεον των συμβόλων των παγκόσμιων κινημάτων για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η Ann Pauline «Pauli» Murray (1910-1985), μεγαλωμένη στον Νότο, σε μια πολυφυλετική οικογένεια (μαύρων, ιθαγενών Αμερικανών και λευκών), συχνά βίωνε τον ρατσισμό από την κοινωνία των λευκών και την προκατάληψη από τη μαύρη κοινότητα. Η ίδια, παράλληλα, πάλευε και με την ταυτότητα του φύλου της, ένα κορίτσι που θα έπρεπε να είναι αγόρι, όπως έγραφε. Ετσι, φαίνεται να κατάλαβε από πολύ νωρίς τι σήμαινε να ζεις ανάμεσα αλλά και πέρα από τις ήδη αποδεκτές κατηγορίες και νόρμες. Αριστη μαθήτρια, έκανε αίτηση στο Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας, παρόλο που ήξερε ότι δεν θα γινόταν δεκτή, ως Αφροαμερικανίδα. Η αίτησή της απορρίπτεται. Το οργισμένο γράμμα της προς τον πρόεδρο Ρούζβελτ στάθηκε η αφορμή για την αρχή μια βαθιάς φιλίας με την Ελινορ Ρούζβελτ.
Το 1944 γίνεται δεκτή στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου του Χάουαρντ, είναι η μοναδική γυναίκα στην τάξη της με αποτέλεσμα να δέχεται την απαξίωση όχι μόνο των καθηγητών της αλλά και των συμφοιτητών της. Με συγκρότηση και απίστευτη ιδεολογική συνέπεια γράφει: «Οταν τα αδέλφια μου προσπαθούν να σχεδιάσουν έναν κύκλο για να με αποκλείσουν, θα σχεδιάσω έναν μεγαλύτερο κύκλο για να τους συμπεριλάβω». Και το κάνει. Αμφισβητεί με γενναιότητα το δόγμα Πλέσι (απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ κατά την οποία το Δικαστήριο έκρινε ότι οι νόμοι για τον φυλετικό διαχωρισμό δεν παραβιάζουν το αμερικανικό σύνταγμα) και βάζει στοίχημα 10 δολαρίων με τον καθηγητή της πως ο Πλέσι θα καταργηθεί μέσα σε 25 χρόνια. Μόλις 10 χρόνια αργότερα, ο ίδιος καθηγητής μαζί με ομάδα νομικών και τον περιβόητο Θέργκουντ Μάρσαλ, στηριζόμενοι στην πτυχιακή εργασία της Πόλι Μάρεϊ, καταφέρνουν μια ιστορική νίκη. To Ανώτατο Δικαστήριο αναγνωρίζει πως ο φυλετικός διαχωρισμός παραβιάζει τη ρήτρα της ισότητας και πως όλοι οι άνθρωποι πρέπει να είναι ισότιμοι στις εκπαιδευτικές διαδικασίες. Η απόφαση-ορόσημο για την αμερικανική κοινωνία θα αποτυπωθεί σε μία φωτογραφία με την ομάδα νομικών στα σκαλιά του δικαστηρίου· εκεί, η Μάρεϊ δεν είναι πουθενά. Κάθε κομμάτι της ταυτότητάς της την κρατάει εκτός.
Μια ποιήτρια που έγινε νομικός, συγγραφέας, ακτιβίστρια, καθηγήτρια πανεπιστημίου, δασκάλα, ιερέας.
Το 1965, έξι χρόνια πριν από τη δικαστική νίκη της Ρουθ Μπέιντερ Γκίνσμπεργκ για την ισότητα των φύλων, μια παρόμοια υπόθεση είχε ήδη κερδηθεί στο Σεντ Λούις, από την Ενωση για τα Πολιτικά Δικαιώματα και την Πόλι Μάρεϊ. Οταν αργότερα η Γκίνσμπεργκ κέρδισε την περιβόητη υπόθεση Ριντ, γενναία απέδωσε τα εύσημα: «Δεν εφευρίσκαμε κάτι νέο, λέγαμε τα ίδια πράγματα που έλεγε η Πόλι χρόνια πριν σε μια εποχή που η κοινωνία δεν ήταν έτοιμη να ακούσει». Ναι, ήταν μια εποχή που δεν υπήρχαν ακόμη οι λέξεις για να περιγράψουν την προσωπικότητα και το ανάστημα της Πόλι Μάρεϊ. Μαύρη, queer, ασυμβίβαστη με το φύλο της, έσπαγε τα εμπόδια σε κάθε στάδιο της ζωής της με μεγάλο κόστος. Η ιδέα ότι παράγοντες όπως η φυλή, το φύλο, η κοινωνική τάξη πρέπει να εξεταστούν συλλογικά για να κατανοηθεί πλήρως η ταυτότητα ενός ατόμου μπορεί σήμερα να ακούγεται αυτονόητη, τότε όμως φάνταζε ακατανόητη και ήταν εκτός ατζέντας ακόμη και των πιο πρωτοποριακών κινημάτων της εποχής.
Η ίδια, πάντως, επέμενε πως σε όλη την πορεία της ζωής της παρέμενε μια ποιήτρια, μια ποιήτρια που έγινε νομικός, συγγραφέας, ακτιβίστρια, καθηγήτρια πανεπιστημίου, δασκάλα, ιερέας. Μια ποιήτρια που μ’ ένα τσιγάρο Camel στο στόμα, έγραφε: «Ημουν μια νέγρα σκλάβα που ακολούθησε τον πολικό αστέρα. Ημουν μια μετανάστρια στριμωγμένη στην κοιλιά του πλοίου. Πάντα το όνειρο ήταν το ίδιο. Πάντα το όνειρο ήταν η ελευθερία».
• Το κείμενο γράφτηκε με αφορμή το ντοκιμαντέρ «My name is Pauli Murray» των Betsy West και Julie Cohen και τα περισσότερα στοιχεία αντλήθηκαν από αυτό.