Το καλοκαίρι του 2020 ο πρώην πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα πρότεινε στον παλιό του φίλο Μπρους Σπρίνγκστιν να ηχογραφήσουν μια σειρά συζητήσεων που έμελλε να γίνουν οκτώ επεισόδια podcast με τίτλο «Renegades: Born in the USA, 2021». Βέβαια, στην αρχή, ο Σπρίνγκστιν δίστασε. Τον έπεισε όμως η γυναίκα του – και η επιμονή του Ομπάμα. Οπως γράφει ο σύγχρονος Αμερικανός βάρδος: «Ακουσα, λοιπόν, τη συμβουλή της Πάτι και ακολούθησα τη γενναιόδωρη καθοδήγηση του προέδρου, και προτού καλά καλά το καταλάβουμε καθόμασταν στο στούντιό μου στο Νιου Τζέρσεϊ (από το οποίο είχε μόλις αποχωρήσει η E Street Band) και ανταλλάσσαμε φράσεις και θέματα σαν καλοί μουσικοί». Εκείνο το podcast έγινε απολαυστικό βιβλίο-ταξίδι στην αμερικανική Ιστορία, στη μουσική, στις σχέσεις, στην πολιτική: μεταπολεμική Αμερική, δουλεία, ρατσισμός, Μπομπ Ντίλαν και Ρέι Τσαρλς, φιλελευθερισμός, λαϊκισμός, πατρότητα – είναι όλα εκεί, διανθισμένα από εξαιρετικό φωτογραφικό υλικό και στίχους τραγουδιών του Σπρίνγκστιν, τους οποίους μετέφερε στα ελληνικά ο Νίκος Πορτοκάλογλου.
Η «Κ» προδημοσιεύει, αποκλειστικά, ενδεικτικά αποσπάσματα από το βιβλίο που κυκλοφορεί αύριο σε μετάφραση των Μάνου Τζιρίτα και Χρύσας Φραγκιαδάκη από τις εκδόσεις Αθens Bookstore Publications.
ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ
Πρόεδρος Ομπάμα: Οι καλύτεροι φίλοι μου κατέληξαν κι αυτοί περιθωριακοί και απροσάρμοστοι. Παιδιά σαν… εσένα – που ήταν, ίσως, κάπως συναισθηματικά αποξενωμένα. Συνειδητοποιώ ότι οι καλύτεροι φίλοι που είχα στο γυμνάσιο, που είναι –μέχρι και σήμερα– από τους καλύτερούς μου φίλους, όλοι τους προέρχονταν από διαλυμένες οικογένειες. Ολοι τους, οικονομικά, ήταν στο κατώτερο άκρο της κοινωνικής πυραμίδας σε σχέση με τα άλλα παιδιά του σχολείου. Κι ένα από τα πράγματα που μας ένωνε ήταν το μπάσκετ. Γίναμε όλοι τρομερά φανατισμένοι με το μπάσκετ, και τα σπορ έγιναν το μέρος όπου ένα μαύρο παιδί κι ένα λευκό παιδί μπορούσαν να συναντηθούν επί ίσοις όροις και να είναι μέλη της κοινότητας που δεν ήταν απαλλαγμένη από το φυλετικό ζήτημα, αλλά ήταν μία αρένα όπου τα ζητήματα του ποιος είναι από πάνω, ποιος είναι από κάτω –του κοινωνικού κύρους, καταλαβαίνεις– όλα αυτά κατέληγαν στο ποιος ήξερε να παίζει.
Μπρους Σπρίνγκστιν: Ποιος ήταν ο ρόλος της μαμάς σου σε όλα αυτά;
Πρόεδρος Ομπάμα: Μου ενστάλαξε μία βασική αντίληψη του ποιος ήμουν και γιατί ήταν ευλογία να έχω αυτή την όμορφη καφετιά επιδερμίδα και να ανήκω σε μία μεγαλειώδη παράδοση. Και κάποια από αυτά τα πράγματα τα έντυνε με έναν ρομαντισμό. Ηταν η τελευταία των μεγάλων φιλελεύθερων ουμανιστών. Ηταν εκ φύσεως καλός και γενναιόδωρος άνθρωπος, αλλά κληρονόμησε σε μεγάλο βαθμό και το πνεύμα της αντίδρασης. Μου έφερνε βιογραφίες του Μοχάμεντ Αλι και του Αρθουρ Ας γραμμένες για παιδιά. Νομίζω ότι ενστικτωδώς καταλάβαινε, «Πρέπει να τον θωρακίσω από νωρίς γι’ αυτά που μπορεί να του έρθουν». Κι έτσι ένιωθα αγαπητός, πολύτιμος, ξεχωριστός, και το γεγονός ότι ήμουν Μαύρος ήταν κάτι για το οποίο μπορούσα να είμαι περήφανος και να καμαρώνω και να ξεχωρίζω. Αλλωστε, εκείνες ακριβώς οι αντιξοότητες που περνούσαν τότε οι Μαύροι στην Αμερική ήταν ένα από τα πράγματα που έκαναν τους Μαύρους να ξεχωρίζουν. Επειδή είχαν, κατά κάποιον τρόπο, θωρακιστεί μέσω των παθημάτων τους. Και είχαν βιώσει βαναυσότητα, και ως εκ τούτου μπορούσαν να μας βοηθήσουν όλους να τα υπερβούμε αυτά. Αρχίσαμε την κουβέντα μας μιλώντας για το πώς και οι δυο μας, με κάποιους τρόπους, νιώθαμε ότι είμαστε στο περιθώριο, κι ένας στόχος της πολιτικής μου, ένας στόχος πολλών από τις ομιλίες που έχω εκφωνήσει, ήταν πάντα να διεκδικήσω την Αμερική ως έναν τόπο όπου δεν είναι απαραίτητο να έχεις μια ορισμένη όψη, δεν είναι απαραίτητο να προέρχεσαι από μια ορισμένη οικογένεια, δεν είναι απαραίτητο να έχεις ένα ορισμένο θρησκευτικό παρελθόν. Αρκεί μόνο να είσαι πιστός σε ένα δόγμα – σε μια πεποίθηση. Με ρωτάνε καμιά φορά ποια είναι μία από τις πιο αγαπημένες μου ομιλίες, από όσες έχω εκφωνήσει, και ίσως να είναι εκείνη που εκφώνησα στην πεντηκοστή επέτειο της πορείας στη γέφυρα Εντμουντ Πέτους, που ξεκίνησε από τη Σέλμα. Ηταν μια εποχή που έβλεπες να υψώνεται ένα κύμα επικρίσεων. Οχι μόνο για εμένα, αλλά για τους προοδευτικούς ως «μη πατριώτες» ή «όχι αληθινούς Αμερικανούς». Σκέφτηκα ότι ήταν καλή στιγμή να εκφράσω μια διαφορετική αντίληψη για την Αμερική. Ημουν κάτω στη Σέλμα μαζί με τον Τζον Λιούις –και, παρεμπιπτόντως, με τον Τζορτζ Γ. Μπους και πολύ άλλο κόσμο– για να γιορτάσουμε αυτή τη στιγμή της ιστορίας μας. Εχεις από τη μια μεριά αυτούς που είναι στο περιθώριο: τους Μαύρους φοιτητές και τις υπηρέτριες και τους εργάτες και τους λαντζέρηδες. Και από την άλλη: την κρατική ισχύ. Εχουμε μία μονομαχία, αυτή την ιστορική σύγκρουση των δύο αντιλήψεων για την Αμερική. Από τη μια μεριά, έχεις την αντίληψη που λέει: «Οχι, η Αμερική είναι μόνο για ορισμένους ανθρώπους που πρέπει να είναι έτσι και να έχουν αυτή την όψη». Και από την άλλη, υπό την καθοδήγηση αυτού του εικοσιπεντάχρονου παιδιού με την καπαρντίνα και το σακίδιο, την αντίληψη ότι «η Αμερική είναι για όλους». Στην πραγματικότητα, αυτό που κάνει την Αμερική «Αμερική» είναι όλοι οι άνθρωποι του περιθωρίου και οι απροσάρμοστοι και οι άνθρωποι που προσπαθούν να φτιάξουν κάτι από το τίποτα. Αυτό λοιπόν έγινε το θέμα της ομιλίας μου.
Μπρους Σπρίνγκστιν: Σπουδαία ομιλία.
Πρόεδρος Ομπάμα: Είναι μια καλύτερη αντίληψη για την Αμερική: η αντίληψη ότι δεχόμαστε όσους έρχονται εδώ, ότι όλοι θα έχουν μια ευκαιρία – εκείνοι που ήρθαν εδώ ως διωγμένοι, περιθωριακοί, οι απόβλητοι και οι καταφρονημένοι. Οτι εδώ σου λέμε πως θα μπορέσεις να τα ξεπεράσεις όλα αυτά και να φτιάξεις κάτι καινούργιο. Αυτή είναι η αντίληψη της Αμερικής όπως μπορεί να είναι. Γι’ αυτό πάλεψε ο Τζον. Γι’ αυτό τραγουδάς εσύ, και γι’ αυτό οργανώνονται τα παιδιά έξω στους δρόμους.
Μπρους Σπρίνγκστιν: Αμήν.
————-
Πρόεδρος Ομπάμα: Για εμένα, η ουσία του να είσαι Αμερικανός είναι, εν μέρει, το να φεύγεις από κει που είσαι. Τώρα, εκεί που είμαι εγώ είναι παράδεισος – Χαβάη, έτσι; Παρ’ όλα αυτά εγώ σκέφτομαι, «Πρέπει να βγω στον ανοιχτό δρόμο».
Μπρους Σπρίνγκστιν: Και είσαι σε νησί!
Πρόεδρος Ομπάμα: Ο δρόμος πάει μέχρι ενός σημείου! Θυμάμαι την πρώτη φορά που επισκέφτηκα την ενδοχώρα. Η μητέρα μου και η γιαγιά μου αποφάσισαν ότι είχε έρθει η ώρα να τη δω. Κι έτσι οι δυο τους, εγώ, και η δύο χρονών τότε αδελφή μου παίρνουμε το αεροπλάνο για το Σιάτλ πρώτα, όπου η μητέρα μου είχε πάει γυμνάσιο. Παίρνουμε το υπεραστικό λεωφορείο και κατεβαίνουμε Σαν Φρανσίσκο, Λος Αντζελες. Μετά παίρνουμε το τρένο για Αριζόνα. Μετά Κάνσας Σίτι, ανεβαίνουμε Σικάγο. Νοικιάζουμε αμάξι, πάμε στο Γέλοουστοουν. Η μητέρα μου δεν οδηγούσε, δεν είχε δίπλωμα. Η γιαγιά μου οδηγούσε, αλλά είχε αρχίσει να έχει προβλήματα με την όρασή της. Θυμάμαι λοιπόν που με έβαζαν στη θέση του συνοδηγού κατά το σούρουπο για να καθοδηγώ τη γιαγιά μου όταν είχε στροφές ο δρόμος. Ελεγες για το πόσο μεγάλη είναι η χώρα. Θυμάμαι που κοίταζα απ’ τα παράθυρα των λεωφορείων και των τρένων και των αυτοκινήτων κι έβλεπα χιλιόμετρα επί χιλιομέτρων όλο καλαμπόκια, ή όλο έρημο ή όλο δάση ή όλο βουνά, και σκεφτόμουν, «Πω πω, φαντάσου πού μπορείς να πας». Μπορείς να πας όπου θες – άρα, μπορείς να κάνεις ό,τι θες και μπορείς να είσαι όποιος θες. Ετσι; Και σε εκείνο το πρώτο μου οδοιπορικό, σταματούσαμε στα ξενοδοχεία Howard Johnson. Τρελαινόμασταν με τις παγομηχανές. Και η μαμά με τη γιαγιά έτρεχαν να πάρουν αναψυκτικά. Και με λίγη τύχη, δυο τρία είχαν και μια μικρή πισίνα από πίσω.
Μπρους Σπρίνγκστιν: Ονειρο.
Πρόεδρος Ομπάμα: Και αν είχαν πισίνα, τότε ήταν…
Μπρους Σπρίνγκστιν: Ο επί γης παράδεισος!
Πρόεδρος Ομπάμα: Αυτό ήταν.
Μπρους Σπρίνγκστιν: Μεγάλη ζωή.
Πρόεδρος Ομπάμα: Ηταν πολυτέλεια. Μιλάμε για το ’73, ακριβώς πάνω στην έρευνα για το Γουότεργκεϊτ. Κάθε βράδυ η μαμά μου άνοιγε τη μικρή ασπρόμαυρη τηλεόραση που είχαμε στο δωμάτιο. Και καθόμασταν κι εγώ παρακολουθούσα τον Σαμ Ερβιν και τον Ντάνι Ινόε. Ημασταν πολύ περήφανοι που ο Ντάνι Ινόε ήταν στην επιτροπή, γιατί ήταν ο γερουσιαστής από τη Χαβάη. Ηταν ήρωας του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, είχε χάσει το ένα του χέρι. Και αυτό ήταν κατά κάποιον τρόπο κάτι που διαμόρφωσε την πολιτική μου στάση, έτσι; Γιατί η μητέρα μου λέει συνέχεια, «Τι περίμενες; Ο Νίξον ήταν μακαρθιστής!». Αλλά αυτές τις αναμνήσεις από εκείνο το ταξίδι δεν τις ξέχασα ποτέ. Και συνηγορούσαν με την αίσθηση που είχα ο ίδιος μέσα μου ότι, όσο κι αν αγαπούσα τη Χαβάη, θα έπρεπε να ξεκινήσω κάποιο ταξίδι για να βρω ποιος είμαι.
——————–
Πρόεδρος Ομπάμα: Θυμάσαι κάποια στιγμή που σκέφτηκες, συνειδητά, «Είμαι Αμερικανός, και αυτό είναι μέρος της ταυτότητάς μου»;
Μπρους Σπρίνγκστιν: Νομίζω ότι η πρώτη μου τέτοια ανάμνηση ήταν στις οχτώ κάθε πρωί στο σχολείο Σεντ Ρόουζ. Κοιτάζεις τη σημαία. Εχεις το χέρι πάνω στην καρδιά σου. Αυτή, νομίζω, είναι η στιγμή που για πρώτη φορά αναγνώρισα τον εαυτό μου ως Αμερικανό και σκέφτηκα ότι υπήρχε κάποια ιερότητα σε αυτό.
Πρόεδρος Ομπάμα: Για εμένα, μια άλλη μεγάλη στιγμή ήταν το διαστημικό πρόγραμμα. Και ο λόγος για τον οποίο αυτό είχε ιδιαίτερη σημασία ήταν επειδή όταν οι κάψουλες προσθαλασσώνονται με τα αλεξίπτωτά τους στη μέση του Ειρηνικού, τις φέρνουν στη Χαβάη. Μία από τις πρώτες μου αναμνήσεις είναι να κάθομαι στους ώμους του παππού μου με ένα αμερικάνικο σημαιάκι. Είμαι σίγουρος ότι ήμασταν σε τεράστια απόσταση από εκεί που ήταν η κάψουλα και ο αστροναύτης. Αλλά ο παππούς μου έλεγε, «Ναιαι! Ο Νιλ Αρμστρονγκ σε χαιρετάει!» Και είμαι βέβαιος ότι δεν με χαιρετούσε, αλλά η μνήμη εντυπώνει τη σκέψη «Είμαι συμπατριώτης αυτού του ανθρώπου που μόλις γύρισε από το Διάστημα».
Μπρους Σπρίνγκστιν: Μάλιστα.
Πρόεδρος Ομπάμα: «Αυτοί είμαστε». Και μετά για εμένα, το ενδιαφέρον είναι ότι στα έξι μου πηγαίνω έξω. Η ειρωνεία είναι ότι ένα από τα πράγματα που μου έδωσαν μια ισχυρή αίσθηση πατριωτισμού ήταν το ότι βρέθηκα στο εξωτερικό, γιατί τώρα συνειδητοποιώ τι έχουμε εμείς. Η μητέρα μου μού εξηγούσε ότι στην Ινδονησία όπου ζούσαμε κυβερνάει ο στρατός, αλλά στην Αμερική τους εκλέγουμε αυτούς τους ανθρώπους και όλοι έχουν φωνή. Βέβαια, αυτό είχε ένα μυθολογικό στοιχείο, ήταν εξιδανικευμένο, έτσι όπως μου το παρουσίαζε, αλλά αρχίζεις να συλλαμβάνεις αυτήν την ιδέα, ότι «Είμαστε ένα δημοκρατικό πείραμα όπου καθένας έχει φωνή και κανένας δεν είναι καλύτερος απ’ τον άλλο και κανένας δεν είναι χειρότερος απ’ τον άλλο». Κι όταν ζεις σε μια χώρα – εκείνη την εποχή, στην Ινδονησία, υπήρχε ακόμη σκορβούτο και ραχίτιδα και πολιομυελίτιδα, και προσπαθείς να εξηγήσεις στους φίλους σου εκεί, «Ξέρετε, εμείς στην Αμερική φροντίζουμε τους ανθρώπους». Υπήρχε ένα αίσθημα ανωτερότητας.
«Αυτό που κάνει την Αμερική “Αμερική” είναι όλοι οι άνθρωποι του περιθωρίου και οι απροσάρμοστοι και οι άνθρωποι που προσπαθούν να φτιάξουν κάτι από το τίποτα».
Μπρους Σπρίνγκστιν: Ο απόλυτος «εξαιρετισμός». Ναι.
Πρόεδρος Ομπάμα: Κι ένας «εξαιρετισμός» που μας έβαλε σε πολλούς μπελάδες ως χώρα, αλλά, ως παιδί, σε έκανε να σκέφτεσαι «Χαίρομαι που γεννήθηκα κάτω απ’ αυτή τη σημαία».
Μπρους Σπρίνγκστιν: Εγώ έπαθα πώρωση με το διαστημικό πρόγραμμα μεγαλώνοντας. Αλλά το 1969, ήμουν δεκαεννιά χρονών παιδί και έπαιζα σε ένα μπαρ στο Ασμπερι Παρκ τη νύχτα της προσσελήνωσης. Και τότε λέγαμε, «Γάμησέ μας με την προσσελήνωση ρε φίλε».
Πρόεδρος Ομπάμα: Είναι δουλειά των Μεγάλων!
Μπρους Σπρίνγκστιν: Είναι κόλπο των Μεγάλων! Δεν θέλουμε να ξέρουμε. Στις εννιά η ώρα εμείς γκαζώνουμε τις κιθάρες και δεν μας νοιάζει τίποτα. Στο μαγαζί ήταν καμιά πενηνταριά άτομα· τα είκοσι πέντε ήθελαν να δουν την προσσελήνωση στην τηλεόραση…
Πρόεδρος Ομπάμα: Και τα είκοσι πέντε ήθελαν να ακούσουν το συγκρότημα.
Μπρους Σπρίνγκστιν: Οπότε εμείς στεκόμασταν στη σκηνή και δεν ξέραμε τι να κάνουμε. Είχαν μια μικρή ασπρόμαυρη τηλεόραση. Αρχίζει η προσσελήνωση. Ετρεχαν προς το μέρος μας μερικοί και μας έλεγαν «Παίξτε μουσική, ρε γαμώτο!» Αρχίζαμε εμείς να παίζουμε και μετά όλοι έλεγαν «Κόφτε το ρε παιδιά!» Και τελικά, είχα έναν μπασίστα που ήταν λίγο ψώνιο με την τεχνολογία, και μας λέει, «Είστε ταγάρια, ρε. Εγώ φεύγω. Πάω να δω την προσσελήνωση».
Πρόεδρος Ομπάμα: Μες στη μέση του λάιβ;
Μπρους Σπρίνγκστιν: Μες στη μέση του λάιβ!
Πρόεδρος Ομπάμα: Και είχε δίκιο.
Μπρους Σπρίνγκστιν: Και είχε δίκιο! Σηκώθηκε κι έφυγε και τελείωσε η ιστορία, φίλε. Τα θυμάμαι τώρα και καταλαβαίνω ότι ήμασταν όλοι ηλίθιοι τότε, αλλά είχε πλάκα.
——————
Μπρους Σπρίνγκστιν: Λοιπόν, είπες ότι δεν έχει γίνει απολογισμός, και να που είμαστε σήμερα εδώ κι έχω την αίσθηση ότι έχει έρθει η ώρα του απολογισμού. Είναι έτοιμη η χώρα να αποδομήσει τους καταστατικούς της μύθους, τις μυθικές αφηγήσεις της, τη μυθική ιστορία της; Ή είναι έτοιμη να σκεφτεί την ανάγκη επανορθώσεων; Νομίζεις ότι βρισκόμαστε σε αυτό το σημείο αυτή τη στιγμή;
Πρόεδρος Ομπάμα: Αν με ρωτάς θεωρητικά, «Θα δικαιολογούνταν κάποιες επανορθώσεις;», η απάντηση είναι ναι. Δεν νομίζω πως μπορεί να αμφισβητηθεί σοβαρά το γεγονός ότι ο πλούτος αυτής της χώρας, η δύναμη αυτής της χώρας, οικοδομήθηκε σε μεγάλο βαθμό –όχι αποκλειστικά, ίσως ούτε κατά κύριο λόγο, αλλά σε μεγάλο βαθμό– στην πλάτη των σκλάβων.
Μπρους Σπρίνγκστιν: Ο Λευκός Οίκος…
Πρόεδρος Ομπάμα: Εκείνοι έχτισαν το σπίτι στο οποίο έμεινα για ένα διάστημα. Και είναι επίσης αλήθεια ότι, ακόμη και μετά το επίσημο τέλος της δουλείας, και με τη συνέχιση του καθεστώτος Τζιμ Κρόου, η συστηματική καταπίεση και οι διακρίσεις κατά των Μαύρων Αμερικανών είχαν ως αποτέλεσμα οι Mαύρες οικογένειες να μην είναι σε θέση να συσσωρεύσουν πλούτο, να μην είναι σε θέση να ανταγωνιστούν, και αυτό έχει επιπτώσεις που περνάνε από γενιά σε γενιά. Οπότε, αν θέλεις να σκεφτείς τι είναι δίκαιο, θα κοίταζες πίσω και θα έλεγες, «Οι απόγονοι εκείνων που υπέφεραν τέτοιες τρομερές, βάναυσες, συχνά αυθαίρετες αδικίες αξίζουν κάποιο είδος αποκατάστασης, κάποιο είδος αποζημίωσης – μια αναγνώριση».
Μπρους Σπρίνγκστιν: Εσύ, ως πρόεδρος, γνωρίζοντας όλα αυτά, ωθείς ή προετοιμάζεις το έθνος για κάτι που μοιάζει, όπως λες, τόσο δικαιολογημένο – ή όχι;
Πρόεδρος Ομπάμα: Ε, αυτό λοιπόν μας φέρνει στο ερώτημα, «Μπορείς στην πράξη να έχεις αυτού του είδους τη δικαιοσύνη; Μπορείς να καταφέρεις μια χώρα να συμφωνήσει και να αποδεχτεί αυτή την ιστορία;» Και η δική μου κρίση ήταν ότι, από πρακτικής απόψεως, αυτό ήταν ανέφικτο. Δεν μπορούμε καν να καταφέρουμε αυτή η χώρα να προσφέρει αξιοπρεπή σχολεία στα παιδιά των υποβαθμισμένων περιοχών! Αυτό που είδα κατά τη διάρκεια της προεδρίας μου ήταν ότι η πολιτική της λευκής αντίστασης και αγανάκτησης, οι κουβέντες για πριγκίπισσες της πρόνοιας και για ανάξιους φτωχούς και οι αντιδράσεις ενάντια στις θετικές διακρίσεις – όλα αυτά σήμαιναν ότι η προοπτική μιας πρότασης για οποιουδήποτε είδους ουσιαστικό, εύλογο πρόγραμμα επανόρθωσης μου φαίνεται όχι μόνο καταδικασμένο εξαρχής αλλά ενδεχομένως και αντιπαραγωγικό.
———————-
Πρόεδρος Ομπάμα: Στο πλαίσιο της συλλογής του Λευκού Οίκου, μας δόθηκε η ευκαιρία να κρεμάσουμε έναν πίνακα του Νόρμαν Ρόκγουελ με τη Ρούμπι, έξω ακριβώς από το Οβάλ Γραφείο. Ετσι, τον έβλεπα συνεχώς. Ο πίνακας απεικονίζει τη Ρούμπι, αυτό το μικροσκοπικό πλασματάκι με τις κοτσίδες και τα άσπρα σοσόνια, και το μόνο που βλέπεις είναι τα τεράστια σώματα των ομοσπονδιακών αστυνομικών, και στο φόντο μόλις που διακρίνεις αυτό το ορνιθοσκάλισμα με τη λέξη από Ν στον τοίχο. Η Ρούμπι επισκέφτηκε τον Λευκό Οίκο. Είναι περίπου στην ηλικία μου τώρα. Σταθήκαμε μπροστά στον πίνακα και μου περιέγραψε περίπου το σκηνικό, και το πώς αισθανόταν τότε. Ηταν μια σπουδαία εκπρόσωπος αυτού του ήσυχου ηρωισμού που συναντούσες τόσο συχνά εκείνη την εποχή. Η απόλυτη χάρη· την έβλεπες ακόμη!
Μπρους Σπρίνγκστιν: Είναι απίστευτο. Εξι χρονών.
Πρόεδρος Ομπάμα: Αν το διευρύνουμε, ο Λίνκολν είναι ακόμα στο κέντρο αυτού που σκέφτομαι ως Αμερική. Τα περί ξύλινης καλύβας δεν είναι μύθος. Είναι ένα πάμφτωχο παιδί που μεγαλώνει σε πολύ πενιχρές, αντίξοες συνθήκες, αγροίκος, που πήγε ελάχιστο διάστημα στο σχολείο. Που μορφώνεται μόνος του, διαβάζοντας, ουσιαστικά, τη Βίβλο και τον Σαίξπηρ, για να γίνει τελικά ένας από τους μεγαλύτερους Αμερικανούς συγγραφείς όλων των εποχών. Εχει μια ολοκληρωμένη καριέρα πριν γίνει γνωστός. Μορφώνεται μόνος του αρκετά ώστε να περάσει τις εξετάσεις για την άδεια άσκησης του νομικού επαγγέλματος και γίνεται δικηγόρος. Κυκλοφορεί στο Ιλινόι λέγοντας αστεία και ιστορίες, κάνοντας δουλειές και βγάζοντας λεφτά. Και ωστόσο κάπως υπάρχει μια βαθύτερη ηθική και μια μελαγχολία κι ένα βάθος που αναδύονται από μέσα του. Τελικά, βρίσκεται στο σταυροδρόμι αυτού του κεντρικού ερωτήματος σχετικά με την Αμερική, το οποίο είναι: «Θα γίνουμε ένα πραγματικά ελεύθερο έθνος ή όχι;». Παλεύει με αυτό με τον πιο βαθύ τρόπο. Ποτέ δεν αποδιώχνει τις ελπίδες του, αλλά και ποτέ δεν παίρνει το βλέμμα του από την αλήθεια, συμπεριλαμβανομένης της αλήθειας για τον εαυτό του, ακόμη και μέσα στη σκληρότητα του πολέμου και τις αβεβαιότητες και τις αμφιβολίες. Και αυτό που πάντα με εντυπωσιάζει είναι το γεγονός ότι δεν λύγιζε κάτω από αυτή την πίεση. Και ήταν τεράστια η πίεση. Ο σεβασμός μου γι’ αυτόν δεν σημαίνει πως παραβλέπω το γεγονός ότι δεν πίστευε, κατ’ ανάγκη, πως οι Μαύροι άνθρωποι ήταν ισότιμοι. Σκεφτόταν απλώς: «Δεν θα έπρεπε να παίρνω το ψωμί από το στόμα αυτού του Μαύρου ανθρώπου που κάνει όλη τη δουλειά. Πρέπει να κάνω τη δουλειά και να είμαι υπεύθυνος για το δικό μου ψωμί», οπότε, δεν βλέπω τον Λίνκολν υπερβολικά ρομαντικά.
Μπρους Σπρίνγκστιν: Ναι.
Πρόεδρος Ομπάμα: Πιστεύω ότι ένα από τα πιο δύσκολα πράγματα, είτε πρόκειται για έναν ενήλικο στην ατομική του ζωή είτε ως έθνος, είναι να καταλάβει αν είναι δυνατόν να βλέπει το λάθος στους ανθρώπους χωρίς να απορρίπτει κάθε τους πλευρά. Είναι δυνατόν να κοιτάμε τους Πατέρες του Εθνους μας και να λέμε, «Ναι, ήταν δουλοκτήτες» και στη συνέχεια να λέμε: «Ομως, φίλε, η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας είναι μεγάλο πράγμα». Δεν είμαι της άποψης ότι, εξαιτίας του ότι είχε σκλάβους, ο Τζορτζ Ουάσιγκτον μειώνεται ως πατέρας αυτής της χώρας και ως εξαιρετική ιστορική φυσιογνωμία. Είμαι της άποψης ότι οι άνθρωποι είναι άνθρωποι της εποχής τους, που συχνά ενσαρκώνουν τις αμαρτίες της εποχής τους. Αν είχες κάποιον με πιο αδύναμο χαρακτήρα από του Τζορτζ Ουάσιγκτον, η χώρα μπορεί να μην είχε μείνει ενωμένη, να μην είχε νικήσει στην Αμερικανική Επανάσταση, και στη συνέχεια μπορεί να είχες ένα αποτυχημένο πείραμα αντί για ένα επιτυχημένο πείραμα. Με τον ίδιο τρόπο, θέλω να μπορώ να οικειοποιούμαι κάθε είδος μουσικής που μου αρέσει, ή κάθε παράδοση που μου αρέσει ή κάθε κουζίνα που μου αρέσει – αν είναι καλή, μου αρέσει. Θέλω, επίσης, να μπορώ να οικειοποιούμαι και να επικαλούμαι το παράδειγμα των καλών πραγμάτων που έχουν κάνει άλλοι άνθρωποι, ακόμη και αν οι ίδιοι δεν ήταν τέλειοι.
Μπρους Σπρίνγκστιν: Μου αρέσει αυτό.
Πρόεδρος Ομπάμα: Θέλω να μπορώ να διαβάζω την ομιλία της ορκωμοσίας επανεκλογής του Λίνκολν και να αγαλλιάζω με το μεγαλείο της. Δεν υπάρχει περίπτωση να το ξεχάσεις… Να τι με κάνει αισιόδοξο, και πες αν συμφωνείς μαζί μου, γιατί, ξέρεις, είμαι ο άνθρωπος της ελπίδας…
