Δύο ζευγάρια και το μάτι στον ουρανό

Δύο ζευγάρια και το μάτι στον ουρανό

Οι ερωτικές ιστορίες μιας σαρανταοκτάχρονης με έναν φοιτητή και ενός παντρεμένου μεσήλικα με μια νέα γυναίκα

4' 16" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

«I am the eye in the sky, looking at you, I can read your mind – είμαι το μάτι στον ουρανό, που σε κοιτάζει, μπορώ να διαβάσω το μυαλό σου». Στις αρχές της δεκαετίας του ’80 το βρετανικό συγκρότημα «The Alan Parsons Project» εισβάλλει και κυριεύει τα εφηβικά μας πάρτι, σε ντίσκο ή σε σπίτια. Εκεί, ανάμεσα στα πρώτα αμήχανα βλέμματα και τα σφιχταγκαλιάσματα στα μπλουζ, μας προειδοποιεί, όμως τα επίδοξα ζευγαράκια αδιαφορούμε, ασχολούμαστε με το πού θα βάλουμε τα χέρια μας.

Στο πετυχημένο σινγκλ, που είχε κυκλοφορήσει το 1982, το «Eye in the sky», οι στίχοι μιλούν για τη συγγνώμη, που δεν είναι εύκολο να την πει κανείς, ότι κάποια στιγμή οι ευκαιρίες τελειώνουν και ο ερωτευμένος –και, προφανώς, πληγωμένος– μπορεί να γίνει το μάτι στον ουρανό και να αποκτήσει τηλεπαθητικές ιδιότητες, αφού πλέον μπορεί να διαβάζει το μυαλό του αντικειμένου του πόθου του.

Σε μια φανταστική αίθουσα χορού, κάπου στην αμερικανική και στη βρετανική εξοχή, χορεύουν αγκαλιά δύο ζευγάρια άλλων δεκαετιών. Στο ένα ζευγάρι, η μία γυναίκα, η Σούζαν, στα 48 της, σφίγγει δυνατά πάνω της τον νεαρό, πολύ μικρότερό της, Πολ, φοιτητή. Την ίδια ώρα, στο άλλο ζευγάρι, ένας άχαρος μεσήλικας, βοηθός καθηγητή, ο Γουίλιαμ, κρατάει με δισταγμό από τη μέση μια ψιλόλιγνη νέα γυναίκα, που τον κοιτάζει με λατρεία, την Κάθριν. Είναι οι ήρωες από τη «Μοναδική ιστορία» (Τζούλιαν Μπαρνς, «Η μοναδική ιστορία», εκδόσεις Μεταίχμιο) και τον «Στόουνερ» (Τζον Γουίλιαμς, «Ο Στόουνερ», εκδόσεις Gutenberg) και με μια δυνητική μεταφορά στον χρόνο ακούν τους Alan Parsons Project και χορεύουν αμέριμνοι, όπως ακριβώς οι έφηβοι στα πάρτι στα ’80s και στα ’90s.  

Στη «Μοναδική ιστορία» ο αφηγητής και ο ήρωας συναντιούνται στο ίδιο πρόσωπο για να μιλήσουν για τη ζωή μέσα από μια αντίξοη ιστορία αγάπης. Από την άλλη πλευρά, στο «Στόουνερ», ο αφηγητής παρακολουθεί από απόσταση τον ήρωά του να διάγει μια ζωή χωρίς εξάρσεις και πάθη. Στο μέσο του βιβλίου παρεμβάλλει τη γνωριμία του ήρωα με την Κάθριν ως μια παύση στο αναμενόμενο, μια αφορμή που πυροδοτεί την εσωτερική μετατόπιση του μέχρι τότε λιμνάζοντα χαρακτήρα του Γουίλιαμ.

Τόσο ο Μπαρνς όσο και ο Γουίλιαμς έχουν ήδη αποφασίσει για την πορεία των ηρώων τους, θα είναι σίγουρα η καταβύθιση στο μοιραίο: ο Πολ του Μπαρνς είναι έτοιμος να βουτήξει σε έναν καταδικασμένο να διαλυθεί έρωτα με μια πολύ μεγαλύτερή του γυναίκα, την ώρα που ο Γουίλιαμ Στόουνερ παρεκκλίνει από την αδράνεια και επιλέγει –για πρώτη φορά ο ίδιος– μια σχέση μη επιτρεπόμενη και κατακριτέα στο στενό περιβάλλον του πανεπιστημίου, όπου δουλεύει. H συγγραφική απόφαση, όμως, παραμένει καλά κρυμμένη από τον αναγνώστη, και στις δύο περιπτώσεις τα στοιχεία που δείχνουν το τέλος και για τις δύο ερωτικές ιστορίες, πέφτουν σαν τα πιόνια σε σκακιστική παρτίδα υψηλών απαιτήσεων, που την έχουν μελετήσει καιρό πριν οι παίκτες.

Οι συγγραφείς ρίχνονται παρέα με τους ήρωές τους στον στρόβιλο σχέσεων, που σταδιακά και με μαθηματική ακρίβεια πορεύονται προς τη διάλυση, αποκηρύσσοντας βεβαιότητες και προβλέψεις.

Ο ορίζοντας για τον Πολ και τον Στόουνερ είναι γεμάτος με νέφη εκστατικής άγνοιας, όχι γιατί δεν μπορούν να δουν τα προειδοποιητικά σημάδια του άδοξου τέλους, ο Πολ είναι άπειρος, όχι όμως αφελής, ο Στόουνερ απασφαλισμένος συναισθηματικά, όχι ωστόσο απονεκρωμένος. Τα νέφη πυκνώνουν γιατί οι συγγραφείς τους ερωτεύονται μαζί με τους ήρωές τους. Δεν υποδύονται τους ερωτευμένους, είναι κι αυτοί ερωτευμένοι, άρα επιλέγουν να μη βλέπουν και να μην ακούν.

Οπως όλοι οι σπουδαίοι έρωτες, έτσι και οι έρωτες των Μπαρνς και Γουίλιαμς γιγαντώνονται και θεριεύουν μέσα από τα εμπόδια, τα οποία και στα δύο βιβλία συμπυκνώνονται στο εξής ένα: τον γάμο. Στον Μπαρνς ο γάμος περιγράφεται σαν μια κοσμηματοθήκη μέσα στην οποία συντελείται μια μυστηριώδης αλχημιστική αντιστροφή μετατρέποντας τον χρυσό, το ασήμι και τα διαμάντια σε απλά μέταλλα και χρωματιστά γυαλάκια. Ο Γουίλιαμ Στόουνερ, όταν συναντάει την Κάθριν, έχει ήδη αποσυντεθεί και διαβρωθεί από την αλχημιστική αυτή αντιστροφή, που περιγράφει ο Πολ για λογαριασμό του Μπαρνς.

Δύο ζευγάρια και το μάτι στον ουρανό-1

Δύο ζευγάρια και το μάτι στον ουρανό-2
Τόσο ο Μπαρνς όσο και ο Γουίλιαμς έχουν ήδη αποφασίσει για την πορεία των ηρώων τους, θα είναι σίγουρα η καταβύθιση στο μοιραίο.

«Cause part of me knows what you’re thinkin – ένα μέρος μου γνωρίζει τι σκέφτεσαι», επιμένουν οι Alan Parsons Project, οι δύο συγγραφείς διαφωνούν, προσδίδουν στους ήρωές τους μια σχεδόν αφελή αδυναμία να αντιδράσουν σε αυτό που βλέπουν να έρχεται. Το πόσο σημαντικοί συγγραφείς είναι αποδεικνύεται από το ότι απέναντι στην επερχόμενη λαίλαπα –κοινωνική κατακραυγή στο «Στόουνερ» για τον Γουίλιαμ και κατάρρευση ψυχική στη  «Μοναδική ιστορία» για τη Σούζαν– στέκονται ψύχραιμοι, κρατώντας από το χέρι τους ήρωες, το ίδιο αιφνιδιασμένοι με αυτούς.  

Ο παντογνώστης αφηγητής δεν έχει καμία θέση στην εξιστόρηση μιας ιστορίας πάθους, όπως η σιγουριά δεν έχει καμία θέση στο βίωμα μιας ερωτικής ιστορίας. Οι Μπαρνς και Γουίλιαμς ρίχνονται παρέα με τους ήρωές τους στον στρόβιλο σχέσεων, που σταδιακά και με μαθηματική ακρίβεια πορεύονται προς τη διάλυση, αποκηρύσσοντας βεβαιότητες και προβλέψεις. Αλλωστε, γνωρίζουν καλά πως στις ιστορίες αγάπης η γνώση τελικά είναι το εμπόδιο και σπεύδουν να διαγράψουν προβλέψεις επουράνιων οφθαλμών και προειδοποιητικά μηνύματα από τη μνήμη των αναγνωστών τους, ειδικά εκείνων που χορεύουν σφικτά, ο ένας πάνω στον άλλον, στο σκοτάδι.

* Η κ. Ελένη Καραμαγκιώλη είναι συγγραφέας. Η συλλογή διηγημάτων της «Μονωτική ταινία» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ιωλκός.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή