Φορώντας γάντια και μάσκα, ανεβασμένος σε μια σκάλα, ο Δημήτρης Μαραζιώτης, επικεφαλής των συντηρητών του Μουσείου Ακρόπολης, τοποθέτησε με προσοχή δύο νέες ψηφίδες που συμπληρώνουν τα τμήματα που λείπουν από τη ζωφόρο του Παρθενώνα.
Ενα από τα δέκα θραύσματα που επέστρεψε στον φυσικό του τόπο και αποδόθηκε χθες στο κοινό είναι το πάνω μέρος μιας νεανικής κεφαλής ενός επόπτη της πομπής των Παναθηναίων που εικονίζεται σε έναν λίθο της ανατολικής ζωφόρου. Τα μαρμάρινα μαλλιά του επόπτη είναι μάλιστα το μοναδικό αυθεντικό θραύσμα του λίθου VII της ζωφόρου καθώς ο υπόλοιπος βρίσκεται στο μουσείο του Λούβρου. Το δεύτερο που βρήκε τη θέση του ήταν η κεφαλή ενός θαλλοφόρου των Παναθηναίων στη βόρεια ζωφόρο.
Δεν ήταν φυσικά η πρώτη φορά που ο έμπειρος συντηρητής τοποθετούσε ένα κομμάτι από τη ζωφόρο του Παρθενώνα στη θέση του, αλλά συνήθως αυτό δεν συμβαίνει υπό τα βλέμματα της ηγεσίας του μουσείου, της υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη και του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. Η επιστροφή των συνολικά δέκα θραυσμάτων του Παρθενώνα από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο είχε ιδιαίτερη συμβολική σημασία.
«Αυτό το ταξίδι της επιστροφής εκπέμπει από μόνο του ένα ηχηρό μήνυμα επανένωσης όλων των τμημάτων αυτού του μοναδικού μνημείου της ανθρωπότητας», σημείωσε ο πρωθυπουργός στον χαιρετισμό του και τόνισε ότι πρόκειται για ένα σημαντικό βήμα στην προσπάθεια να συγκεντρωθούν στο μουσείο «όλα τα μικρότερα και μεγαλύτερα μέρη» του γλυπτού διακόσμου. Ο κ. Μητσοτάκης εξέφρασε επίσης την πεποίθησή του πως ο Βρετανός ομόλογός του θα διευκολύνει την επανένωση των Γλυπτών αίροντας πιθανά πολιτικά προσκόμματα και τροποποιώντας, αν χρειαστεί, τον βρετανικό νόμο περί μουσείων. «Δεν υπάρχουν, πια, ουσιαστικά επιχειρήματα τα οποία να καθυστερούν αυτό το σημαντικό ζητούμενο των καιρών και των ελληνοβρετανικών σχέσεων», τόνισε ο πρωθυπουργός.
«Αυτό το ταξίδι της επιστροφής εκπέμπει από μόνο του ένα ηχηρό μήνυμα επανένωσης», σημείωσε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.
«Η κίνηση αυτή δεν είναι απλώς συμβολική. Είναι απολύτως ουσιαστική», σημείωσε από την πλευρά της η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη και υπενθύμισε ότι η διεκδίκηση των Γλυπτών ξεκίνησε από τη συγκρότηση του ελληνικού κράτους και έλαβε πιο συστηματική μορφή τη δεκαετία του ’80 από τη Μελίνα Μερκούρη.
Οι «καιροί» στους οποίους αναφέρθηκε ο Κυριάκος Μητσοτάκης φαίνεται να έχουν πράγματι αλλάξει. Εκτός από τις μετρήσεις της βρετανικής κοινής γνώμης που υποστηρίζουν τις ελληνικές θέσεις, η πρόσφατη απόφαση της UNESCO, η οποία για πρώτη φορά αναγνώρισε τη διακρατική διάσταση του ζητήματος της επανένωσης των Γλυπτών του Παρθενώνα, δημιούργησε νέα δεδομένα. Η προσπάθεια της ελληνικής πλευράς είναι τώρα η επιστροφή των τμημάτων του Παρθενώνα που βρίσκονται σε ευρωπαϊκά μουσεία ώστε να συμπληρώνονται τα «κενά» της ζωφόρου. «Δεν νομίζω ότι υπάρχει παγκοσμίως άλλο μνημείο που να είναι έτσι διαμελισμένο και να καταβάλλονται προσπάθειες χρόνια τώρα να επανασυνδεθούν τα κομμάτια», υπογράμμισε ο πρόεδρος του Μουσείου Ακρόπολης Δημήτρης Παντερμαλής.
Το ΚΑΣ σε πρόσφατη γνωμοδότησή του ενέκρινε τον μακροχρόνιο δανεισμό θραύσματος της ανατολικής ζωφόρου που βρίσκεται σε μουσείο της Ιταλίας. «Αν, όπως λέγεται, η αρχή είναι το ήμισυ του παντός, η πράξη που συντελείται σήμερα εδώ ήρθε να αποτελέσει τον πρόδρομο για την επανένωση και των μεγάλων Παρθενώνιων τμημάτων που βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο, μία επανένωση που περιμένει το ίδιο το σώμα του μνημείου», σημείωσε ο γενικός διευθυντής του μουσείου Νίκος Σταμπολίδης αναφερόμενος στην απόφαση της UNESCO, στις 29 Σεπτεμβρίου.
Τα δύο θραύσματα που τοποθετήθηκαν στις θέσεις τους, μετά τον καθαρισμό τους με λέιζερ, θα παραμείνουν εκεί, ενώ τα υπόλοιπα οκτώ τοποθετήθηκαν προσωρινά σε προθήκη με σκοπό να μελετηθούν από τους ερευνητές και να βρουν την ακριβή τους θέση στη ζωφόρο. Το σύνολο των θραυσμάτων είχε εντοπίσει και ταυτοποιήσει ο κορυφαίος αρχαιολόγος και γλύπτης Γιώργος Δεσπίνης το 1982, ενώ μέχρι πρόσφατα φυλάσσονταν στις αποθήκες του Αρχαιολογικού Μουσείου. Ορισμένα από αυτά είχαν παρουσιαστεί σε περιοδικές εκθέσεις του ΕΑΜ, ενώ η διαδικασία για την επιστροφή τους στο Μουσείο της Ακρόπολης ξεκίνησε με απόφαση του ΥΠΠΟΑ τον Ιούνιο του 2020.