Το 2021 έδωσε αισίως τη θέση του σε μια καινούργια χρονιά, που και αυτή θα δώσει την ευκαιρία για εκδηλώσεις μνήμης. Πριν λοιπόν αρχίσουμε να αναζητάμε τον σωστότερο τρόπο για να αναστοχαστούμε πάνω στη σημασία ενός αιώνα από το τραγικό τέλος της Μικρασιατικής Εκστρατείας, ας μείνουμε λίγο περισσότερο στην ουσία των ίδιων των γεγονότων που βρίσκονται πίσω από τις επετείους. Σε όλες τις αποτιμήσεις των εκδηλώσεων σχετικά με τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση, αυτό που υπογραμμίστηκε ήταν η αξία των καινούργιων ερευνητικών προσεγγίσεων και των εκδόσεων. Το όφελος αυτών των προσπαθειών, που ευτυχώς δεν ολοκληρώθηκαν μαζί με το ημερολογιακό έτος, είναι εντέλει η πληρέστερη γνώση γύρω από την πιο κρίσιμη περίοδο της νεότερης ιστορίας μας.
Σε αυτό το πλαίσιο πρόσφατα κυκλοφόρησε ο συλλογικός τόμος «Επαναστάσεις (1776-1830): σύγχρονες ιστοριογραφικές προσεγγίσεις», μέρος της εκδοτικής δράσης που πραγματοποιεί η Εταιρεία Μελέτης Νέου Ελληνισμού (ΕΜΝΕ/περιοδικό ΜΝΗΜΩΝ) για τα 200 χρόνια από την έναρξη της Επανάστασης του 1821. Το εύρος των μελετών που περιλαμβάνονται στον τόμο εκτείνεται από τις επαναστάσεις στην Ευρώπη έως εκείνες στην αμερικανική ήπειρο (τέλη του 18ου έως τα μέσα του 19ου αιώνα), με την πεποίθηση πως το συγκεκριμένο εγχείρημα συνεισφέρει στην ένταξη της ελληνικής περίπτωσης στο διεθνές πλαίσιο.
Ακολουθώντας την παράδοση της σειράς «Θεωρία και μελέτες ιστορίας» της ΕΜΝΕ, η έκδοση περιλαμβάνει εξειδικευμένα επιστημονικά άρθρα που εξετάζουν διαφορετικές όψεις του επαναστατικού φαινομένου. Ειδικότερα, πρόκειται για δεκαέξι άρθρα, μεταφρασμένα στα ελληνικά από τα γαλλικά, αγγλικά, ιταλικά και ισπανικά. Παρουσιάζουν όψεις της σύγχρονης ιστοριογραφίας για την «Εποχή των Επαναστάσεων» –όπως είχε ονομάσει την περίοδο ο Ερικ Χομπσμπάουμ στο κλασικό πλέον έργο του–, σε διάφορα εθνικά συμφραζόμενα. Καθώς η Γαλλική Επανάσταση αποτέλεσε «μια στροφή χωρίς επιστροφή», όπως σημειώνεται στον πρόλογο της έκδοσης, της αφιερώνονται 7 άρθρα και ακολουθούν εκείνα για τις επαναστάσεις στη Μεσόγειο και στα Βαλκάνια.
Ως επίμετρο δημοσιεύεται ένα πρωτότυπο κείμενο του Βασίλη Παναγιωτόπουλου για τους εμφυλίους πολέμους κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821.