Δεν θυμάμαι πόσο βαρύ ήταν το καλάθι της νοικοκυράς το 1997 –χρονιά υψηλότατου πληθωρισμού–, αλλά ξέρω ότι σήμερα που ξεπεράσαμε τον πληθωρισμό εκείνου του έτους, φτάνοντας στο επίπεδο ρεκόρ του 6,2%, είναι βαρύ και ασήκωτο.
Θυμάστε εκείνη τη διαφήμιση με το τραγουδάκι «Είναι κεφάτη, γυρίζει απ’ του…». Δεν μας βγαίνει να το τραγουδήσουμε πλέον. Γυρίζουμε από το σούπερ μάρκετ, οποιοδήποτε σούπερ μάρκετ, αγκομαχώντας, και όχι από το βάρος στις σακούλες με τα ψώνια.
Νομίζω πως όλοι έχουμε εμπεδώσει ότι μπροστά μας έχουμε Γολγοθά ακρίβειας, και ο καθένας, η κάθε οικογένεια θα σηκώσει τον δικό της σταυρό στον δρόμο του μαρτυρίου. Ακούγονται λίγο δραματικά όλα αυτά, αλλά η κατάσταση δεν αφήνει πολλά περιθώρια για χιούμορ και αισιοδοξία.
Ας δούμε, όμως, τι περιέχει το περίφημο καλάθι της νοικοκυράς. Φαντάζομαι οι περισσότεροι γνωρίζουν ότι τα προϊόντα του αλλάζουν με τα χρόνια, προσαρμόζονται στις νέες ανάγκες και συνήθειες. Κάποτε στο καλάθι της νοικοκυράς υπήρχε ρετσίνα, φωτογραφικό φιλμ, σπίρτα, κοινός ηλεκτρικός λαμπτήρας, δισκέτα και βενζίνη LRP, το υποκατάστατο της σούπερ. Είχε προβλεφθεί ακόμη και η υπηρεσία ενοικίασης DVD. Το κάποτε δεν σημαίνει και τόσο παλιά, για το 2010 μιλάμε.
Σήμερα το καλάθι της νοικοκυράς περιέχει περίπου 800 προϊόντα, μια λίστα που ανανεώνεται και εμπλουτίζεται περίπου κάθε 4-5 χρόνια, καθώς πρέπει να αντανακλά όσο το δυνατόν πιο πιστά τις καταναλωτικές συνήθειες των νοικοκυριών.
Οσον αφορά τις σύγχρονες συνήθειες· το γάλα καρύδας, λ.χ., ή η υπηρεσία του διατροφολόγου-διαιτολόγου. Για κάποιους είναι εύκολο να τα κόψουν, να τα πετάξουν από το καλάθι. Για άλλους όμως τα περιθώρια είναι ήδη πολύ στενά ακόμη και για τα βασικά προϊόντα διατροφής.
Ο πληθωρισμός έχει έντονη κοινωνική διάσταση. Τα ασθενέστερα οικονομικά νοικοκυριά επιβαρύνονται δυσανάλογα από την άνοδό του, βιώνουν με μεγάλη ένταση τις πιέσεις και την αύξηση των τιμών. Για τα φτωχά και ευάλωτα νοικοκυριά ο πληθωρισμός του 6,2% έχει μεγαλύτερες συνέπειες απ’ ό,τι για τα νοικοκυριά με υψηλότερο εισόδημα. Αυτές οι κοινωνικές ομάδες πρέπει να στηριχθούν με στοχευμένα μέτρα. Το καλάθι της νοικοκυράς είναι για όλους βαρύ, αλλά για κάποιους είναι πολύ περισσότερο.