Οι ακραίες πλευρές της ύπαρξης

Οι ακραίες πλευρές της ύπαρξης

Ο Τριαρίδης αναπέμπει με τη νέα του νουβέλα ύμνο στην αγάπη

4' 11" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΡΙΑΡΙΔΗΣ
Αν είσαι, είμαι. Νουβέλα αγάπης αιμορραγικής και ανεπανάληπτης
εκδ. Gutenberg, 2021, σελ. 112

Το μυθοπλαστικό σύμπαν του Θανάση Τριαρίδη είναι συνεχές, με τον τρόπο σχεδόν της «Ανθρώπινης κωμωδίας» του Μπαλζάκ (όπως την ερμηνεύει ο Λούκατς). Και αυτό γιατί ο συγγραφέας έχει πολλάκις καταστήσει σαφές ότι τον αφορούν σχεδόν αποκλειστικά οι ακραίες ή/και μεγαλειώδεις πλευρές της ύπαρξης και όχι η καθημερινότητα – τον αφορά, δηλαδή, οτιδήποτε ανάγει τον άνθρωπο σε τέρας και, άρα, σε θεό. Η θέση αυτή τον «αναγκάζει» να επανέρχεται εμμονικά, αλλά πάντα ευφάνταστα, σε παρόμοιες καταστάσεις και ίδια πρόσωπα με έναν κοινό παρονομαστή: αυτό που ο ίδιος αντιλαμβάνεται ως ανθρωπινότητα. Οι ήρωες και οι πορείες τους διασταυρώνονται, οι περιπέτειες παραλλάσσονται με βασική σταθερά το μόνο πράγμα που δεν αμφισβητείται, δηλαδή το παλλόμενο σώμα, έτοιμο ακόμη και να χαθεί για να υμνήσει το μεγαλείο της ψυχικής κοινωνίας.

Με το συγκεκριμένο αφήγημα, το «Αν είσαι, είμαι», ο Τριαρίδης επανέρχεται και πάλι στις καταβολές του, τόσο τις θεατρικές (όπως υποδηλώνει ο τίτλος, που παραπέμπει ευθέως στο τελευταίο έργο της πρώτης του θεατρικής τριλογίας, τον «ΜέΝΓΚΕΛΕ») όσο και τις πεζογραφικές – όπως φαίνεται από τη διαρκή άντληση θεμάτων από το «ιερό βιβλίο» του μυθοπλαστικού του σύμπαντος, τα «Χλωρά διαμάντια». Αυτό το τελευταίο είναι (μαζί με το αντεστραμμένο «ευαγγέλιο» των «Μελένιων λεμονιών») η μήτρα κάθε επιμέρους αφηγηματικής του προσπάθειας.

Στο κέντρο της νουβέλας βρίσκεται και πάλι η αγάπη (και ποτέ απλώς ο έρωτας), ίσως όχι το ίδιο αιμορραγική, όπως σε άλλες αφηγήσεις, αλλά σίγουρα (κυριολεκτικά και μεταφορικά) ανεπανάληπτη. Καθώς στο τριαρίδειο σύμπαν όλες οι παραδοσιακές διδαχές αντιστρέφονται –εφόσον ζητούμενη είναι μια νέα πραγματικότητα, μακριά από τα καθιερωμένα πρότυπα ηθικής και τρόπου να υπάρχουμε–, η αφήγηση ξεκινά με την πάντα βλάσφημη εξιστόρηση του βίου τού (οιονεί αγίου) Ζωοδότη Ετρ. Μέσα από αυτήν καταλήγουμε στην περιπέτεια της αγάπης του με την Gloria In Terra ή GIT, το –αγνώστου φύλου, που ασυνήθιστα συμβατικά εδώ εκλαμβάνεται ως θηλυκό– άβαταρ, το οποίο κατασκευάζει ψηφιακά ζωντανά λουλούδια σε ένα μελλοντικό εικονικό σύμπαν, τη Σύνδεση. Κάθε συνεπής αναγνώστης του Θ. Τ. γνωρίζει, λίγο-πολύ, την κατάληξη: στο τέλος πάντα ο κοινός θάνατος, συμβολικός ή πραγματικός, ολοκληρώνει την απόλυτη αγάπη, εν είδει μοναδικής, πλήρους και μη αναστρέψιμης ένωσης.

Οι πορείες των ηρώων του διασταυρώνονται, οι περιπέτειες παραλλάσσονται, με βασική σταθερά το μόνο πράγμα που δεν αμφισβητείται: το παλλόμενο σώμα.

Ως συνήθως, στα γραπτά του Τριαρίδη, η σύνδεση μεταξύ των «ιερών» κειμένων και προσώπων γίνεται προσεκτικά και εκτείνεται σε όλο το εύρος της νουβέλας. Ο Μπόρχες, ο Ουάιλντ, ο Ιωάννης Πρόδρομος και η ζωογόνος δύναμη να ανασταίνει ομοιώματα του Εσταυρωμένου, το μπλε μέλι της Μαρίας Αντουανέτας, ο Πέτρο Μπόλε, ο Μπαχ, το Αλιεν του Γκίγκερ, η Ιοκάστη, οι καρχαρίες, οι χταποδάνθρωποι: φανταστικοί χαρακτήρες και ιστορικά πρόσωπα εντάσσονται σε μια γραφή ενοποιητική, που αφομοιώνει τους πάντες και τα πάντα με τρόπο καθολικό, ο οποίος δεν αφήνει περιθώριο για ενστάσεις ακριβώς λόγω της ικανότητάς του να «διανοίγει χώρο» και να «χωνεύει» καθετί, αρκεί να είναι (επαρκώς) σπουδαίο. Ωστόσο, το ενδιαφέρον εδώ δεν είναι τόσο η καταβύθιση σε μια συναρπαστική ιστορία του βλάσφημου βίου ενός «αγίου» και της αμοιβαίας λαχτάρας του για ένα ασύλληπτα δημιουργικό άβαταρ ή η ευφυής, όπως πάντα, σύνδεση κειμένων του ίδιου του λογοτέχνη με μεγάλα έργα του δυτικού κανόνα, όσο κυρίως η ασύλληπτη ορμή της αφήγησης και των περιγραφών που σαφώς αναδεικνύουν για μία ακόμη φορά τη δύναμη της φαντασίας του.

Οι ακραίες πλευρές της ύπαρξης-1

Το μομέντουμ αυτό –που υπό άλλους όρους θα μπορούσε να προκαλέσει κούραση και προβληματισμό– αναδεικνύεται εδώ σε ζωογόνο δύναμη, που καθιστά το κείμενο ακόμη πιο δυνατό, καθώς καταφέρνει να εντάξει δομικά/οργανικά στην αφήγηση τα «artgrams» της GIT ως κομμάτι της ίδιας της πλοκής. Tη θέση των παλλόμενων σωμάτων παίρνουν τα μηνύματα που ανταλλάσσονται μεταξύ των εραστών μέσω ενός καθρέφτη, λεκτικά από πλευράς του είναι, του Δακρυσμένου Ζωοδότη Ετρ και εικαστικά από πλευράς της «επί Γης δόξας του», της GIT.

Ετσι, το γουτεμβέργειο αλφαβητικό σύμπαν του 16ου αιώνα συνενώνεται με τον ψηφιακό εικονικό κόσμο του 22ου. Το «εκθαμβωτικό κρίνο που είχε τις ρίζες του […] στον ουρανό και ο ανθός του έπεφτε κατακόρυφα στη γη σαν να ήθελε να τη μυρίσει» ή το λουλούδι με τα «μεγάλα κίτρινα πέταλα και στο μέσο να ξεπροβάλλει ένα κεφάλι νεογέννητου μωρού που αντί για πρόσωπο είχε ένα φύλλο οξιάς» είναι λίγα από τα θαύματα που αφειδώς γεννάει η φαντασία του Τριαρίδη στην αγωνία του να περιγράψει όσο πιο «ρεαλιστικά» (δηλαδή όσο πιο εξωπραγματικά) γίνεται τη φλόγα που καίει τους δύο ήρωες.

Δεν θα είχε νόημα να επεκταθεί κανείς εδώ, χαλώντας τις εκπλήξεις του κειμένου και απογοητεύοντας τον αναγνώστη που θα δυσκολευτεί να αφήσει το βιβλίο από τα χέρια του πριν το ρουφήξει όλο, σχεδόν απνευστί. Εχει όμως νόημα να σταθούμε στο φροντισμένο σύνολο της εξαιρετικής τυποτεχνικά έκδοσης, που συμπληρώνεται αναπάντεχα και ταιριαστά από τη λιτή και, παραδόξως, ταυτόχρονα περίτεχνη εικονογράφηση του Νικόδημου Τριαρίδη. Καθώς και στη διαπίστωση πως, ακόμη και με μικρής έκτασης καταθέσεις, ο Θανάσης Τριαρίδης υπενθυμίζει συχνά-πυκνά ότι πρόκειται για ένα από τα πλέον ευφάνταστα μυθοπλαστικά μυαλά της γενιάς του.

* Η κ. Ροζαλί Σινοπούλου είναι διδάκτωρ Συγκριτικής Λογοτεχνίας και Δραματολογίας, μεταφράστρια και επιμελήτρια. Διδάσκει στο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο.

 

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή