Αρχικά, ας δεχθούμε τα εξής: το πολιτιστικό μποϊκοτάζ δεν αφορά την εθνικότητα ενός καλλιτέχνη – αν ακόμα θεωρούμε ότι η προέλευση συνεπάγεται κάποιου είδους συλλογική ευθύνη, τότε εκτός από τον πόλεμο στην Ουκρανία έχουμε ακόμα περισσότερα να λύσουμε. Ομοίως, οι κυρώσεις που οι ΗΠΑ, η Ευρώπη και η Ελλάδα επιβάλλουν σε ρωσικούς πολιτιστικούς οργανισμούς στοχεύουν προφανώς στο να πλήξουν το κράτος που τους στηρίζει και τον αυταρχικό, πολεμοχαρή ηγέτη του.
Ενα ερώτημα, ωστόσο, είναι αν τέτοιες κυρώσεις δεν θα έχουν και απώλειες παράπλευρες για συνθήκες πολέμου μεν, αλλά ενδεικτικές του τρόπου που αυτός διεξάγεται και που σαν να μην αποκλείει εντελώς τη συλλογική ευθύνη που λέγαμε: «λυπούμαστε», θα μπορούσε να είναι μια δικαιολόγηση των κυρώσεων, «αλλά ακόμα και αν απλώς εργάζεστε ως χορευτής, μουσικός ή ηχολήπτης σε έναν πολιτιστικό οργανισμό του εχθρού, ακόμα και αν διαφωνείτε σε όλα μαζί του, θα προτιμούσαμε να μείνετε στη χώρα σας». Τηρουμένων των αναλογιών, είναι λες και η cancel culture ή η εχθροπάθεια των social media (όπου το «μπλοκάρισμα» επέρχεται επειδή κάποιος κράτησε ασαφή στάση σε μια διαφωνία) μεταφέρεται σε ένα επίπεδο όπου ενίοτε παίζονται ανθρώπινες ζωές: το γεωστρατηγικό. Και ενώ κανείς δεν πέθανε επειδή η παράστασή του δεν βγήκε εκτός συνόρων, τέτοιες κυρώσεις φαίνονται τόσο αδιάλλακτες που είναι σαν να πηγαίνει περίπατο η συμφιλιωτική δύναμη του πολιτισμού ή η περίφημη ανωτερότητα της Δύσης, που κάποτε καλωσόριζε αντιφρονούντες καλλιτέχνες ή αθλητές της Σοβιετικής Ενωσης.
Πολλά πάνε περίπατο σε έναν πόλεμο, θα πει κανείς, και αυτή δεν είναι η πρώτη σύγκρουση που οι χώρες παύουν να ανταλλάσσουν καλλιτεχνικά επιτεύγματα. Πώς ακριβώς, όμως, και γιατί έφτασε η έκκληση περί του αντιθέτου να θεωρείται αφέλεια; Μια τέτοια έκαναν πρόσφατα ο Ιλια και η Εμίλια Καμπάκοφ, ρωσικής εθνικότητας εικαστικοί καλλιτέχνες, που γεννήθηκαν στην Ουκρανία: «Οι πολιτιστικές διασυνδέσεις», δήλωσαν στο Artnet News, «είναι ικανές να φέρουν τους ανθρώπους κοντά όταν οι πολιτικοί αποτυγχάνουν και ο διάλογος έχει σημασία όταν μπορούμε να τον δημιουργούμε».