Hταν από τις συνεντεύξεις Τύπου που, λίγο πριν ξεκινήσουν, στην ατμόσφαιρα επικρατεί ανυπομονησία ή και ήπια αγωνία, ενόψει της έλευσης μιας σταρ και ενός σκηνοθέτη διεθνούς επιπέδου. Και ίσως είχαν έναν ανάλογο, απολύτως δικαιολογημένο αέρα, η Εμα Στόουν και ο Γιώργος Λάνθιμος, στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, όπου βρέθηκαν χθες το μεσημέρι για να απαντήσουν σε ερωτήσεις για όσα είχαν προηγηθεί: η μεν είχε τη σεμνότητα των εκθαμβωτικών ανθρώπων που είναι καλοί στη δουλειά τους, ο δε τη σιγουριά ενός δημιουργού που σχεδόν έχει εμπνεύσει ένα ολόκληρο κινηματογραφικό ρεύμα. Και όταν οι φωτογραφίες άρχισαν να πέφτουν κατά ριπάς, όταν ακούστηκαν τα πρώτα «Εμα, εδώ!», η Αμερικανίδα ηθοποιός και ο Ελληνας σκηνοθέτης έκαναν το χατίρι σε όλους, κοιτάζοντας πού και πού ο ένας τον άλλον και επιβεβαιώνοντας, όπως θα έλεγαν αργότερα, ότι το να κάνουν ταινίες μαζί είναι μια σχέση «που εξελίσσεται και μας πηγαίνει και τους δύο μπροστά».
Η ταινία για την οποία βρίσκονταν εδώ λέγεται «Βληχή», που σημαίνει το βέλασμα των προβάτων: πρόκειται για τη δεύτερη ανάθεση στο πλαίσιο του «The Artist on The Composer», του προγράμματος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και του Οργανισμού ΝΕΟΝ, που διερευνά τη σχέση ανάμεσα σε σύγχρονους εικαστικούς και σκηνοθέτες από τη μία και στη ζωντανή εκτέλεση ορχηστρικής μουσικής από την άλλη. Η «Βληχή» θα προβάλλεται από σήμερα μέχρι και την Κυριακή στη Λυρική (καθημερινά στις 6 μ.μ., στις 8 μ.μ. και στις 10 μ.μ.), συνοδεία μουσικών συνόλων που θα ερμηνεύουν έργα του Τόσιο Χοσοκάβα και μια διασκευή του Κνουτ Νίστεντ σε ένα πένθιμο χορωδιακό άσμα του Μπαχ. Πένθιμη με έναν τρόπο (και γιορταστική με έναν άλλο) είναι και η μικρού μήκους, βωβή και ασπρόμαυρη «Βληχή», που γυρίστηκε τον Φεβρουάριο του 2020 στην Τήνο και προβλήθηκε πριν από τη χθεσινή συνέντευξη: σε ένα άγονο νησιωτικό τοπίο, μια γυναίκα θρηνεί τον σύντροφό της, όμως το αίσθημα της απώλειας αντικαθίσταται μέσα της από ένα ζωώδες πάθος για επιβίωση, που με τη συνδρομή της θρησκευτικής της πίστης την οδηγεί στην ερωτική επανένωση με τον άνδρα της και, τελικά, στη μεταξύ τους εναλλαγή στον κύκλο του θανάτου και της ζωής.
Με τις ιστορίες που άκουγε μικρός, «όπου το σεξ μπλέκεται με την πίστη, τη φύση, την απιστία και τον θάνατο (και) ποτέ δεν είσαι βέβαιος για το τι πραγματικά έχει συμβεί και τι είναι κομμάτι του φαντασιακού», παρομοίασε τη «Βληχή» ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Λυρικής, Γιώργος Κουμεντάκης. Η διευθύντρια του ΝΕΟΝ, Ελίνα Κουντούρη, έκανε λόγο για μια ταινία «που έχει ξεκάθαρη πρόθεση να ρισκάρει και έτσι αποτυπώνει τη διαχρονική εξερεύνηση της ανθρώπινης υπόστασης», ενώ ο Παναγιώτης Παντελάτος του Ιδρύματος Νιάρχος τη χαρακτήρισε «μικρό αριστούργημα».
«Ηθελα να κάνω μια ταινία χωρίς λόγια και να βρω πώς ο κινηματογράφος συνδυάζεται με άλλες τέχνες», ανέφερε ο γνωστός σκηνοθέτης.
Είπαμε όμως· η ανυπομονησία των δημοσιογράφων, Ελλήνων και ξένων, αφορούσε την Εμα Στόουν και τον Γιώργο Λάνθιμο, στους οποίους στράφηκαν οι περισσότερες ερωτήσεις. Τι ενέπνευσε την ηθοποιό ώστε να ακολουθήσει το όραμα του σκηνοθέτη; Το απλό γεγονός ότι της το ζήτησε, αλλά και η ιδέα του Λάνθιμου, που την ενθουσίασε, καθώς και η ευκαιρία να ταξιδέψει στην Τήνο: «Είναι μεγάλο δώρο να δουλεύω με τον Γιώργο, γιατί μπορώ να αφεθώ στη διαδικασία του, νιώθοντας ασφαλής μαζί του», αποκρίθηκε η ηθοποιός και λίγο αργότερα συμπλήρωσε: «Ισως είναι υπερβολικά σχολαστικός και σου βάζει διαρκώς προκλήσεις, αλλά τι νόημα έχει να κάνεις αυτή την ανόητη δουλειά της υποκριτικής, αν όχι για να εξελίσσεσαι;».
Και η αλήθεια είναι ότι η Στόουν, που έχει συνεργαστεί με τον Λάνθιμο στην «Ευνοούμενη» (και πρόκειται να πρωταγωνιστήσει και στην επόμενη ταινία του, «Poor Things»), εξέπεμπε τόση εμπιστοσύνη προς το πρόσωπό του ώστε δεν ακούστηκε παράξενο το γεγονός ότι στη «Βληχή» συμμετείχε αφιλοκερδώς.
Ο Ελληνας σκηνοθέτης, από τη μεριά του, προβληματιζόταν με κάποιες ερωτήσεις, αφηνόταν περισσότερο σε άλλες. «Ηθελα να κάνω μια ταινία χωρίς λόγια, να προσπαθήσω να πω μια ιστορία με αυτόν τον τρόπο, να ξεκινήσω από την αρχή και να βρω πώς ο κινηματογράφος συνδυάζεται με άλλες τέχνες», είπε σχετικά νωρίς. «Είναι απελευθερωτικό να κάνεις βωβή ταινία. Εχεις διαφορετικούς κανόνες και περιορισμούς που πρέπει να ακολουθήσεις, νομίζω όμως ότι οι περιορισμοί βοηθούν όταν δημιουργείς κάτι», παρατήρησε αργότερα. Κάποια στιγμή ανέφερε τον «Μακεδονικό γάμο» του Τάκη Κανελλόπουλου ως επιρροή της «Βληχής», ενώ αναφέρθηκε και στη σχέση του με την παράδοση, η οποία, εν μέσω παγκοσμιοποίησης, τον γοητεύει περισσότερο: «Είναι σημαντικό να έχουμε γνώση του παρελθόντος και να διατηρούμε κάποια πράγματα, όχι με διδακτικό τρόπο, αλλά να εμπνεόμαστε από αυτά, χωρίς να γινόμαστε σκλάβοι τους», παρατήρησε. Αποκάλυψε ότι η επόμενη ταινία του θα έχει για πρώτη φορά πρωτότυπη μουσική, ενώ, ερωτώμενος για το υπερβατικό στοιχείο των ταινιών του, είπε κάτι ενδεικτικό ενός ειλικρινούς δημιουργού: «Αυτό που κάνω, είναι αυτό που θέλω να βιώσω».
