Συνήθως βλέπουμε τη φωτογραφία της γεμάτης σπρέι και γκράφιτι μεταλλικής του πόρτας και την πινακίδα που βρίσκεται από πάνω της: «Στο σπίτι αυτό πέθανε ο εθνικός μας ποιητής Κωστής Παλαμάς στις 27 Φεβρουαρίου 1943». Πριν από δύο χρόνια το υπουργείο Πολιτισμού είχε ανακοινώσει την έναρξη της διαδικασίας απαλλοτρίωσης της οικίας Παλαμά, με σκοπό την αποκατάστασή της. «Δεν τηρήθηκαν, όμως, οι νόμιμες διαδικασίες», όπως μας λέει η ιδιοκτήτρια του διατηρητέου κτίσματος, Μαρία Γεωργίου, η οποία αντιτίθεται στην προοπτική της απαλλοτρίωσης και το 2020 προσέφυγε στο ΣτΕ κατά της απόφασης του υπουργείου.
Το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο ενέκρινε την προσφυγή και ζήτησε την επανεισαγωγή του θέματος στο αρμόδιο συμβούλιο του ΥΠΠΟΑ. Ετσι, την επόμενη εβδομάδα το θέμα θα τεθεί εκ νέου υπόψη του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων, έπειτα από αναβολή που ζήτησε και έλαβε η κ. Γεωργίου, καθώς, όπως μας είπε, δεν ειδοποιήθηκε για τη σχετική συνεδρίαση.
Οταν ανοίγει η μεταλλική πόρτα, ύστερα από λίγη προσπάθεια βλέπουμε τη μικρή αυλή και τη σκάλα από την οποία κατέβηκε το φέρετρο του ποιητή στην παλλαϊκή κηδεία του. Η ιδιοκτήτρια μας δείχνει το ένα από τα δύο διαμερίσματα του επάνω ορόφου που νοίκιαζε για 8 χρόνια ο Παλαμάς και σήμερα στέκουν ερειπωμένα. «Οταν το αγόρασα, το 2000, ήθελα να το μετατρέψω σε κέντρο για τον ελληνισμό και την ορθοδοξία και να τιμήσω τη μνήμη του Παλαμά», σημειώνει.
Το κτίσμα αποτελείται από ακόμη δύο διαμερίσματα στο ισόγειο, που βρίσκονται στην ίδια κατάσταση. Στο εσωτερικό οι σοβάδες έχουν αποκολληθεί και η λιθοδομή του κτιρίου είναι εμφανής σε πολλά σημεία, ακόμη και σε ολόκληρους τοίχους, παράθυρα έχουν σπάσει, καλώδια και μεταλλικά στοιχεία έχουν αφαιρεθεί και οικοδομικά υλικά, απομεινάρια βανδαλισμών, στέκουν σε έναν σωρό στη μικρή αυλή. «Το κτίριο το κατέλαβαν διάφοροι πολλές φορές μέσα στα χρόνια, μέχρι που αναγκάστηκα να προσλάβω για ένα διάστημα ιδιωτική φύλαξη», μας λέει η κ. Γεωργίου.
Tην επόμενη εβδομάδα το θέμα θα τεθεί εκ νέου υπόψη του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων.
Εναν χρόνο πριν αγοραστεί από την κ. Γεωργίου, το κτίριο χαρακτηρίστηκε ιστορικό διατηρητέο μνημείο «που χρειάζεται ειδική κρατική προστασία» (ΦΕΚ, 1579/Β). Κατοικούνταν μέχρι τον μεγάλο σεισμό της Αθήνας του 1999 και μετά χαρακτηρίστηκε σεισμόπληκτο.
Στο ίδιο οικόπεδο, έκτασης 785 τ.μ., βρίσκεται και το κτίσμα που στέγαζε το παλιό κέντρο διασκέδασης «Πλακιώτικο σαλόνι», με μια είσοδο από την οδό Δαιδάλου και έξοδο κινδύνου που ενώνεται με την αυλή του διατηρητέου κτίσματος. «Είχα νοικιάσει το “Πλακιώτικο” και με τα έσοδα ήθελα να φτιάξω το διατηρητέο», μας λέει. Το παλιό κατάστημα δεν λειτουργεί εδώ και χρόνια, αλλά διατηρεί την άδεια υγειονομικού ενδιαφέροντος και το 2011 η κ. Γεωργίου πήρε άδεια επέκτασης του κτίσματος καθ’ ύψος. Η απαλλοτρίωση του διατηρητέου θα «κόψει» το οικόπεδο στη μέση, κάτι που η ιδιοκτήτρια θεωρεί επιζήμιο για τα συμφέροντά της. «Παιδεύομαι εδώ και 22 χρόνια και το μόνο που κάνω είναι να πληρώνω τα έξοδα ενός ακινήτου που δεν μπορώ να αξιοποιήσω. Μάλιστα, πολλές φορές, όποτε εμφανίζονταν υποψήφιοι αγοραστές, δημοσιεύματα για την οικία Παλαμά τούς αποθάρρυναν», τονίζει.
Η ίδια μας λέει ότι είχε προτείνει στο ΥΠΠΟΑ την απαλλοτρίωση του διατηρητέου το 2002 και από τότε υπέβαλε δύο μελέτες για την αποκατάστασή του με τη δημιουργία δεύτερης εισόδου επί της Περιάνδρου, οπότε τα δύο ακίνητα του οικοπέδου να αυτονομηθούν. Η προϊσταμένη του Τμήματος Προστασίας και Διαχείρισης Νεωτέρων και Σύγχρονων Μνημείων, Γιάννα Καράνη, με την οποία ήρθαμε σε επαφή, επιβεβαίωσε την υποβολή και έγκριση των μελετών, προσθέτοντας όμως ότι ουδέποτε εφαρμόστηκαν και το κτίριο έχει αφεθεί στην τύχη του.
Επιθυμία της κ. Γεωργίου τώρα είναι, όπως μας λέει, να επιστρέψει στο αρχικό της σχέδιο: να αποκαταστήσει το διαμέρισμα του Παλαμά και να μετατρέψει το υπόλοιπο κτίσμα σε κέντρο για τον ελληνισμό. Η συνέχεια της υπόθεσης θα γραφτεί στα έδρανα του υπουργείου Πολιτισμού.
