Ο Δημήτρης Καρακίτσος στην «Κ»: Σαν μάγοι που διαβάζουν ένα ξόρκι…

Ο Δημήτρης Καρακίτσος στην «Κ»: Σαν μάγοι που διαβάζουν ένα ξόρκι…

Ο συγγραφέας Δημήτρης Καρακίτσος μιλάει στην «Κ» για το καινούργιο του βιβλίο και για τη σχέση του με τη γραφή

4' 45" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ενθαρρυντικός, ναι, αλλά χωρίς να αγνοεί το ενδεχόµενο µιας ήττας, διαβεβαιωτικός, σίγουρα, αλλά και ελαφρώς συγκρατημένος, σαν προειδοποίηση για ένα ξόρκι που ενώ πρέπει να διαβαστεί, ίσως και να μην πιάσει: ο τίτλος και μόνο της καινούργιας νουβέλας του Δημήτρη Καρακίτσου, «Για να μην αποτύχουμε όπως οι Μπιόρλινγκ και Καλστένιους», μπορεί να διαβαστεί με τους παραπάνω και με αρκετούς ακόμα τρόπους.

Ποιον από όλους είχε κατά νουν ο Βολιώτης συγγραφέας; «Θα σας ξαφνιάσω εδώ», αποκρίνεται ο ίδιος. «Ο αρχικός τίτλος του έργου ήταν “Αγριόχηνες”. Οι αγριόχηνες είναι αποδημητικά πουλιά, είναι αιώνιες ταξιδιώτισσες. Eνα ταξίδι περιγράφω στο βιβλίο. Το ταξίδι δύο Σουηδών φοιτητών, το καλοκαίρι του 1893, από τη Στοκχόλμη προς τις πόλεις του Βορρά. Δυο νέα παιδιά που κάνουν όνειρα ή προσπαθούν να τα βρουν με τον εαυτό τους. Ο τίτλος “Για να μην αποτύχουμε όπως οι Μπιόρλινγκ και Καλστένιους”, ο οποίος μνημονεύει δύο αληθινά πρόσωπα, προέκυψε κάπου στη μέση του βιβλίου. Oπου ήταν φανερό ότι το ταξίδι των ηρώων μου μπορεί να μην είχε αίσιο τέλος. Και τότε αισθάνθηκα ότι έπρεπε να τους σώσω. Ας θυμόμαστε βέβαια ότι η λογοτεχνία δεν αφορά ποτέ τα πρόσωπα που παρελαύνουν στις σελίδες της. Αφορά τους αναγνώστες της και κανέναν άλλο».

Με ένα ταξίδι έχουμε να κάνουμε λοιπόν. Oχι με εκείνο που στα τέλη του 19ου αιώνα οδήγησε τους δύο Σουηδούς φυσιοδίφες Aλφρεντ Μπιόρλινγκ και Eβαλντ Καλστένιους στον θάνατο αντί για τον Βόρειο Πόλο, αλλά με ένα εξίσου παράτολμο και ρομαντικό, που ξεκίνησε το καλοκαίρι του 1893, όταν δύο φοιτητές αποφάσισαν να αφήσουν το ταπεινό τους δωμάτιο στη Στοκχόλμη, για να δουν, τουλάχιστον κατά μία εκδοχή, «τον Βορρά, τα βαθύσκιωτα δάση και τα μελαγχολικά ηλιοβασιλέματα, να γυρίσουν τη χώρα μας, που είναι η ομορφότερη του κόσμου, να κοιμηθούν σε αποθήκες, ερειπωμένα φρούρια και υποστατικά των Βίκινγκ, να κολυμπήσουν στις αμέτρητες λίμνες και να καταγράψουν μύθους, να συλλέξουν εμπειρίες και εικόνες από κάθε γωνιά, και μετά να αφοσιωθούν στη συγγραφή ενός βιβλίου…». Τα ονόματά τους; Ούλοφ Aλμκβιστ και Γιαν Aντερς Βίλεμαρκ. Ο πρώτος, αριστούχος σπουδαστής φιλολογίας, γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Αμπέκος, μικρό ψαροχώρι, όπου ο πατέρας του διατηρεί καΐκι. Ο δεύτερος, ο πρωτευουσιάνος, είναι φοιτητής ιατρικής, με πατέρα γιατρό και μητέρα αριστοκράτισσα. Και ενώ μαζί συναντούν ένα σωρό τοπία και πρόσωπα (χωρικούς φιλόξενους ή καχύποπτους, έναν περιπλανώμενο θίασο, τη φλογερή φεμινίστρια Βέρθα Λέβερτιν, έναν υπερήλικα ταχυδρομικό υπάλληλο, το σπιτικό των Γκέλερουπ, έναν παμπόνηρο νάνο τριακοσίων οκτώ ετών, τα παραμύθια της Σέλμα Λάγκερλεφ), είναι ο πρώτος, ο Ούλοφ Aλμκβιστ που τα επεξεργάζεται στο χαρτί, τα πλάθει έτσι ή αλλιώς, τα καταγράφει κυνηγώντας τη συγγραφική δόξα ή τα διηγείται στον φίλο και συνοδοιπόρο του, τον φαινομενικά πιο δεμένο με την πραγματικότητα Γιαν Aντερς Βίλεμαρκ, του οποίου η προσωπική χίμαιρα, η προσωπική του αναζήτηση δεν είναι το γράψιμο, αλλά, το εξίσου κοπιώδες «όριο ενός αδιαμόρφωτου ακόμη εαυτού».

Aφηγητής – ακροατής

Aραγε η συνθήκη ενός ανθρώπου που διηγείται και γράφει ιστορίες και ενός που τις ακούει, τις διαβάζει και ενίοτε τις σχολιάζει είναι απλώς ένα συστατικό της φιλίας των Aλμκβιστ και Βίλεμαρκ; Ή πρόκειται και για ένα προσωπικό σχόλιο του συγγραφέα για την παμπάλαια σχέση μεταξύ αφηγητή και ακροατή, σχέση που ιδανικά σφυρηλατεί ισχυρούς δεσμούς; Ο Δημήτρης Καρακίτσος απαντά: «Ο φιλόδοξος Ούλοφ Αλμκβιστ και ο υποτονικός Γιαν Αντερς Βίλεμαρκ – σίγουρα, θα υπάρχουν χιλιάδες παρόμοια ζεύγη ηρώων στην ιστορία της λογοτεχνίας, δεν διεκδικώ καμία πρωτοτυπία εδώ. Από τη μια ένας ανήσυχος δημιουργός, από την άλλη ένας ψιλοαδιάφορος ακροατής. Η μοίρα της λογοτεχνίας σε μια πρόταση. Είναι ένα παιχνίδι εξαρχής χαμένο, αλλά το να ονειρεύεσαι ότι μπορείς να το κερδίσεις ίσως σε κάνει πιο δημιουργικό. Και ίσως πιο ανεξάρτητο. Τον Ούλοφ Αλμκβιστ πάντως, αυτό το πάθος τον κινητοποιεί».

Ο αρχικός τίτλος του έργου ήταν «Αγριόχηνες». Eνα ταξίδι περιγράφω στο βιβλίο. Το ταξίδι δύο Σουηδών φοιτητών, το καλοκαίρι του 1893, από τη Στοκχόλμη προς τις πόλεις του Βορρά.

Τον κινητοποιεί επίσης η αποστροφή που νιώθει για τον ρεαλισμό και για τον νατουραλισμό στην τέχνη του. Για τον φιλόδοξο μυθιστοριογράφο Ούλοφ Αλμκβιστ ο νατουραλισμός φταίει που στα μυθιστορήματα συναντάς πλέον «μόνο σκυθρωπές ανθρώπινες φιγούρες, αμφίθυμους ανθρώπους με γούνινα παλτά και ερωμένες, ή μέλη του εργατικού κόμματος που σε λούζουν με μπροσούρες έτσι και πλησιάσεις κοντά».

Αλλά και για τον δημιουργό του Ούλοφ Αλμκβιστ, τον Δημήτρη Καρακίτσο –που τόσο έχει δοκιμάσει τα όρια της γραφής και της αφήγησής του σε βιβλία όπως «Ιστορίες του Βαρθολομαίου Ολίβιε», «Ζαχαρίας Σκριπ» (εκδ. Ποταμός), «Δον Υπαστυνόμος» (εκδ. Αντίποδες) και που τόσο αρέσκεται στο να διηγείται ιστορίες μέσα σε ιστορίες και, όπως συμβαίνει και στην τελευταία του νουβέλα, να χειρίζεται τη μυθοπλασία και την πραγματικότητα σαν αντικριστά κάτοπτρα– και για εκείνον λοιπόν, ο ρεαλισμός και ο νατουραλισμός δεν μοιάζουν και οι καλύτεροι σύμβουλοι. Σωστά;

Ο Δημήτρης Καρακίτσος στην «Κ»: Σαν μάγοι που διαβάζουν ένα ξόρκι…-1

Νερό στο κρασί

«Πράγματι», λέει ο συγγραφέας, «έχω δώσει αρκετά στον Ούλοφ από μένα. Το ανακαλύπτω τώρα, που το βιβλίο έχει τυπωθεί. Ο Ούλοφ προσπαθεί να ανοίξει δρόμο ανάμεσα στον ρεαλισμό και τον νατουραλισμό, που είναι τα κυρίαρχα ρεύματα της εποχής του. Μπορώ να φανταστώ τι τον ενοχλεί σε εκείνη τη λογοτεχνία. Η διαφορά μου με εκείνον είναι ότι δεν θα δίσταζα να βάλω νερό στο κρασί μου. Γιατί όχι ρεαλισμό, αν σε οδηγεί εκεί το θέμα σου; Το θέμα, ας μην το ξεχνάμε, σε βοηθάει να βρεις τα πάντα: τη γλώσσα, το ύφος, τη μορφή. Το σημαντικότερο, σου δίνει λόγο για να γράψεις».

Ή προορισμό για να ταξιδέψεις, θα έλεγε κανείς, όπως μοιάζει να συμβαίνει στο «Για να μην αποτύχουμε όπως οι Μπιόρλινγκ και Καλστένιους», παρόλο που (ή ακριβώς επειδή) το ταξίδι των δύο φοιτητών, τουλάχιστον κατά μία άλλη εκδοχή, «δεν έχει κανέναν σκοπό, ή έχει τον σκοπό όλων των νεανικών ταξιδιών: την περιπλάνηση, την άσκοπη και ρομαντική αγυρτεία».

Ειδήσεις σήμερα

Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr 

 

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή