Αν κανείς βρεθεί στη βόρεια Εύβοια ένα χρόνο μετά την καταστροφική πυρκαγιά του περυσινού καλοκαιριού, αν αντικρίσει για πρώτη φορά τα καμένα δέντρα μέσα από την ασφάλεια ενός δημοσιογραφικού πούλμαν που κατευθύνεται προς το Μαντούδι, τότε είναι πιθανόν, με τη βοήθεια της γης που έχει ήδη πρασινίσει ευχάριστα, να δει τα πάντα με ένα βλέμμα διερευνητικό και φιλοπερίεργο, αν και όχι αποστασιοποιημένο.
Η λύπη και ο θυμός για τα 500.000 στρέμματα που έγιναν στάχτη, μπορεί να συνυπάρξει με μια συγκρατημένη αισιοδοξία και το ίδιο ψυχικό μείγμα συναντιέται βέβαια σε αρκετούς ντόπιους. Οπως η κυρία Βαγγελιώ, που διατηρεί ξενώνα στις Ροβιές και που λίγο νωρίτερα, αφού είχε θυμηθεί το πρώτο εικοσιτετράωρο της πυρκαγιάς, αφού είχε μνημονεύσει όσους είχαν βοηθήσει εθελοντικά (από τους Ισραηλινούς φιλοξενούμενούς της, μέχρι την Ορθόδοξη Επισκοπή Αμερικής), αφού είχε αποτιμήσει θετικά το Evia Pass αλλά όχι τις αποζημιώσεις για τα κατεστραμμένα σπίτια, είπε τελικά, βουρκώνοντας λιγάκι: «Είμαι από τους αισιόδοξους ανθρώπους. Εχω δει τον γαλάζιο ουρανό μέσα από τα μαύρα πεύκα».
Το δημοτικό σχολείο του Μαντουδίου περιβάλλεται ευτυχώς από καταπράσινα δέντρα. Στην αυλή του έχει λάβει θέσεις μια πολυπολιτισμική ορχήστρα, αποτελούμενη από παιδιά και εφήβους, τους οποίους παρακολουθούν με τη σειρά τους τα παιδιά του χωριού. Οι μεν παίζουν μια κλίμακα Ντο ματζόρε, οι δε ακούν με την περιέργεια της ηλικίας τους, συμμετέχοντας το απόγευμα του περασμένου Σαββάτου στην εκπαιδευτική δράση του Μεγάρου Μουσικής στη βόρεια Εύβοια, «Οι Γέφυρες της Μουσικής», που στόχο έχει την πολιτιστική αναζωογόνηση των πυρόπληκτων περιοχών.
Αυτήν τη φορά το κάνει με τη βοήθεια της ορχήστρας El Sistema: ο μαέστρος της, Χοσέ Ανχελ Σαλαζάρ Μαρίν, καλεί τα παιδιά του χωριού να ανέβουν στο πόντιουμ και εκείνα, κρατώντας διστακτικά την μπαγκέτα, κάνουν την ορχήστρα να συντονίζεται με την κίνηση του χεριού τους. Επειτα, η άσκηση αλλάζει: παιδιά δείχνουν σε παιδιά πώς να κρατούν σωστά το βιολί και να παίζουν με ανοιχτές χορδές. Τα καταφέρνουν; «Ηταν φανταστικό! Πολύ χάρηκα που έπαιξα τόσο καλά!», μας λέει ο 8χρονος Παναγιώτης και η γιαγιά του, η κυρία Αλεξάνδρα, θυμίζει πως «εδώ είναι χωριό και δεν έχουμε τέτοιες δυνατότητες». Ο μαέστρος, Χοσέ Μαρίν, σημειώνει ότι «εμείς, αυτό κάνουμε: απαντάμε με τη μουσική και την εκπαίδευση σε κοινωνικά προβλήματα», ενώ η δασκάλα μουσικής των παιδιών, η κυρία Μαρία, θα τονίσει ότι πράγματι, η δράση –και η συναυλία που ακολούθησε– αποτελεί μια μορφή στήριξης στις πυρόπληκτες περιοχές· ωστόσο, «τα παιδιά δεν είχαν ούτε πριν τέτοιες ευκαιρίες. Είναι πρωτόγνωρη εμπειρία για αυτά, το εννοώ. Και είναι παραπάνω από ωφέλιμη».
«Μακάρι το τραγούδι να έχει πάντα αυτήν την απλότητα και αυτήν την αλήθεια, να είναι χρήσιμο», είπε ο Αλκίνοος Ιωαννίδης.
Η αρχική ιδέα ήταν του επικεφαλής της Επιτροπής Ανασυγκρότησης της βόρειας Εύβοιας, Σταύρου Μπένου: ένα πρόγραμμα πολιτισμού που θα συμβάλλει στη συνολικότερη αναγέννηση της περιοχής. Μέχρι στιγμής, έχει ήδη πραγματοποιηθεί το Evia Film Project του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, η Εθνική Λυρική Σκηνή βρίσκεται στο προπαρασκευαστικό στάδιο της δικής της συμμετοχής, ενώ το Μέγαρο Μουσικής υλοποιεί δράσεις από τον Ιούλιο. Η χρηματοδότηση προέρχεται από το ΥΠΠΟΑ και όπως λέει ο Δημήτρης Μαραγκόπουλος, καλλιτεχνικός διευθυντής της σειράς «Γέφυρες» του Μεγάρου, στην περιοχή μπορούν να βλαστήσουν τέτοια έργα, όμως «το μυστικό είναι να μη γίνουν μόνο μια φορά».
Πάλεψαν και νίκησαν
Εκτός από την επανάληψη βέβαια, σημασία έχει και η ιδιαιτερότητα. «Δεν θέλω να κάνω άλλη μια καλοκαιρινή συναυλία», έλεγε προ καιρού ο Αλκίνοος Ιωαννίδης στον Μαραγκόπουλο και εκείνος τον διαβεβαίωνε ότι αν συμμετείχε στο πρόγραμμα, θα συναντούσε –τι άλλο– «ανθρώπους που πάλεψαν με τη φωτιά και νίκησαν». Πολλοί από αυτούς έχουν μαζευτεί το βράδυ του Σαββάτου στην πλατεία του χωριού Κουρκουλοί και ο Αλκίνοος Ιωαννίδης τους συναντά, τους σφίγγει το χέρι, τους λέει από μικροφώνου ότι ήρθε εδώ για να δει τα πρόσωπά τους, για να ακούσει τις ιστορίες τους, για να μην ξεχαστεί η βόρεια Εύβοια «που θα ξαναγίνει παράδεισος, που είναι παράδεισος γιατί είστε εσείς εδώ».
Δικά του ή όχι, κάποια από τα τραγούδια που ερμηνεύει, όπως το «Πάντα θα ξημερώνει», «Το νερό των Σταγιατών», ο «Νεοέλληνας», έχουν μια επιπλέον σημασία απόψε, που δεν διαφεύγει από τους ντόπιους. «Δεν έχει ξαναγίνει εδώ κάτι τέτοιο. Μας βάζει στο κέντρο», λέει στο τέλος της βραδιάς ο Βαγγέλης, ρητινοσυλλέκτης. «Το ότι ήρθε στο χωριό μας, όσα είπε για τη φωτιά, σημαίνουν πολλά», συμπληρώνει ο Δημήτρης, στρατιωτικός. Και ένας άλλος Δημήτρης, δάσκαλος αυτός, θα πει πως «το πρόβλημα στη βόρεια Εύβοια επιλύεται με τόνωση της παραγωγής· αλλά τέτοιες δράσεις προκαλούν ανάταση ψυχής και δίνουν δύναμη στους ανθρώπους».
Την επόμενη μέρα, Κυριακή, ο Αλκίνοος Ιωαννίδης έπαιξε στο χωριό Παπάδες. Θα ακολουθήσει ο Νίκος Πορτοκάλογλου στις Γούβες (29 Οκτωβρίου) και ο Νίκος Σταμούλος στις Μηλιές (30 Οκτωβρίου). «Μακάρι το τραγούδι», είχε πει ο Ιωαννίδης στους Κουρκουλούς, «να έχει πάντα αυτήν την απλότητα και αυτήν την αλήθεια, να είναι χρήσιμο».
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr