Η Μαρία έκανε σουτζουκάκια να γλείφεις τα δάχτυλά σου. Αυθεντικά σμυρναίικα, με μπόλικο κύμινο, μπόλικο σκόρδο, ένα τσικ κανέλα, το ψωμί μουλιασμένο σε ούζο –ποτέ σε κόκκινο κρασί– και ορισμένα άλλα μυστικά που έδιναν στο φαγητό αξεπέραστη νοστιμάδα. Με το που εμφανιζόταν στο τραπέζι η φαρδιά κατσαρόλα, τα σουτζουκάκια εξαφανίζονταν μέσα σε λίγα λεπτά.
Για μια γυναίκα που μεγάλωσε σε ένα μικρό, απομονωμένο, ημιορεινό χωριό, σε νησί του βορειοανατολικού Αιγαίου τα χρόνια του ’50, σε μια φτωχή αγροτική οικογένεια με πέντε παιδιά, το να γνωρίζει τα μυστικά της σμυρναίικης κουζίνας, την αυθεντική ψυχή της και όχι όσα γράφουν τα βιβλία, ήταν λίγο μυστήριο. Οπως τα περισσότερα πράγματα όμως στη ζωή, έχει εξήγηση.
Μια θεία της Μαρίας, η αδελφή της μητέρας της –επτά αδέλφια συνολικά σε βαθιά φτώχεια–, είχε πάει ψυχοκόρη στο αρχοντικό ενός πλούσιου καπνέμπορα στην πρωτεύουσα του νησιού. Την έβαλαν να βοηθάει στην κουζίνα τις δυο Σμυρνιές μαγείρισσες της οικογένειας. Από μικρή «κοινώνησε» τις γεύσεις και τα αρώματα της Σμύρνης. Εμαθε τα μπαχαρικά και τα σις κεμπάπ, τα πιλάφια με κουκουνάρια και σταφίδες, τις μικρασιάτικες σουπιές με ρύζι και το χταπόδι στιφάδο, τα κοκκινιστά, τους μπακλαβάδες της Σμύρνης, τα πετιμέζια και τα αποξηραμένα φρούτα, τις τεχνικές μαγειρέματος, έτσι φιλότιμη και ξύπνια όπως ήταν, έγινε σπουδαία μαγείρισσα.
Μεγάλωσε, παντρεύτηκε και εγκαταστάθηκε με τον άντρα της στα Ταμπούρια του Πειραιά. Εκεί φιλοξένησε για δυο χρόνια την ανιψιά της, τη Μαρία, όταν νεαρή φοιτήτρια της παιδαγωγικής ακαδημίας είχε ανάγκη να φιλοξενηθεί κάπου για να μην πληρώνει νοίκι. Στο μικρό κουζινάκι της θείας της, διδάχθηκε τα ίδια μυστικά. Από ευγνωμοσύνη και φιλομάθεια, στεκόταν δίπλα της, να τη βοηθάει, να παρακολουθεί, να μαθαίνει. Ετσι έγινε κι εκείνη μια σπουδαία μαγείρισσα κι όποιος δοκίμαζε τα σουτζουκάκια της δεν τα ξεχνούσε ποτέ.
Κάπως έτσι περνάει η αυθεντική γνώση από γενιά σε γενιά, όχι με βιβλία και μαγειρικές εκπομπές στην τηλεόραση, αλλά με βίωμα, ψυχή και συναίσθημα. Αυτό λείπει σήμερα. Αλλά αυτό είναι όλη η νοστιμιά, όλη η ουσία.