Ας γυρίσουμε τον χρόνο πίσω, στην Ελλάδα του 1939-40. Ο ελληνοϊταλικός πόλεμος βρίσκεται προ των πυλών. Στον λόφο του Αγίου Νικολάου στον Αγιο Γεώργιο Γρεβενών, άνδρες του χωριού εκτελώντας αναγκαστική εργασία σκάβουν για να φτιάξουν πολυβολεία για την άμυνα της περιοχής.
Η σκαπάνη όμως του 35χρονου τότε Δημητρίου Ζήκου έπεσε σε «θησαυρό». Ηταν η «Φτερωτή Νίκη», χαραγμένη σε μια παραγναθίδα κράνους του 4ου αιώνα π.Χ. Σήκωσε με δέος το χάλκινο αντικείμενο. Κανείς από τους συγχωριανούς του δεν μπορούσε να κατανοήσει το αρχαιολογικό εύρημα. Πίστεψαν ότι η μορφή που απεικόνιζε ήταν η… Παναγία. Πήραν με ευλάβεια τη «Φτερωτή Νίκη», τη μετέφεραν με πομπή στο χωριό και την τοποθέτησαν αρχικά στην εκκλησία της κοινότητας, στους Αγίους Αποστόλους. Επειτα από 47 χρόνια, στο ίδιο χωριό, δύο αγρότες ανακάλυψαν σε οργωμένο χωράφι την «Ηρακλειώτισσα», το επιτύμβιο ρωμαϊκό άγαλμα του 3ου αιώνα, ύψους 1,5 μέτρου και βάρους 150 κιλών που σήμερα βρίσκεται στις αποθήκες της Εφορείας Αρχαιοτήτων Γρεβενών.
Αυτήν την ευχάριστη ανατροπή για την ασαφή προέλευση δύο σπουδαίων αρχαιολογικών αντικειμένων που κατέληξαν στις αστυνομικές αρχές, μας επιφύλασσε ο δάσκαλος του Αγίου Γεωργίου, Ηλίας Γάγαλης. Αφορμή στάθηκε το δημοσίευμα της «Κ» (9/11/2022) για τα νέα ευρήματα στον αρχαιολογικό χώρο της περιοχής που έφεραν στο φως οι φετινές ανασκαφές της Εφορείας Αρχαιοτήτων Γρεβενών και του Καταλανικού Ινστιτούτου Κλασικής Αρχαιολογίας.
«Τα Γρεβενά, έως την ίδρυση της ΕΦΑ (σ.σ. το 2014) ήταν το “Ελντοράντο” της αρχαιοκαπηλίας», υποστηρίζει στην «Κ» ο κ. Γάγαλης. «Πολλά από τα αρχαιολογικά αντικείμενα που προέρχονται από την περιοχή του Αγίου Γεωργίου, είναι πράγματι προϊόντα λαθρανασκαφής, ωστόσο η Ηρακλειώτισσα και η Φτερωτή Νίκη, όπως και άλλα αντικείμενα έφτασαν από τους κατοίκους στις αρχαιολογικές υπηρεσίες χάρη στην αγάπη για τον τόπο τους. Τα εύσημα για την παράδοση της Ηρακλειώτισσας ανήκουν στους αγρότες Ηλία Μπατάρα και Δημήτριο Γ. Καραγιάννη», προσθέτει.
Οι δύο Αγιωργίτες, σύμφωνα με τα στοιχεία που συγκέντρωσε ο κ. Γάγαλης, το πρωί της 13ης Νοεμβρίου 1986, είχαν μεταβεί στη γεωργική περιοχή «Σερβέν Ράχη» για αγροτικές εργασίες. Ξαφνικά στη μέση ενός χωραφιού διέκριναν μια μαρμάρινη κολόνα. Την είχε φέρει στην επιφάνεια ο συγχωριανός τους Χρήστος Κυριακίδης καθώς όργωνε το χωράφι του την προηγούμενη νύχτα. Το μαρμάρινο άγαλμα ήταν αναποδογυρισμένο. Με μεγάλη προσπάθεια έσυραν το βαρύ φορτίο, το φόρτωσαν στο τρακτέρ τους και το παρέδωσαν στο αστυνομικό τμήμα του χωριού. Δυο μέρες αργότερα μεταφέρθηκε στην ΕΦΑ Λάρισας όπου εκτέθηκε στο μουσείο της πόλης. Από το 2014 βρίσκεται στις αποθήκες της ΕΦΑ Γρεβενών. Οι δύο νεαροί τότε αγρότες του Αγίου Γεωργίου έλαβαν αμοιβή 500.000 δραχμών.
«Η πράξη των δύο αγροτών, αν και χλευάστηκε από κάποιους συγχωριανούς τους που τους παρότρυναν να μην παραδώσουν το άγαλμα αλλά να το διακινήσουν παράνομα για μεγαλύτερο κέρδος, ήταν και παραμένει μέχρι σήμερα παράδειγμα προς μίμηση για όλους», αναφέρει ο κ. Γάγαλης. Το γεγονός, προσθέτει, «αντί να αποτελέσει αφορμή για να ξεκινήσουν άμεσα ανασκαφές, αγνοήθηκε επιδεικτικά από την Πολιτεία αλλά και από τις ΕΦΑ Λάρισας και Αιανής Κοζάνης που είχαν την αρχαιολογική ευθύνη της περιοχής Γρεβενών. Επρεπε να περάσουν 35 ολόκληρα χρόνια για την έναρξη συστηματικών ανασκαφών στην πιο σημαντική, όπως φαίνεται, αρχαιολογική περιοχή των Γρεβενών, χάρη στις προσπάθειες της προϊσταμένης της ΕΦΑ Γρεβενών Σόνιας Δημάκη και λίγων ανθρώπων που πίστεψαν σε αυτές, ιδρύοντας μάλιστα τον σύλλογο αρχαιόφιλων ΔΕΡΔΑΣ για να βοηθήσουν το ερευνητικό έργο της Εφορείας».