Εξαιρετικά σημαντικά για την τόνωση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας και την απορρόφηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων θα είναι τα οικονομικά κίνητρα και άλλα νέα μέτρα που προωθείται να θεσμοθετηθούν για πρώτη φορά, για την αποκατάσταση, στατική ενδυνάμωση και επανάχρηση του ιστορικού κτιριακού πλούτου της χώρας (πάνω από 250.000 κτίρια), ένα πάγιο αίτημα του Συλλόγου Ιδιοκτητών Διατηρητέων Κτιρίων και Μνημείων.
Επειτα από αγώνες εικοσαετίας, οι νέες ρυθμίσεις θα έρθουν να καλύψoυν, δυστυχώς με σημαντική καθυστέρηση, τη συνταγματική και βάσει διεθνών συμβάσεων υποχρέωση του κράτους απέναντι στα διατηρητέα κτίρια και μνημεία της χώρας, να συνεισφέρει οικονομικά και θεσμικά κατά την ιδιαίτερα δαπανηρή και χρονοβόρα διαδικασία συντήρησής τους.
Συγκεκριμένα, στα συναρμόδια υπουργεία Πολιτισμού, Περιβάλλοντος και Οικονομικών έχει υποβληθεί από τον σύλλογο σχέδιο νόμου με το οποίο προτείνονται ενδεικτικά η επέκταση της απαλλαγής τους από τον ΕΝΦΙΑ, μηδενικός ή μειωμένος ΦΠΑ στις δαπάνες συντήρησης και αποκατάστασης, έκπτωση των δαπανών αποκατάστασης και μειωμένος συντελεστής φορολογίας εισοδήματος που προέρχεται από την εκμίσθωση διατηρητέου κτιρίου, ανεξαρτήτως της χρονολογίας εκτέλεσης των εργασιών αποκατάστασης.
Επίσης προτείνεται η απαλλαγή από τον φόρο μεταβίβασης και τις λοιπές σχετικές επιβαρύνσεις, αλλά και ο υπολογισμός παλαιότητας στον ΕΝΦΙΑ με βάση τη χρονολογία κατασκευής, όπως αυτή αποδεικνύεται με οποιοδήποτε δημόσιο έγγραφο.
Παράλληλα, το πρόγραμμα «Διατηρώ κατ’ οίκον», που είναι μια πρώτη πρωτοβουλία-εργαλείο στα πρότυπα του «Εξοικονομώ κατ’ οίκον», θα υποστηρίζει την αποκατάσταση όχι μόνο των όψεων αλλά επιπροσθέτως και των στατικών στοιχείων του φέροντος οργανισμού, κατά τα πρότυπα των νέων ευρωπαϊκών στρατηγικών για την αναβάθμιση της ανθεκτικότητας των κατασκευών απέναντι στην κλιματική αλλαγή (European Renovation Wave Strategy), με κονδύλια προερχόμενα κατ’ αρχάς από το ΕΣΠΑ (έχουν ήδη εγκριθεί 500 εκατ.) και σε επόμενο στάδιο από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Τα ανωτέρω υπολογίζεται ότι θα ενισχυθούν με σχετικά κονδύλια επίσης προβλεπόμενα από το Ταμείο Ανάκαμψης για την επίσπευση των διαδικασιών έκδοσης των σχετικών εγκρίσεων (τήρηση 3μηνης προθεσμίας έγκρισης μελετών), αναγκαία προϋπόθεση για την απρόσκοπτη εφαρμογή των ρυθμίσεων και τη γρήγορη απορρόφηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων.
Με την καθιέρωση αυτού του προνομιακού πλέγματος ρυθμίσεων, όσοι έχουν παλαιά ακίνητα θα επιζητούν πλέον την κήρυξή τους ως διατηρητέων, αντί να επιδιώκουν την κατεδάφισή τους, και θα έχουν τόσο τη δυνατότητα όσο και ισχυρότατα κίνητρα για να τα ανακαινίσουν και να τα διασώσουν, όπερ και ζητούμενον.
Η πρωτοβουλία ανήκει στον υπουργό Επικρατείας Ακη Σκέρτσο, ο οποίος προωθεί τα νέα μέτρα εισηγούμενος απευθείας στους αρμόδιους υπουργούς κ.κ. Σταϊκούρα, Σκρέκα, Μενδώνη, Γεωργιάδη, στους υφυπουργούς κ. Βεσυρόπουλο, Ταγαρά, στον γ.γ. Δ.Π. ΥΠΟΙΚ κ. Πετραλιά και στον διοικητή ΑΑΔΕ κ. Πιτσιλή, με σκοπό να περάσουν άμεσα από το Υπουργικό Συμβούλιο ως συνολική ολοκληρωμένη κυβερνητική στρατηγική, σύμφωνη με τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης και της κυκλικής οικονομίας, αλλά και της διατήρησης της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς μας, με δεδομένο ότι η στρατηγικά στοχευμένη επένδυση στην ομορφιά της κάθε χώρας και σε ολόκληρη την υπολογίσιμη αλυσίδα «Πολιτισμός – τουρισμός» έχει πάρει για τις ευρωπαϊκές χώρες πανηγυρική προτεραιότητα.
Ενδεικτικά, το αντίστοιχο ιταλικό Σχέδιο Ανάκαμψης προβλέπει για αποκατάσταση διατηρητέων κτιρίων πάνω από 7 δισ. μαζί με το γνωστό «super bonus 110%», δηλαδή απαλλαγή σε ποσοστό 110% από τον ΦΠΑ των εργασιών συντήρησης και αποκατάστασης.
Η ευκαιρία για τη χώρα να σταματήσει την κατάρρευση και να στηρίξει και να αναδείξει, επιτέλους, με τον σωστό τρόπο την πολύτιμη ιστορικά και πολιτιστικά αρχιτεκτονική κληρονομιά της με ευρωπαϊκά κονδύλια, με παράλληλη ενδυνάμωση του κατασκευαστικού τομέα και ενίσχυση του πολιτιστικού τουρισμού, είναι χωρίς υπερβολή τεράστια και μοναδική, γι’ αυτό και δεν πρέπει να χαθεί.
* Η κ. Εύη Μαμιδάκη είναι δικηγόρος, νομική σύμβουλος του Πανελληνίου Συλλόγου Ιδιοκτητών Διατηρητέων Κτιρίων και Μνημείων, μέλους της ΠΟΜΙΔΑ.