Η συγκυρία ήταν ιδανική: την Πέμπτη το πρωί, την ημέρα της 80ής επετείου της πλέον εμβληματικής επιχείρησης δολιοφθοράς κατά τη διάρκεια της Κατοχής σε ελληνικό έδαφος, άνοιξε τις πόρτες του από το Πολεμικό Μουσείο το σπίτι-μουσείο του Ναπολέοντος Ζέρβα, προϊόν της δωρεάς της δεύτερης συζύγου του αρχηγού του ΕΔΕΣ (Εθνικός Δημοκρατικός Ελληνικός Σύνδεσμος) Αικατερίνης αλλά και της κινητοποίησης της ηγεσίας του Πολεμικού Μουσείου, υπό τον πρώην υφυπουργό Αναστάσιο Λιάσκο.
«Η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου υπήρξε η κορυφαία στιγμή της ενωμένης Εθνικής Αντίστασης και η μοναδική που έφερε μαζί, στο ίδιο μετερίζι, τους δύο ηγέτες των σημαντικότερων αντιστασιακών οργανώσεων, του ΕΛΑΣ και του ΕΔΕΣ, τον Αρη Βελουχιώτη και τον Ναπολέοντα Ζέρβα», τόνισε στην εκδήλωση των εγκαινίων ο πρόεδρος του Πολεμικού Μουσείου, παρουσία του υπουργού Εθνικής Αμυνας Νίκου Παναγιωτόπουλου και του δημάρχου Αθηναίων Κώστα Μπακογιάννη.
Στο ενωτικό πνεύμα της πρωτοβουλίας στάθηκαν όλοι οι ομιλητές, όπως και στο γεγονός ότι έχουμε στη διάθεσή μας έναν ακόμα χώρο όπου προβάλλεται μια επιπλέον πτυχή της πλούσιας αντικατοχικής δράσης στη χώρα μας, ενώ ταυτόχρονα ξεδιπλώνεται η μέχρι σήμερα άγνωστη στο ευρύ κοινό ιστορία μιας κεντρικής φιγούρας του αντιστασιακού αγώνα. Το σπίτι-μουσείο της οδού Καλλέργη 9, κρυμμένο σε ένα μικροσκοπικό σοκάκι στο Μεταξουργείο, ο Ναπολέων Ζέρβας (1891-1957) δεν πρόλαβε να το χαρεί για πολλά χρόνια. Αλλά χάρη στην αποφασιστικότητα της δεύτερης συζύγου του που δώρισε το σπίτι, τα αντικείμενα και το σύνολο του προσωπικού του αρχείου αλλά και στη στενή συνεργασία με τις δύο κόρες του, Ευανθία και Βασιλική, το ταπεινό αυτό δίπατο σπίτι του 1905 με τη νεοκλασική πρόσοψη και τη μικρή αυλή, μας προσκαλεί σε ένα ταξίδι στην Ιστορία αλλά και σε όψεις της αθηναϊκής ζωής οριστικά χαμένες. Οι εργασίες αποκατάστασης του κτιρίου και η διαμόρφωσή του σε μουσείο προχώρησαν τάχιστα χάρη στην πολύτιμη δωρεά του εφοπλιστή Αθανάσιου Μαρτίνου. Προσωπικά αντικείμενα, όπλα, παράσημα, ιστορικά τεκμήρια, άφθονο φωτογραφικό υλικό, βίντεο και κυρίως η εξαιρετική αναπαράσταση του γραφείου του Ζέρβα συγκροτούν ένα σύμπαν που κάθε φίλος της Ιστορίας θα απολαύσει και ορισμένους θα τους συγκινήσει.
Στην τελευταία κατηγορία συμπεριλαμβάνονται σίγουρα οι δύο κόρες του Ναπολέοντος Ζέρβα που έδωσαν το «παρών» στα εγκαίνια της Πέμπτης. Η μία μάλιστα, η Εύα, ταξίδεψε από τη Σουηδία όπου και μένει μόνιμα. Αλήθεια έχουν αναμνήσεις από τον πατέρα τους που πέθανε όταν οι ίδιες ήταν πολύ μικρά κορίτσια; Ελάχιστες η Εύα, μηδαμινές η μικρότερη, η Βίκυ. «Μόνο αποσπασματικές σκηνές σαν κομμάτια κιτρινισμένου φιλμ», θυμάται η Εύα. «Δεν θα ξεχάσω ποτέ το γέλιο του. Δεν τον θυμάμαι ποτέ “βαρύ”, πάντα με ένα χαμόγελο στα χείλη». Αυτό που τους κληροδοτήθηκε περισσότερο ως περιρρέουσα αφήγηση και λιγότερο ως βίωμα ήταν η ονομαστή του γενναιοδωρία, η διάθεση να βοηθήσει. «Για αυτό πέθανε “στην ψάθα” και άφησε πίσω του μια οικογένεια στα όρια της ανέχειας», συμπληρώνει η Βίκυ. Κοινή «παρακαταθήκη», όχι πάντα θετική, οι προκαταλήψεις ιδεολογικών «αντιπάλων» με τις οποίες έπρεπε να παλέψουν και οι δύο, ακόμα και στα ευαίσθητα χρόνια του σχολείου, επειδή κουβαλούσαν ένα όνομα πολιτικά φορτισμένο. «Για μια περίοδο σταμάτησα να λέω το επώνυμό μου για να αποφεύγω δυσάρεστες καταστάσεις», μου λέει η Εύα Ζέρβα. Και συμπληρώνει: «Αυτό που λέγεται ότι την Ιστορία την γράφουν οι νικητές δεν είναι πάντα αλήθεια».
info: Το νέο μουσείο είναι επισκέψιμο κατόπιν τηλεφωνικής επικοινωνίας με την 4η Εφορεία του Πολεμικού Μουσείου (210-72.44.464).