Η απελπισία συναντά την αγιοσύνη στους τροπικούς

Η απελπισία συναντά την αγιοσύνη στους τροπικούς

Mπορείς σχεδόν να νιώσεις τον ακίνητο, υγρό αέρα των τροπικών, να ακούσεις τον βόμβο των κουνουπιών και να δεις τον ιδρώτα στα μέτωπα των ανθρώπων

2' 45" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

ΓΚΡΑΧΑΜ ΓΚΡΗΝ
Καμένο χαρτί
εκδ. Πόλις
μτφρ.: Αχιλλέας Κυριακίδης, σελ. 296

Σίγουρα υπάρχουν μυθιστορήματα του Γκράχαμ Γκρην πιο τελειοποιημένα σε φόρμα και ύφος από το «Καμένο χαρτί»· το συγκλονιστικό «Η δύναμις και η δόξα» για παράδειγμα, με το μοναδικό πάντρεμα ιστοριογραφίας και ψυχογραφήματος, ή «Η καρδιά των πραγμάτων», όπου η αρχαία τραγωδία βυθίζεται στην κολλώδη υγρασία των τροπικών. Είναι ωστόσο αυτό το βιβλίο, που κυκλοφόρησε πιο πρόσφατα από τις εκδόσεις Πόλις, εκείνο που συστήνει έναν από τους πιο ενδιαφέροντες ήρωες, όχι μόνο του Γκριν αλλά ολόκληρης της λογοτεχνίας του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα.

Ο Κερύ, διάσημος αρχιτέκτονας πίσω στην πατρίδα του, φτάνει σε ένα απομακρυσμένο λεπροκομείο που ανήκει σε καθολικό μοναστήρι, βαθιά μέσα στα οργιώδη δάση του Βελγικού Κονγκό. Στόχος του είναι να ξεφύγει από τους πάντες και τα πάντα. Η πίστη του τόσο στη θεϊκή όσο και στην ανθρώπινη αγάπη έχει κλονιστεί ανεπανόρθωτα. Μεγαλύτερη επιθυμία του είναι να ζήσει τις τελευταίες του μέρες σχετικά ήσυχα, προτού πεθάνει από απελπισία. Εκεί ωστόσο, στο πιο απίθανο μέρος, θα συναντήσει μια κοινότητα ικανή να συγκινήσει ξανά την ανθρωπιστική του φύση· ανάμεσα στα ακρωτηριασμένα θύματα της λέπρας θα διαπιστώσει πως η δική του αρτιμέλεια είναι μόνο φαινομενική.

Και οι υπόλοιποι χαρακτήρες του βιβλίου, πάντως, είναι δεξιοτεχνικά ολοκληρωμένοι. Ενας γιατρός, ο Κολέν, παρότι άθεος, είναι ο πιο ηθικός και ακέραιος ανάμεσά τους, ανίκανος όμως να απολαύσει τις χαρές της ζωής που ξεφεύγουν από την έννοια του καθήκοντος. Στο άλλο άκρο ένας αδίστακτος δημοσιογράφος, για τον οποίο η πραγματικότητα είναι απολύτως σχετική και ενδιαφέρουσα μόνο στην περίπτωση που μπορεί να του εξασφαλίσει μια συναρπαστική ιστορία. Μια τέτοια τού την προσφέρει στο πιάτο ο Ρικέρ, κτηματίας της περιοχής, πιστός χριστιανός και βάναυσος απέναντι σε όσους θεωρεί κατώτερους από τον ίδιο.

Επειτα υπάρχουν οι Ευρωπαίοι μοναχοί και οι λεπροί Αφρικανοί, όμοιοι με δύο διαφορετικούς χορούς αρχαίας τραγωδίας, συνδιαλέγονται με τους πρωταγωνιστές και ταυτόχρονα εκπροσωπούν τους αντίρροπους κόσμους που συναντιούνται παράλογα σε ένα μέρος τόσο αφιλόξενο για τον άνθρωπο. Οπως συμβαίνει σταθερά άλλωστε στον Γκρην, οι περιγραφές της φύσης και του κλίματος είναι μοναδικές – μπορείς σχεδόν να νιώσεις τον ακίνητο, υγρό αέρα των τροπικών, να ακούσεις τον βόμβο των κουνουπιών και να δεις τον ιδρώτα στα μέτωπα των ανθρώπων.

Πέρα από την αγάπη και την ηθική που είναι τα βασικά θέματα εδώ, ο συγγραφέας καταπιάνεται επίσης με την τέχνη (του): «Ενας συγγραφέας δεν γράφει για τους αναγνώστες του; Παρ’ όλα αυτά, πρέπει να πάρει πάρει κάποια στοιχειώδη μέτρα ώστε οι αναγνώστες του να αισθάνονται καλά. Το δικό μου ενδιαφέρον ήταν για τον χώρο, το φως, τις αναλογίες. […] Τα υλικά είναι τα εργαλεία του αρχιτέκτονα. Δεν είναι το κίνητρό του για δουλειά· μόνο ο χώρος, το φως και οι αναλογίες. Το θέμα ενός μυθιστορήματος δεν είναι η πλοκή. Ποιος θυμάται τι συνέβη τελικά στον Λυσιέν ντε Ριμπαμπρέ;» παρατηρεί σε κάποιο σημείο ο Κερύ.

Το δικό του αίσθημα παραίτησης μετασχηματίζεται εδώ σε ένα αόριστο όσο και παράδοξο λειτούργημα· σε ένα μέρος όπου σχεδόν οι πάντες τον έχουν περίπου για άγιο –διότι αυτό έχουν ανάγκη–, εκείνος αντιδρά ενστικτωδώς πασχίζοντας να αποδείξει ακριβώς το αντίθετο και τελικά αποτυγχάνει και σε αυτό. Η αγιοσύνη μπορεί να έχει διάφορες «μεταφράσεις», δείχνει να παρατηρεί αινιγματικά ο Γκρην, πίσω από τον ήρωά του.

Ειδήσεις σήμερα

Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr 

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή