Την περασμένη Πέμπτη κυκλοφόρησε και στην Ελλάδα το «Fabelmans», η νέα ταινία του Στίβεν Σπίλμπεργκ, που έχει ήδη μπει για τα καλά στην οσκαρική κουβέντα. Μιλάμε για ένα υπέροχο φιλμ, το οποίο θεωρητικά απευθύνεται σε μικρούς και μεγάλους, παίζεται τόσο σε multiplex όσο και σε αυτόνομες αίθουσες, διαθέτει αστέρες πρωταγωνιστές και έχει λάβει διθυραμβικά σχόλια από την κριτική. Παρ’ όλα αυτά, ο απολογισμός του ταμείου για την πρώτη εβδομάδα προβολής έγραψε μόλις 7.833 εισιτήρια σε 81 αίθουσες πανελλαδικά, λιγότερα από 100 την εβδομάδα δηλαδή ανά αίθουσα.
«Το είδος των ταινιών που υποφέρει περισσότερο αυτόν τον καιρό είναι ακριβώς οι λεγόμενες καλλιτεχνικές, ακόμη κι αν αυτές έχουν τη σφραγίδα ενός Σπίλμπεργκ. Ο κόσμος που τις έβλεπε, στην πλειονότητά του κάπως μεγαλύτερης ηλικίας, δεν έχει επιστρέψει ακόμη στις αίθουσες, ενώ πλέον και οι καλές κριτικές ελάχιστα επηρεάζουν την προσέλευση. Οι ταινίες της Marvel, για παράδειγμα, θα τραβήξουν πολύ περισσότερο το κοινό ανεξαρτήτως κριτικών», μας λέει ο Ηλίας Γεωργιόπουλος, ιδιοκτήτης του κινηματογράφου Δαναός, όπου άνοιξε (μάλλον απογοητευτικά επίσης) το «Fabelmans».
Στα μισά τα εισιτήρια
Δεν είναι όμως μόνον αυτό. Ολόκληρος ο Νοέμβριος κλείνει για το ελληνικό box office με λιγότερα από 300.000 εισιτήρια συνολικά. Ενδεικτικά ο ίδιος μήνας του 2019, ακριβώς πριν από την πανδημία, έκλεισε με 675.795 εισιτήρια, υπερδιπλάσια δηλαδή, σε ένα έτος (2019) στο οποίο συνολικά κόπηκαν στην Ελλάδα 9.570.000 εισιτήρια. Ενα μήνα πριν από την ολοκλήρωση του 2022, το αντίστοιχο νούμερο είναι 4.978.305. Μεσολάβησαν τα περίπου 3 εκατ. εισιτήρια του 2021 και η σχεδόν απόλυτη σιωπή του 2020. Μόνο τα θερινά σινεμά κινήθηκαν σε αρκετά ικανοποιητικά επίπεδα και τις τρεις χρονιές.
«Τα θερινά πηγαίνουν πολύ καλύτερα, γιατί ο κόσμος το εκλαμβάνει σαν έξοδο· πίνει την μπίρα του στο ύπαιθρο, βλέπει και μια ταινία. Τον χειμώνα η συνήθεια “κάθομαι μπροστά από μια οθόνη και βλέπω κινούμενες εικόνες” γίνεται μέσα στο σπίτι, όπου οι διάφορες πλατφόρμες προσφέρουν πλέον τα πάντα. Το ίδιο ισχύει και για τα θέατρα που είναι γεμάτα, διότι προσφέρουν κάτι που ο άλλος δεν μπορεί να βρει με διαφορετικό τρόπο», παρατηρεί ο κ. Γεωργιόπουλος.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι ο κόσμος δεν έχει επιστρέψει στις χειμερινές αίθουσες – Το 2022 θα κλείσει με σχεδόν 5 εκατομμύρια εισιτήρια, ενώ το 2019 είχαν κοπεί τα διπλάσια.
Παρόμοια άποψη έχει και ο γενικός διευθυντής του Τριανόν, Μιχάλης Ζέης: «Η εντύπωσή μου είναι πως ο κόσμος έχει χάσει το ενδιαφέρον του για το τι συμβαίνει στην κινηματογραφική αίθουσα, και αυτό είναι το πιο ανησυχητικό. Προσωπικά, βρίσκομαι συνεχώς σε συζητήσεις, όπου όλοι είναι απορροφημένοι με αυτά που παίζονται στις πλατφόρμες, αγνοώντας πλήρως την αίθουσα. Ισως τελικά το σινεμά γίνει κάτι σαν τα βινύλια, ένα σχετικά ακριβό προϊόν δηλαδή, το οποίο θα καταναλώνουν λίγοι πιο “ψαγμένοι” θεατές. Πιστεύω πως η ταλάντωση που βιώνουμε θα οδηγήσει κάποια στιγμή σε ισορροπία, ωστόσο η αγορά είναι εκείνη που θα καθορίσει τη νέα συνθήκη για τις αίθουσες. Γενικώς αυτή την κατάσταση σε ένα βαθμό τη ζήσαμε και τη δεκαετία του 1980 και του 1990 με την έλευση των βίντεο κλαμπ, τα οποία έκλεισαν αρκετά σινεμά, ειδικά στην περιοχή της Πατησίων. Το πράγμα, όμως, ισορρόπησε στη συνέχεια. Μπορεί κάτι τέτοιο να γίνει και τώρα, εκτός των άλλων διότι ο κινηματογράφος ως τέχνη δίχως την αίθουσα χάνει το έρεισμά του».
Λειτουργικό κόστος
Επειτα είναι και το δυσβάσταχτο λειτουργικό κόστος, που επιδεινώνει την κατάσταση. Αυτή τη στιγμή, οι χειμερινοί κινηματογράφοι, ιδίως οι μονές αίθουσες, φέρνουν πίσω ελάχιστα έσοδα σε σχέση με τους χώρους που καταλαμβάνουν. Ενα σινεμά όπως το Τριανόν χρειάζεται τουλάχιστον 2.000 ευρώ τον μήνα για θέρμανση, συν τους πολύ αυξημένους λογαριασμούς του ηλεκτρικού και τα δημοτικά τέλη που είναι υψηλά λόγω τετραγωνικών, όπως μας λέει ο κ. Ζέης. «Αν ο κινηματογράφος είναι ιδιόκτητος, αρχίζεις και σκέφτεσαι πως ένας τόσο μεγάλος χώρος μπορεί να ενοικιαστεί, π.χ., από μια αλυσίδα σούπερ μάρκετ και να αποφέρει ένα σεβαστό κέρδος. Αυτό ακριβώς έγινε με το Οσκαρ στα Κάτω Πατήσια»· ή να γίνουν ξενοδοχεία, συμπληρώνουμε εμείς, όπως φημολογήθηκε πρόσφατα για τα κτίρια όπου στεγάζονται το Ιντεάλ και το Αστορ, με τον ιδιοκτήτη ΕΦΚΑ να καθησυχάζει σχετικά με τη διατήρηση της χρήσης των συγκεκριμένων χώρων.
Αυτοκριτική
Το Τριανόν το περασμένο Σάββατο στην προβολή των 8 μ.μ. του «Μενού», ταινίας σχετικά του συρμού με τον Ρέιφ Φάινς και την Ανια Τέιλορ-Τζόι, έκοψε 28 εισιτήρια. Στον ίδιο χώρο, μία ημέρα πριν διεξήχθη μια ενδιαφέρουσα συζήτηση ακριβώς πάνω στο μέλλον της κινηματογραφικής αίθουσας στην Ελλάδα, στο πλαίσιο του 35ου Πανοράματος Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου. Μεταξύ των συμμετεχόντων ήταν και ο Γιάννης Οικονομίδης, ο οποίος αφού αναφέρθηκε στη «μόνιμη εχθρότητα του κράτους ενάντια στον κινηματογράφο και στο επιχειρείν γενικότερα», κάλεσε και σε αυτοκριτική. Συγκεκριμένα, ο Ελληνας σκηνοθέτης μίλησε για την ανάγκη βελτίωσης των εγκαταστάσεων των κινηματογράφων (καθίσματα, φουαγιέ, τουαλέτες κ.ο.κ.) αλλά και για την προσέλκυση του κοινού, στοχεύοντας (και) στους τουρίστες που επισκέπτονται πια σταθερά την πρωτεύουσα.
«Πράγματι, το μεγάλο στοίχημα είναι να ξαναφέρουμε τον κόσμο στην αίθουσα. Εμείς προσπαθούμε να το κάνουμε διοργανώνοντας και ζωντανές εκδηλώσεις, stand-up κωμωδία, φιλοξενώντας φεστιβάλ. Η “μέρα κινηματογράφου” με τη γενική είσοδο των 2 ευρώ που είχαμε πρόσφατα βοήθησε επίσης. Ο θεατής θα έρθει να δει τα τρέιλερ, να δει τον χώρο σου και αν είναι περιποιημένος και του προσφέρεις μια καλή εμπειρία, μπορεί να θελήσει να επιστρέψει σύντομα», επισημαίνει ο ιδιοκτήτης του Δαναού και συμπληρώνει: «Τη φετινή χρονιά τουλάχιστον έχουμε κανονικό πρόγραμμα, έρχονται εξαιρετικές ταινίες που υπό άλλες συνθήκες θα μας έκαναν αισιόδοξους για τον χειμώνα. Τώρα θα προσπαθήσουμε απλώς να τα βγάλουμε πέρα».