«Θυμάσαι τον πρίγκιπα Ροστισλάβ;» με ρώτησε. Ναι, τον θυμάμαι. Το νεανικό συμφωνικό ποίημα του Ραχμάνινοφ, εμπνευσμένο από την ομότιτλη μπαλάντα του Αλεξέι Κονσταντίνοβιτς Τολστόι (δεύτερου ξαδέλφου του Λέοντος), άνοιξε δρόμους: από τον «Βράχο» στις «Καμπάνες» του Πόε και από τη Δεύτερη Συμφωνία στο Δεύτερο Κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα. Ο Σεργκέι Ραχμάνινοφ είναι ανεξάντλητος.
Τώρα, ο κύριος Γκρι επιδεικνύει το τετράγωνο εξώφυλλο ενός cd. «Μόλις κυκλοφόρησε», λέει, «από την εταιρεία Alpha». Ο τίτλος: «Νυχτερινό» (Nocturne) και ο νους μου πάει στο αγαπημένο πιάνο του Ραχμάνινοφ.
Αλλά δεν είναι έργα για πιάνο. Κοιτάζω τους συντελεστές: τη φημισμένη μεικτή χορωδία La Tempete υπό τη διεύθυνση του Σιμόν-Πιερ Μπεστιόν (Simon-Pierre Bestion). «Από πολλές πλευρές, ιδανικό δώρο σε μουσικόφιλους για τις γιορτές», λέει ο κύριος Γκρι.
Ετσι καθώς μικραίνει διαρκώς το φως της ημέρας, η έννοια, και η ατμόσφαιρα, του νυχτερινού μοιάζει πιο ταιριαστή. Ομως, και πάλι, το άλμπουμ δεν περιλαμβάνει νυχτερινές μουσικές με την αυστηρή έννοια του όρου. Τότε, τι;
Ο συνδυαστικός αυτός ήχος θυμίζει «ωκεάνιο κύμα, το οποίο αποκτά αναρίθμητες μορφές».
Παραδοσιακούς βυζαντινούς ψαλμούς. Και ρωσικούς ορθόδοξους ύμνους που συνέθεσε ο ίδιος ο Ραχμάνινοφ· Εσπερινούς, Ολονυκτίες, Ορθρους. Ο Βυζαντινός ψάλτης Αντριάν Σιρμπού πρωτοστατεί σε σπάνιες και ακριβές ερμηνείες κλασικών ελληνικών ορθόδοξων ύμνων. Ενδιαμέσως, με βάση τη σειρά των συνθέσεων, είναι ο Ραχμάνινοφ με τους υποβλητικούς Εσπερινούς του οι οποίοι περιλαμβάνονται στο Εργο 37, γραμμένοι κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου το 1915, που απαγορεύτηκαν το 1917 από το σοβιετικό καθεστώς.
Ο Μπεστιόν σημειώνει στο βιβλιαράκι που πλαισιώνει την εκπληκτική ηχογράφηση ότι αναζητούσε ένα διάλογο ανάμεσα στον Ραχμάνινοφ, σε αυτόν τον «φάρο του ρομαντισμού με έργα για χορωδία α καπέλα (σ.σ. δίχως συνοδεία ορχήστρας), και στους αλησμόνητους ύμνους του ορθόδοξου Βυζαντίου, που μας οδηγούν πίσω στις πηγές της χριστιανικής τελετουργίας». Για τον χαρισματικό μουσικό, ο συνδυαστικός αυτός ήχος θυμίζει «ωκεάνιο κύμα, το οποίο αποκτά αναρίθμητες μορφές».
Η νυχτερινή ατμόσφαιρα, κατά τον Μπεστιόν, έγκειται στο ότι στο ορθόδοξο τελετουργικό, οι Εσπερινοί και ο Ορθρος συνοδεύουν τις προσευχές των πιστών από το δειλινό έως το χάραμα. «Αυτός ο δυναμικός συμβολισμός συνδέεται με το μυστήριο του κύκλου του φωτός της ημέρας καταλαμβάνοντας θεμελιώδη θέση στις τελετές και στις τελετουργίες των ανατολικών εκκλησιών».
Οι φωνές διαχέονται μέσα στο δωμάτιο απλώνοντας σκιές και μικρές εστίες φωτός. Στο βάθος, το χριστουγεννιάτικο δέντρο και έξω ο χειμώνας. Θα περάσει κι αυτός.