ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΑΓΓΕΛΗΣ
Πάντα βρέχει στο κεφάλι του σκύλου
εκδ. Πόλις, σελ. 48
Ηδη το εξώφυλλο που, όπως και στα δύο προηγούμενα βιβλία του ιδίου («Ενα ελάφι δακρύζει πάνω στο κρεβάτι μου» και «Σχεδόν βιβλικά») απεικονίζει το κατά λέξη και κατά κυριολεξία περιεχόμενο του τίτλου, κινεί την υποψία μιας απλοϊκότητας, μιας αφέλειας. Ανάλογα κινούνται εκ πρώτης όψεως αρκετά από τα ποιήματα. Το νήμα που τα διέπει είναι ο έρωτας ή, μάλλον, μια ορισμένη στάση απέναντί του. Πολύ σχηματικά θα μπορούσε να περιγραφεί ως εκείνη του σκύλου, στου οποίου το κεφάλι πάντα βρέχει· είναι λοιπόν ένας έρωτας με έμφαση σε μια μορφή αυτο-εγκατάλειψης, περιπλάνησης και υποταγής. Ο Αγγελής συνεχίζει εδώ την τάση των τελευταίων συλλογών του, που τον θέλουν λιγότερο φιλοσοφικό-αφαιρετικό και περισσότερο λυρικό-βιωματικό. Ο τόνος είναι ήρεμος, με υπερρεαλιστικές πινελιές και δόσεις μιας γνώριμης ελληνικής μελαγχολίας. Κυριαρχούν εικόνες σχεδόν στερεοτυπικές μιας παλαιότερης εποχής, που όμως η καινούργια ποίηση την αφήνει πλέον πίσω της: «τα φορτηγά του θανάτου» και «όλα τα πρωινά του κόσμου που σηκώνομαι απ’ τον θάνατο», «τα μεσημέρια αυτής της κίτρινης ηλικίας που προσπαθεί να σου κλέψει δυο κρυστάλλινα δάκρυα», κίτρινα όνειρα, κίτρινοι σκύλοι, κίτρινα φύλλα, πεθαμένα καναρίνια. Αναγνώστες που αισθάνονται ανασφαλείς με την καινοτόμο ποίηση θα νιώσουν καθησυχασμένοι σε αυτό το περιβάλλον. Θα νομίσουν ότι καταλαβαίνουν, θα συγκινηθούν εκ του ασφαλούς. Τα υπό συζήτηση ποιήματα δεν αποξενώνουν ούτε φαίνεται να κρύβουν δυσνόητες παγίδες ή αποσταθεροποιητικές εκπλήξεις. Δεν ζητούν πολλά από τους αναγνώστες, δεν τους βάζουν άβολα καθήκοντα – τι ανακούφιση! Είναι όμως έτσι; Κάτι που θα απέβαινε, με βάση όσα προαναφέρθηκαν, κοινότοπο διαταράσσεται δημιουργικά από τον ποιητή – διακριτικά, είναι η αλήθεια, ώστε μόνον όποιος θέλει να το αντιληφθεί (αλλά αυτές τις στρατηγικές τις γνωρίζει καλά η φιλόδοξη ποίηση στη χώρα μας). Εκεί λοιπόν που ο αναγνώστης πάει να βυθιστεί καθησυχασμένος στην οικεία συγκίνηση, βρίσκεται αντιμέτωπος με ποιήματα όπως τα «Αντιμπουκόφσκι» και «Αντιπαλαμάς». Με αυτά ανοίγει και κλείνει το δεύτερο μέρος του υπό συζήτηση βιβλίου («οι καθ’ ημέραν λύπες»), που περιλαμβάνει ακόμη δύο από τα πιο ενδιαφέροντα ποιήματα της συλλογής: «Αδάμ και Εύα», που πραγματεύεται ένα προσφιλές στον ζωγράφο και γλύπτη Μποτέρο θέμα και «Ο Καρυωτάκης στα Κιούρκα», που σχολιάζει «μια βουκολική φωτογραφία με τον ποιητή ανάμεσα/ στους αγαθούς χωριάτες». Εχουμε ήδη απομακρυνθεί από ό,τι σε πρώτη ματιά φάνταζε οικείο και εύπεπτο. Παρεμβάλλονται βεβαίως, στην ίδια ενότητα, ποιήματα όπως το «Πού κρύβουμε τα πράγματα» ή το «Και πάλι ήρεμα μιλώ», που προσφέρουν σε όποιον θέλει τον απαραίτητο εφησυχασμό. Ομως ο προσεκτικός αναγνώστης θα έχει, ασφαλώς, πάρει το μήνυμα: ο ποιητής διεκδικεί την ηπιότητα αλλά με ιπποτικό θάρρος, σφυρηλατεί τον συγκρατημένο τόνο αλλά με σφρίγος, εκτίθεται ως (αδέσποτος) σκύλος στη βροχή αλλά έχει επίγνωση της φάρσας. Ο ποιητής-σε-ρόλο-ποιητή και όχι απλώς ερωτευμένου και βρεγμένου σκύλου, και μάλιστα σε ρόλο σύγχρονου, παγκοσμιοποιημένου, θα λέγαμε άφοβα, ποιητή, πρωταγωνιστεί από την πρώτη μέχρι την τελευταία σελίδα. Κουβαλά τη μελαγχολία του ανά τον κόσμο, την εκθέτει σε τοπία και συναναστροφές ανά τον πλανήτη, κατονομάζει ένα σωρό αντιπάλους, καθρέφτες, συνομιλητές (Μπουκόφσκι και Παλαμάς και Καρυωτάκης και Μποτέρο και Ταρκόφσκι και πολλοί ακόμη). Διεκδικεί σθεναρά τον μύθο του. Θέλει να είναι –πάντα!– αυτός που λιγάκι μελαγχολεί και λιγάκι ειρωνεύεται. Το διαφορετικό που κομίζει ο Αγγελής είναι ίσως το αίτημα για ένα θρόνο ή έστω ένα στασίδι, που να ανταποκρίνεται σε αυτές ακριβώς τις προδιαγραφές. Υπάρχει, άραγε, τέτοια πρόβλεψη στην κοινότητά μας;