Ο Αμερικανός ποιητής Ρόμπερτ Λόουελ είχε ήδη από τα χρόνια του σχολείου τη φήμη του «τρελού καλλιτέχνη». Τόσο που τον φώναζαν «Καλ», από τον Κάλιμπαν της σαιξπηρικής «Τρικυμίας», «που ήταν εν μέρει άνθρωπος και εν μέρει κτήνος», όπως γράφει ο Σαμ Κιν στο βιβλίο του «Το κουτάλι που εξαφανίζεται και άλλες αληθινές ιστορίες τρέλας, αγάπης, ανταγωνισμών και περιπέτειας από τον περιοδικό πίνακα των χημικών στοιχείων». Το βιβλίο μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Κάτοπτρο σε μετάφραση και επιμέλεια των Παναγιώτη Δεληβοριά και Αλέξανδρου Μάμαλη.
Δεν το είχε σε τίποτα ο Λόουελ να εμφανίζεται νυχτιάτικα στα σπίτια των φίλων του ισχυριζόμενος πως ήταν η Παρθένος Μαρία.
Τις δεκαετίες του ’50 και του ’60, έγινε ο πολυβραβευμένος ποιητής εξομολογητικών στίχων. Τότε, κάποιοι πίστευαν πως «η παραφροσύνη του οφειλόταν στο θείο άγγιγμα κάποιας τρελής μούσας». Σήμερα, ωστόσο, είναι γνωστό πως έπασχε από διπολική διαταραχή.
Το 1967, και ενώ ο Λόουελ ήταν έγκλειστος σε ψυχιατρικό άσυλο, κυκλοφόρησε στις ΗΠΑ «ο πρώτος αποτελεσματικός σταθεροποιητής της διάθεσης, το λίθιο». Ο Λόουελ δέχθηκε να του χορηγηθεί φαρμακευτική αγωγή. Τόσο η μανία όσο και η κατάθλιψή του μετριάστηκαν θεαματικά. Ποτέ δεν έγινε «φυσιολογικός» αλλά μπορούσε πλέον να αντιληφθεί ότι ο «παλαιός τρόπος ζωής του –γεμάτος καβγάδες, μεθύσια και διαζύγια– είχε σπείρει τη δυστυχία σε αμέτρητους ανθρώπους».
Δεν το είχε σε τίποτα να εμφανίζεται νυχτιάτικα στα σπίτια φίλων του ισχυριζόμενος πως ήταν η Παρθένος Μαρία.
Βεβαίως, κάποιοι λένε ότι μετά από αυτό, δεν έγραψε άλλη αξιόλογη ποίηση. Το λίθιο θεράπευε τον άνθρωπο αλλά σκότωνε τον ποιητή; Σύμφωνα με έναν φίλο του, μετά τη χορήγηση λιθίου, ο Λόουελ «έμοιαζε με περιφερόμενο ζώο σε ζωολογικό κήπο».
Μαγικό λίθιο – κι ας μην είναι απαραίτητο ιχνοστοιχείο. Η φαρμακευτική του εκδοχή, ένα άλας που λέγεται ανθρακικό λίθιο, δρα όχι πάνω στην κορύφωση μιας κρίσης (τότε είναι πολύ αργά) αλλά προλαβαίνοντας το επόμενο επεισόδιο προτού συμβεί. Στην ουσία, «επαναρρυθμίζει τον κιρκαδικό ρυθμό του οργανισμού – το εσωτερικό ρολόι του».
Αν σε ένα φυσιολογικό άτομο, οι κύκλοι διάθεσης εξαρτώνται από το ηλιακό φως, στους διπολικούς είναι ανεξάρτητοι. «Στις φάσεις ευφορίας, ο εγκέφαλός τους κατακλύζει αδιάκοπα το σώμα με διεγερτικές ουσίες, χωρίς η στρόφιγγα να κλείνει όταν σκοτεινιάζει. Η κατάσταση αυτή έχει χαρακτηριστεί “παθολογικός ενθουσιασμός”».
Ορθά ο Κιν παραθέτει μία από τις, όπως λέει, πιο σπαρακτικές εξομολογήσεις του Λόουελ (προς τον εκδότη του, Ρόμπερτ Ζιρού): «Είναι τρομερή η σκέψη, Μπομπ, ότι όλα όσα έχω υποφέρει, και όλα τα δεινά που έχω προκαλέσει στους άλλους, ενδέχεται να οφείλονταν στην έλλειψη ενός απλού άλατος από τον εγκέφαλό μου».