Η χώρα του Θεού ★★★½
ΔΡΑΜΑ (2022)
Σκηνοθεσία: Χλίνουρ Πάλμασον
Ερμηνείες: Ελιοτ Κρόσετ Χόουβ, Ινγκβαρ Σίγκουρτσον
«Ηθελα να εξερευνήσω τα αντίθετα στη φόρμα και στο συναίσθημα και πώς αυτά αποκαλύπτονται όταν βάζεις τις δύο χώρες τη μία ενάντια στην άλλη».
Μία από τις πιο ασυνήθιστες και ταυτόχρονα ενδιαφέρουσες ταινίες που έχουμε δει τον τελευταίο καιρό μάς έρχεται από τον Ισλανδό Χλίνουρ Πάλμασον, ο οποίος μας στέλνει στην παγωμένη πατρίδα του. Στα τέλη του 19ου αιώνα, ένας νεαρός Δανός ιερέας ταξιδεύει στην Ισλανδία (μέρος τότε της Δανίας), με στόχο να χτίσει μια εκκλησία, αλλά και να αιχμαλωτίσει στον φωτογραφικό φακό τα τοπία και τους κατοίκους της. Καθώς όμως προχωράει όλο και πιο βαθιά στον δύσβατο, αφιλόξενο τόπο, τόσο η αποστολή όσο και οι γενικότερες βεβαιότητές του έως τότε στη ζωή μπαίνουν σε δοκιμασία.
Αντλώντας δημιουργικά από διάφορες πηγές –από το σινεμά του Μπέργκμαν και του Βέρνερ Χέρτσογκ έως τη λογοτεχνία του Γκράχαμ Γκριν– ο Πάλμασον δημιουργεί ένα λιτό εκφραστικά, ταυτόχρονα όμως επικής υφής φιλμ, κυρίως χάρη στα θέματα που πραγματεύεται, αλλά και στη μεγάλη του διάρκεια (σχεδόν δυόμισι ώρες). Εμείς παρακολουθούμε σταθερά την πορεία του ιερέα μέσα από ένα τετράγωνο πλάνο, όμοιο με αυτό των πρώιμων φωτογραφικών μηχανών, τις οποίες και εκείνος χρησιμοποιεί.
Η «εισβολή» του σε έναν κόσμο εν πολλοίς παρθένο καλωσορίζεται από κάποιους, ενώ άλλοι είναι περισσότερο καχύποπτοι με τον Δανό επισκέπτη. Η ίδια η φύση μοιάζει σε ένα βαθμό να τον αντιμάχεται. Η φιλοξενία ωστόσο που θα βρει στους κόλπους μιας αγροτικής οικογένειας, θα του ζεστάνει την καρδιά και ταυτόχρονα θα τον βάλει σε πρωτόγνωρους πειρασμούς.
Ολη αυτή η πάλη ανάμεσα στον θεϊκό και στον ανθρώπινο νόμο είναι από τα βασικά θέματα της ταινίας, η οποία πάντως εξετάζει και το ζήτημα της επικοινωνίας και των συγκρούσεων που φέρνει η έλλειψή της. «Η “Χώρα του Θεού” λαμβάνει χώρα όταν η Ισλανδία ήταν υπό την κυριαρχία της Δανίας. Η ζωή μου έχει χωριστεί μεταξύ αυτών των δύο πολύ διαφορετικών χωρών, που με έχουν διαμορφώσει με πολλούς τρόπους. Ηθελα να εξερευνήσω τις αντιθέσεις στο περιβάλλον, την ιδιοσυγκρασία και τη γλώσσα ή την πηγή των παρεξηγήσεων· επιπλέον, τα αντίθετα στη φόρμα και στο συναίσθημα και πώς αυτά αποκαλύπτονται όταν βάζεις αυτές τις δύο χώρες τη μία ενάντια στην άλλη», παρατηρεί σχετικά ο σκηνοθέτης.
Το φινάλε της ταινίας του, που υιοθετεί εν μέρει και τους κώδικες της αρχαίας τραγωδίας, μοιάζει με μια «ωδή» στη θνητότητα· το μόνο χαρακτηριστικό που ενώνει πραγματικά όχι μόνο τους ανθρώπους αλλά και το φυσικό περιβάλλον γύρω τους.