Η αισιοδοξία και η βεβαιότητα για το χρονοδιάγραμμα της ανέγερσης και της πλήρους λειτουργίας του Μουσείου Ολοκαυτώματος Ελλάδας είναι διάχυτες πλέον σε όλους τους εκπροσώπους των εμπλεκομένων φορέων της Θεσσαλονίκης. Αν πράγματι τηρηθούν οι νέες προθεσμίες, το 2026, στη δυτική πλευρά της πόλης, στη συμβολή των οδών Κωλέττη και Σιδηροδρομικού Σταθμού, εκεί όπου πριν από 80 χρόνια επιβιβάζονταν στα τρένα οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης και μεταφέρονταν στα στρατόπεδα συγκεντρώσεων, το Μουσείο Ολοκαυτώματος με άξονες τη μνήμη και τη γνώση θα ανοίξει τις πύλες του για το κοινό, με την πρόβλεψη να υποδέχεται πάνω από 500.000 επισκέπτες ετησίως.
Χωροθετημένο –έπειτα από τις τελευταίες τροποποιήσεις– σε οικόπεδο 3.166 τ.μ., θα αποτελείται από έξι ορόφους και δύο υπόγεια επίπεδα συνολικής επιφανείας 9.000 τ.μ. Οι μόνιμες και περιοδικές εκθέσεις θα αναπτυχθούν σε τέσσερα επίπεδα, ενώ στους χώρους του προβλέπονται αίθουσες αρχείων, εκπαίδευσης και έρευνας, πολλαπλών χρήσεων, αναψυχής και διοίκησης.
Την πορεία του κτιριολογικού προγράμματος ανακοίνωσε ο Δημήτρης Σαμαράς, υπεύθυνος για τη διαχείριση και τη διεύθυνση υλοποίησης του έργου (project manager), σε εκδήλωση της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο του Money Show 2023. Η προέγκριση της οικοδομικής άδειας, σύμφωνα με τον κ. Σαμαρά, αναμένεται να εκδοθεί μέχρι τέλος Φεβρουαρίου και η οριστική του μελέτη τον Ιούνιο, ώστε η έκδοση της οριστικής οικοδομικής αδείας να ανοίξει τον δρόμο για τη δημοπράτηση της κατασκευής του. Η ανάδειξη του εργολάβου και η έναρξη κατασκευής του έργου τοποθετούνται τον Νοέμβριο του 2023 με ορίζοντα ολοκλήρωσης τα τέλη του 2025.
Η μουσειογραφική μελέτη έχει ανατεθεί στο αρχιτεκτονικό γραφείο Gallagher & Associates και στον διακεκριμένο μουσειολόγο Γιτζάκ Μάις, πρώην διευθυντή του Μουσείου Yad Vashem στο Ισραήλ. Η προκαταρκτική αρχιτεκτονική μελέτη ετοιμάζεται από σύμπραξη αρχιτεκτονικών γραφείων του Ισραήλ Efrat Kowalsky, της Γερμανίας Heide von Beckerath και της Ελλάδας, Makridis Associates.
Η ανάδειξη του εργολάβου και η έναρξη κατασκευής του έργου τοποθετούνται τον Νοέμβριο του 2023.
«Φάρος μνήμης»
Το Μουσείο Ολοκαυτώματος θα ανοίξει τις πόρτες του στο κοινό αρχές του 2026, για να «αποτελέσει όχι μόνο ένα δείγμα εξαιρετικής αρχιτεκτονικής που θα στεγάσει ένα φάρο μνήμης ενάντια στον παραλογισμό και στη μισαλλοδοξία, αλλά έναν αναπτυξιακό μοχλό για την ευρύτερη περιοχή της δυτικής εισόδου», όπως επισήμανε ο κ. Σαμαράς.
Η ανέγερσή του προτάθηκε το 2016 από την Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης με την υποστήριξη του δημάρχου Γιάννη Μπουτάρη, ο οποίος, όπως υπογράμμισε στην εκδήλωση ο πρόεδρος της κοινότητας Δαβίδ Σαλτιέλ, «χαίρει εκτίμησης όλου του εβραϊκού κόσμου και ήταν πρωτεργάτης της ιδέας για ένα μουσείο που θα τιμά έξι εκατομμύρια Εβραίους-θύματα του ναζισμού, ενώ ταυτόχρονα θα λειτουργεί ως πολιτιστικός και εκπαιδευτικός οργανισμός που θα διδάσκει τα φρικτά αποτελέσματα του αυταρχισμού».
Το έργο χρηματοδοτείται από την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας με 10 εκατομμύρια ευρώ, το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος με το ίδιο ποσό, το ελληνικό Δημόσιο συμμετέχει με 8 εκατομμύρια ευρώ, ενώ στους δωρητές προστέθηκε πρόσφατα και ο Θεσσαλονικιός Αλμπερτ Μπουρλά, CEO της Pfizer, ο οποίος θα διαθέσει 1 εκατομμύριο ευρώ από το βραβείο «Genesis Prize 2022». Σημαντικό για τη χρηματοδότηση του έργου, κατά τον κ. Σαμαρά, αποτελεί η με νόμο απαλλαγή από ΦΠΑ των δωρεών που προορίζονται για την ανέγερση του μουσείου (ν. 4972/22).