«Πονάνε όλα … Η δουλειά του σκηνογράφου στην Ελλάδα είναι εξουθενωτική» λέει η Κλειώ Μπομπότη σκωπτικά. Πίσω από το αισθητικό αποτέλεσμα που βλέπουν οι θεατές μιας παράστασης και το οποίο πρέπει να υπηρετεί την οπτική του σκηνοθέτη, ο σκηνογράφος στην Ελλάδα σήμερα πρέπει να είναι και καλλιτέχνης, και τεχνίτης, και μάστορας και … λογιστής. Διότι όπως είναι προφανές, όλα περνούν από το ταμείο της παραγωγής.
Με είχε εντυπωσιάσει το σκηνικό που έκανε – ένα εντυπωσιακό μπλε-μοβ χαλί που τυλιγόταν γύρω από ένα κύλινδρο που μετέφεραν επί σκηνής οι ηθοποιοί – για τις «Βάκχες» σε σκηνοθεσία Έκτορα Λυγίζου στην Επίδαυρο το 2017. «Σκηνογράφος έγινα σχεδόν τυχαία. Η μητέρα μου το είχε σκεφτεί πριν διαλέξει την αρχιτεκτονική, εγώ έψαχνα να ασχοληθώ με κάτι καλλιτεχνικό και όταν μου το είπε, μου φάνηκε καλή ιδέα. Σπούδασα σκηνογραφία στην Αγγλία και άρχισε να με ενδιαφέρει, ουσιαστικά, όταν έκανα μεταπτυχιακά πάνω στη δουλειά του πολωνού ζωγράφου, σκηνογράφου και σκηνοθέτη Ταντέους Καντόρ. Όταν επέστρεψα στην Ελλάδα έκανα κινητικά γλυπτά και φωτογραφήσεις παραστάσεων. Με τα κινητικά γλυπτά άρχισα να μαθαίνω μηχανουργική και κατασκευή, ανακάλυψα τον τόρνο» λέει.
«Ένα από τα βασικά ζητούμενα στη σκηνογραφία είναι οι τεχνικές λύσεις. Έτσι σημαντικός συνεργάτης είναι και ο κατασκευαστής» παρατηρεί και μου θυμίζει τα σκηνικά του «Σώσε»- «ήταν το πιο απαιτητικό κατασκευαστικά» λέει – και στο «Σχολείο των γυναικών» σε σκηνοθεσία Έκτορα Λυγίζου, η γνωριμία με τον οποίο ήταν κομβικό γεγονός στην πορεία της, ξεκινώντας από τον «Θείο Βάνια» στο θέατρο του Νέου Κόσμου. Εντυπωσιακό ήταν και το σκηνικό των περυσινών «Περσών» σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καραντζά: ένας κεκλιμένος δίσκος που επέτρεπε στο φως να διαχυθεί από κάτω δημιουργώντας σκιά και την αίσθηση του κάτω κόσμου στην ορχήστρα της Επιδαύρου. «Εάν δεν “καπελώσει” τον σκηνογράφο το τεχνικό κομμάτι ενός σκηνικού που πρέπει να κατασκευαστεί έτσι ώστε να είναι λειτουργικό, έχει καλές πιθανότητες να μην συμβιβάσει το εικαστικό του κομμάτι που μαζί με την δραματουργία είναι τα πιο βασικά» τονίζει και θυμίζει τη δουλειά που έχει γίνει με το σκηνικό-δικαστήριο των αρχών του 19ου αιώνα στην «Σπασμένη Στάμνα» του Κλάιστ, που παρουσιάζεται στην Κεντρική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου.
«Ο Ακύλας και ο Νίκος (σημ.: το σκηνοθετικό δίδυμο τη παράστασης Α. Καραζήσης και Ν. Χατζόπουλος) ήθελαν το σκηνικό να εκτείνεται σε βάθος και να έχει κάποια στοιχεία επαρχίας. Ετσι, σχεδίασα έναν εξωτερικό χώρο κάνοντας αναφορές στα λαϊκά δικαστήρια ανοιχτού χώρου, που στήνονται με τα ελάχιστα έπιπλα. Ζωγραφίσαμε έναν τάπητα 8,50Χ20 που βγάζει την αίσθηση της υπαίθρου, όπου μέσα από τα γήινα χρώματα ξεχωρίζει κάτι σαν μάντρα και κάτι σαν ξέφωτο. Από νωρίς στην διαδικασία εμπνευστήκαμε από την ομοιότητα των σταγκονιών των θεάτρων, με το κιγκλίδωμα ή την γραμμή, που χώριζε το κοινό από τους εμπλεκόμενους μιας δίκης στα Ευρωπαϊκά δικαστήρια του 18ου αιώνα. Με μία καρέκλα/έδρα, ένα γραφείο και τον τάπητα δημιουργήθηκε ένα σκηνικό που μπορεί να αναρτηθεί από δύο σταγκόνια» λέει.
«Πως παίρνω χαρά από τη σκηνογραφία; Νομίζω πως είναι σαν την χαρά που παίρνει κάποιος όταν λύνει μία εξίσωση. Εμπνέεσαι από το θέμα, το εστιάζεις στα προσωπικά σου ενδιαφέροντα, μπαίνουν οι ιδέες, το όραμα του σκηνοθέτη, η δραματουργία, η τέχνη σου και τελικά βγαίνει ένα αποτέλεσμα. Όταν αυτό εμπνέει τον σκηνοθέτη και τους ηθοποιούς στις πρόβες και παραμένει δραματουργικά συνεπές στην παράσταση, τότε η λύση είναι μάλλον καλή. Η μεγαλύτερη ικανοποίηση έρχεται όταν στην διαδικασία έχεις συνομιλήσει με τους υπόλοιπους συντελεστές και λειτουργούν όλοι σαν ένας δημιουργός. Και κάθε ηθοποιός με τον τρόπο του επηρεάζει την κατεύθυνση του σκηνικού: το πως κινείται και το πως στέκεται ο κάθε ένας πάνω στην σκηνή ή σε ένα σκηνικό, διαφέρει και είναι καθοριστικό κομμάτι της συνολικής εικόνας.
Κοντοστέκεται όταν ρωτώ εάν έχει ένα παράπονο από το χώρο της. Η απάντησή της: «Θεωρώ πως η σκηνογραφία στο θέατρο και στην Ελλάδα συγκεκριμένα, έχει αρκετά προβλήματα και πολλά έχουν να κάνουν με το ό,τι είναι ένα καλλιτεχνικό επάγγελμα. Οι οικονομικές συνθήκες στον χώρο του θεάτρου είναι αποτρεπτικές για μια μακροχρόνια αποκλειστική δέσμευση. Αυτό έχει και ως αποτέλεσμα την αποδυνάμωση της σκηνογραφίας ως επάγγελμα. Οι αμοιβές παραμένουν χαμηλές, όπως και το κόστος των σκηνικών και ένα μεγάλο ποσοστό των παραγωγών δεν μπορεί να στηρίξει το σκηνογραφικό κομμάτι επαρκώς. Σε συνδυασμό με τον περιορισμένο διάλογο πάνω στην τέχνη της σκηνογραφίας, η ποιότητα της δουλειάς απειλείται διαρκώς».
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr