Στον άξονα της Ακαδημίας και στους παραποτάμους της

Στον άξονα της Ακαδημίας και στους παραποτάμους της

Το γωνιακό τριώροφο, Ακαδημίας και Ζωοδόχου Πηγής, καθαρό και φροντισμένο, σε διχρωμία ώχρας και πράσινου, γεννά μια συμπαγή αστική εικόνα μαζί με το διπλανό, σε βαθύ, θερμό κεραμιδί

2' 31" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Το γωνιακό τριώροφο, Ακαδημίας και Ζωοδόχου Πηγής, καθαρό και φροντισμένο, σε διχρωμία ώχρας και πράσινου, γεννά μια συμπαγή αστική εικόνα μαζί με το διπλανό, σε βαθύ, θερμό κεραμιδί. Είναι οι εξαιρέσεις, σε ένα σημείο της Αθήνας, βαριά τραυματισμένο, από αθρόες κατεδαφίσεις ιστορικών ή απλώς ατμοσφαιρικών κτιρίων, μικρών και μεγάλων, χτισμένων την περίοδο της ανοδικής αστικοποίησης, από το 1880 έως το 1925.

Παρατηρώ όσα έχουν απομείνει. Τα περισσότερα από τα κτίρια που αντικατέστησαν τα παλαιότερα είναι θαμπά και συχνά καταθλιπτικά. Συμπαθώ, ωστόσο, την πολυκατοικία του ’55, επί της Ακαδημίας, απέναντι στην εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής, με τη θερμή, καστανή επιδερμίδα της. Αλλά τα πιο πολλά ολόγυρα χρειάζονται νέο βλέμμα.

Στο γωνιακό όμως, της Ακαδημίας με τη Ζωοδόχου Πηγής, ο ήλιος της Αθήνας παιχνίδιζε εκείνη την ώρα πάνω στο δέρμα του κτιρίου και οι σκιές τρεμόπαιζαν πάνω στις θεατρικές μάσκες του ορόφου, αυτά τα άφυλα προσωπεία, που σαν διακοσμητικά μοτίβα, δίνουν ένα κάποιο ύφος σε αυτό το αθηναϊκό κτίριο. Με συγκινούν πάντα αυτές οι στυλιστικές ακροβασίες στα κτίρια αυτής της αρχιτεκτονικής μετάβασης, μετέωρα ανάμεσα στον θνήσκοντα ιστορικισμό και τον πρώιμο μοντερνισμό. Αλλά στην Αθήνα, τα κτίρια αυτά είναι πολλά. Το σύνολο σχεδόν της δεκαετίας του 1920 είναι κτίρια αυτής της μετάβασης, μιας περιόδου που ξεκινάει ίσως και από το 1915 και που κατά περίπτωση εκτείνεται έως το 1932-1933.

Αυτά τα χρόνια, της αστικής ώσμωσης, με την Αθήνα να μεταλλάσσεται μετά το 1922 σε κάτι ασχημάτιστο αρχικά αλλά συνταρακτικό ως προς την έντασή του, άλλαξαν την πόλη για πάντα. Εκεί που στεκόμουν, στη Ζωοδόχου Πηγής είχα πίσω μου το γυάλινο μαυσωλείο, έρημο και ρυπαρό στη θέση της παλιάς Ιονίου Σχολής, και πιο κάτω τα Ολύμπια, η παλιά Λυρική, το συγκρότημα της δεκαετίας του ’50 στη θέση των ρομαντικών (και ιστορικών) Ολυμπίων του 1916. Απέναντι, η μεσοπολεμική πολυκατοικία, Ακαδημίας και Μαυρομιχάλη, η οποία αντικατέστησε το σπίτι στο οποίο έμεναν ο Χαρίλαος Τρικούπης και η αδελφή του, Σοφία. Τι απομένει από όλα αυτά σήμερα;

Οι πόλεις αλλάζουν… Αλλά η αδράνεια βαθαίνει τα χάσματα. Πιο πάνω, στη Ζωοδόχου Πηγής, έρημο στέκει το κομψοτέχνημα του 1926, σχεδιασμένο, όπως μας πληροφορούν οι βανδαλισμένες μαρμάρινες πλάκες, από τον εκ Σμύρνης αρχιτέκτονα Ηλία Κουρμουλή (που είχε σπουδάσει στο Παρίσι το 1902). Εκεί, στο βάθος της αυλής ο Κάρολος Κουν είχε σπείρει τον σπόρο για το Θέατρο Τέχνης (τις επισκέψεις εκεί στην Κατοχή περιγράφει η Αλκη Ζέη στην αυτοβιογραφία της, «Με μολύβι Φάμπερ, νούμερο δύο», εκδ. Μεταίχμιο). Κτίρια-τραυματίες της πόλης, αφημένα σε νοερά φορεία χωρίς φροντίδα. Θνήσκουν. Αυτή την παράδοξη αίσθηση μιας μεικτής πραγματικότητας είχα καθώς βάδιζα εκεί γύρω. Κενοτάφια κτιρίων, άχαρα γραφεία σε επάλληλες σειρές, θραύσματα της ευγενούς Αθήνας, πολυκατοικίες καπνισμένες, παλιωμένες, χωνεμένες στη στόφα της πόλης. Ολα μαζί, συνυπήρχαν. Περισσότερο είχα ανάγκη τις σκιές, να με ακολουθούν. Και ήταν πολλές. Στη γωνία Ακαδημίας και Χαριλάου Τρικούπη, το ρυπαρό κτίριο γραφείων του ’50 μου φέρνει πάντα στον νου τους γρύπες στα φουρούσια που είχε το διώροφο με το αέτωμα στο σημείο εκείνο. Και πιο κάτω, αχνοφαίνεται στη Φειδίου, το Ελληνικό Ωδείο. Τώρα, σε μεταλλικό νάρθηκα. Από μέσα αναβλύζουν ιστορίες, χύνονται στον δρόμο, αιωρούνται στον αέρα…

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή