Είχαν μείνει στη μνήμη, έπειτα από μια περιήγηση στην Κυψέλη, αυτά τα μεγάλα σπίτια. Οι πρώιμες, μικρές, αρχοντικές πολυκατοικίες με τρία, πέντε ή έξι διαμερίσματα, τα περισσότερα άνω των 100 τ.μ. το καθένα, πολυτελή για τα μέτρα της εποχής. Ποια εποχή; Μιλάμε για τα χρόνια πριν από το 1930-32, προτού δηλαδή επικρατήσει ο τύπος της (προπολεμικής) μοντέρνας πολυκατοικίας, με τα πολλά ενδιαφέροντα δείγματα που έχει να επιδείξει η Κυψέλη. Μικρές πολυκατοικίες της δεκαετίας του ’20.
Είχα ολοκληρώσει έναν βιωματικό περίπατο στα πέριξ της Φωκίωνος Νέγρη. Ανεβαίνοντας τον πεζόδρομο-εσπλανάδα-βουλεβάρτο είχα προχωρήσει δεξιά έως την πλατεία του Αγίου Γεωργίου και αριστερά έως την οδό Λέλας Καραγιάννη, πρώην Λήμνου για τους παλαιότερους. Ψηλά, είχα φθάσει έως το άγαλμα του Σκύλου και τη μικρή οδό Σποργίλου.
Είχα κατά μία έννοια κυκλώσει το κέντρο της Φωκίωνος και τους ένθεν και ένθεν βραχίονές της προς την ενδοχώρα της αστικής Κυψέλης. Είχα περάσει στους πόρους μου την αστικότητα της παλιάς Πατησίων, είχα μεταλάβει από αυτήν την αθηναϊκότητα που αντανακλούσαν σπίτια και πολυκατοικίες, σαν από ορυχεία στα έγκατα του 20ού αιώνα.
Θα είχα πολλά να πω για τα σκόρπια διώροφα σπίτια, για τις μοντερνιστικές πολυκατοικίες που χτίστηκαν στα χρόνια του ’30 με τα τόσο γοητευτικά αρ ντεκό στοιχεία, για τις πολυκατοικίες που πύκνωσαν μετά, όταν η Κυψέλη ανέβαινε κι άλλο, στα χρόνια του ’50 και του ’60. Αυτές οι πολυκατοικίες από την ακμή της Κυψέλης, 1955-1965, στέκουν σαν γλυπτικά ανάγλυφα μιας φωτεινής αστικότητας. Θα έρθει ο χρόνος όλα αυτά να αξιολογηθούν και εκ νέου να αγαπηθούν, αλλά προηγουμένως έχω την ανάγκη να εξομολογηθώ την έλξη που ασκούν πάνω μου τα αστικά διαμερίσματα της δεκαετίας του 1920.
Ισως γιατί έλαμψαν σε μια σύντομη χρονικά περίοδο και έπειτα επισκιάστηκαν από τον καλπασμό του κομψού μοντερνισμού της δεκαετίας του 1930. Η Κυψέλη, όπως και άλλες μήτρες της μεσοαστικής κουλτούρας (Κολωνάκι, πλατεία Αιγύπτου, πλατεία Βικτωρίας), έθρεψε τα όνειρα μεγαλοαστών για άνετη και συγχρονισμένη διαβίωση, και ήδη από το 1920 (χρόνια πριν από την κάλυψη του ρέματος Λεβίδη πάνω στο οποίο διαμορφώθηκε η Φωκίωνος Νέγρη) όλη η περιοχή υποδεχόταν τη ραχοκοκαλιά της αστικής τάξης.
Αν μπορεί κανείς να φανταστεί τις συσπειρώσεις της αστικής ζωής έως το 1930, θα δει ένα συνεχές από το Κολωνάκι προς τη Νεάπολη, τα Εξάρχεια, το Μουσείο και όλον τον άξονα της Πατησίων με την ενδοχώρα της. Η Κυψέλη ήταν ένα προπύργιο μιας ήρεμης αθηναϊκότητας που οργανώθηκε μετά το 1937 γύρω από τη Φωκίωνος. Ηδη, όμως, είχαν ανεγερθεί οι εκλεκτικιστικές μικρές πολυκατοικίες που φανέρωναν τη ζήτηση για διαβίωση υψηλών προδιαγραφών. Στην Πατησίων υπάρχουν αρκετές του είδους, αλλά και πιο πάνω στη Δροσοπούλου και στις παρόδους. Λέλας Καραγιάννη και Δροσοπούλου, οι αντικριστές γωνίες έχουν τέτοια κτίσματα εκλεκτικιστικά. Οπως και στη γωνία Δροσοπούλου και Ιμβρου, στην οδό Τενέδου κάτω από τη Δροσοπούλου, στη γωνία Κεφαλληνίας και Δροσοπούλου και σε πολλά ακόμη σημεία τής πάνω περιοχής της Πατησίων. Ενας χάρτης της ιστορίας των κινήσεων μέσα στην κοινωνία στη διάρκεια του Μεσοπολέμου.
Αλλά οι υψηλές συγκεντρώσεις αστών στην Πατησίων και στην Κυψέλη δεν εξαντλούνται και ως φαινόμενο δεν έχουν ακόμη πλήρως ερευνηθεί. Η ιστορία της Αθήνας γράφεται και ξαναγράφεται.