Μια πρώτη γεύση από τις προτάσεις των εννέα συμπράξεων διεθνών και ελληνικών αρχιτεκτονικών γραφείων που συμμετείχαν στον διαγωνισμό για την επέκταση και την αναβάθμιση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου και «κονταροχτυπήθηκαν» με την επιλεγείσα μελέτη των David Chipperfield Architects και Αλέξανδρου Ν. Τομπάζη Α.Ε. έδωσε χθες στη δημοσιότητα το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Η αποκάλυψη των σχεδίων των υπολοίπων φιναλίστ έρχεται λίγες εβδομάδες μετά την παρουσίαση της πρότασης του Βρετανού αρχιτέκτονα στην Αθήνα, παρουσία του ίδιου, αλλά και λίγες ημέρες μετά την ανακοίνωση της απονομής του βραβείου Πρίτσκερ, κορυφαίας διεθνούς διάκρισης για τον χώρο της αρχιτεκτονικής, στον Τσίπερφιλντ.
Καθώς ήδη γνωρίζαμε τα μεγάλα ονόματα που έλαβαν μέρος στον ελληνικό διαγωνισμό (ενδεικτικά τα πλέον διάσημα: Herzog and de Meuron, Kengo Kuma, Rem Koolhaas, Jean Nouvel κ.ά.) και οι εικόνες που έχουμε από χθες είναι μάλλον αποσπασματικές για να αποκρυσταλλώσει κάποιος πλήρη άποψη, το ενδιαφέρον στρέφεται στην έκθεση με την πλήρη τεκμηρίωση με σχέδια, μακέτες και φωτορεαλιστικές απεικονίσεις από το σύνολο των μελετών. Ωστόσο, η ημερομηνία της έκθεσης δεν έχει γίνει γνωστή, καθώς θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί πριν από τα εγκαίνια η παραγωγή της έκδοσης που θα τη συνοδεύει – και αυτό δύσκολα θα έχει γίνει σε μικρότερο διάστημα των τριών μηνών. Επομένως, η έκθεση θα μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσα στο καλοκαίρι ή στις αρχές του φθινοπώρου.
«Ζητούσαμε διεθνείς διακρίσεις, που να πιστοποιούν το διεθνές εκτόπισμα του γραφείου, αλλά υπήρχε και κάτι επι- πλέον: θέλαμε και βραβευμένη μελέτη μου- σείου», λέει ο καθηγητής Ανδρέας Κούρκουλας.
Με την ευκαιρία της χθεσινής δημοσίευσης έρχονται στην επιφάνεια ή αποσαφηνίζονται μερικές κρίσιμες λεπτομέρειες του διαγωνισμού. Ρωτάω τον καθηγητή και αρχιτέκτονα Ανδρέα Κούρκουλα, πρόεδρο της επιτροπής αξιολόγησης, αν όντως στα προαπαιτούμενα της διαδικασίας ήταν η κατοχή βραβείου Πρίτσκερ ή Mις φαν ντερ Ρόε; «Δεν είναι ακριβές αυτό. Ζητούσαμε διεθνείς διακρίσεις, που να πιστοποιούν το διεθνές εκτόπισμα του γραφείου και μέσα σε αυτά προφανώς περιλαμβάνονται το Πρίτσκερ ή το Mις φαν ντερ Ρόε, αλλά υπήρχε και κάτι επιπλέον: θέλαμε και βραβευμένη μελέτη μουσείου».
Ενα λιγότερο γνωστό κριτήριο, σύμφωνα με πληροφορίες, ήταν να μη συμπεριληφθούν αρχιτέκτονες μεγάλης ηλικίας. Εξαίρεση έγινε μόνο για τον Ιάπωνα Ταντάο Αντο (81 ετών) ο οποίος παρ’ όλα αυτά εξήγησε στην επιτροπή ότι το μέγεθος του γραφείου του δεν του επιτρέπει να λαμβάνει μέρος σε διαγωνισμούς (πραγματοποιεί μελέτες μόνο κατόπιν ανάθεσης). Ετσι ενώ ο αρχικός αριθμός των ενδιαφερομένων κινήθηκε σε μια περιοχή αρκετά υψηλότερη των δέκα, φτάσαμε στους φιναλίστ που γνωρίζουμε εδώ και σχεδόν ένα μήνα. Ολα τα σχήματα ήταν δυαδικά (ξένος αρχιτέκτονας σε συνεργασία με ελληνικό γραφείο) και χοντρικά οι τελικές προτάσεις χωρίστηκαν σε δύο κατηγορίες ανάλογα με τη λύση που έδιναν σε σχέση με τη σύνδεση του νέου κτιρίου με το παλιό. Ο Τσίπερφιλντ ανήκε στη λιγότερο «δημοφιλή» ομάδα μελετών, που δεν «κατέβαζε» τις νέες υποδομές σε μεγάλο βάθος.
«Οφείλω, κατ’ αρχάς, να τονίσω ότι στο σύνολό τους οι προτάσεις είναι εξαιρετικά υψηλού αισθητικού επιπέδου, με αναλυτική μελέτη και όραμα για το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και τη συνολική αναβάθμιση της περιοχής του κέντρου της Αθήνας», σημείωσε σε δήλωσή της η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη. «Ευχαριστώ θερμά όλους τους συμμετέχοντες, τόσο για την έμπνευσή τους όσο και για την αρμονική συνεργασία μεταξύ των διεθνών και ελληνικών αρχιτεκτονικών γραφείων. Με ομοφωνία και με υψηλά κριτήρια, η επταμελής διεθνής πολυεπιστημονική επιτροπή αξιολόγησης, υπό την προεδρία του καθηγητή Ανδρέα Κούρκουλα, προέκρινε την πρόταση των γραφείων David Chipperfield Architects και Αλέξανδρου Ν. Τομπάζη Α.Ε., ώστε μέσα στα επόμενα χρόνια η Αθήνα να αποκτήσει ένα νέο μουσείο, αντάξιο των πολύτιμων συλλογών του ΕΑΜ».