Την πρώτη φορά που βλέπουμε τον Κιτ Βίνσεντ, κατά τη διάρκεια του ντοκιμαντέρ του «Αντιπερισπασμός», το οποίο είχε την ευρωπαϊκή πρεμιέρα του στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της Θεσσαλονίκης, όπου και απέσπασε το βραβείο «Ανθρώπινες αξίες» της Βουλής των Ελλήνων, τα καταγάλανα μάτια του κοιτούν την κάμερα. Τα μαλλιά του είναι ξυρισμένα. Το πλάνο είναι κοντινό – μπορούμε να δούμε τις φακίδες του, τις ανοιχτόχρωμες βλεφαρίδες του. Κάποιος του βάζει ακουστικά και κάτι που μοιάζει με κάσκα. Αν αυτή ήταν μια άλλου είδους ταινία, θα μπορούσε να ετοιμάζεται να πάει στο Διάστημα. Αλλά την πρώτη φορά που βλέπουμε τον Κιτ Βίνσεντ ετοιμάζεται να κάνει μια ακόμη μαγνητική τομογραφία για να δει αν έχει μεγαλώσει ο όγκος στον εγκέφαλό του.
Την πρώτη φορά που είδα τον Κιτ Βίνσεντ ήταν σε ένα σπίτι στο Λονδίνο το 2016. Καταλήξαμε να χορεύουμε ελληνικά τραγούδια πάνω σε καρέκλες. Μέσα στα επόμενα χρόνια, μου έμαθε τον Αμερικανό τζαζίστα Ρόι Χάργκροουβ, συζητούσαμε για ταινίες, για δημοσιογραφία και πολιτική, γελούσαμε, χορεύαμε. Ημασταν κι οι δύο στα early 20s μας. Αλλά τον Μάιο του 2018 η ζωή του Κιτ άλλαξε.
Η διάγνωση
«Οδηγούσα και σταμάτησα στο βενζινάδικο», λέει στην «Κ». «Κρατούσα την αντλία όταν ξαφνικά ένιωσα εντελώς μπερδεμένος – δεν καταλάβαινα τι είχα στο χέρι μου, δεν μπορούσα να χρησιμοποιήσω λέξεις, ένιωσα ότι κάτι πηγαίνει πολύ στραβά», αφηγείται. Πηγαίνοντας να ζητήσει βοήθεια, λιποθύμησε. Οταν ξύπνησε, δεν ήξερε ποιος ήταν, πού βρισκόταν. Του είναι πιο δύσκολο να μιλάει για εκείνη την πρώτη κρίση και την τόσο τρομοκρατική αίσθηση του άγνωστου από ό,τι για την ημέρα της διάγνωσης, τον Ιούλιο του 2018.
Στο δωμάτιο ήταν μόνο ο γιατρός, οι γονείς του και εκείνος. Οταν τους είπαν πως ο 24χρονος Κιτ έχει ανίατο όγκο εγκεφάλου, η καρδιά του πατέρα του σταμάτησε. Οι γιατροί ευτυχώς τον συνέφεραν και η ανησυχία του Κιτ, για λίγες ώρες τουλάχιστον, μετατοπίστηκε στον πατέρα του. Την ώρα που διαγνώστηκε, εκείνος δεν εξεπλάγη. Απλώς επιβεβαιώθηκαν οι υποψίες του.
Εκείνο τον Οκτώβριο χειρουργήθηκε και μέχρι να αναρρώσει μετακόμισε στο σπίτι του πατέρα του. Είχε αρχίσει να σκέφτεται να γυρίσει ταινία για την ιατρική βιομηχανία και τον καρκίνο, αλλά σύντομα αποφάσισε το θέμα της να είναι ο πατέρας του και το πώς βίωνε την κατάσταση του Κιτ.
Μετά τη διάγνωση ο Λόρενς, συνταξιούχος διευθυντής κολεγίου, αποφάσισε να καλλιεργήσει κάνναβη, γιατί διάβασε ότι μπορεί να βοηθήσει τον Κιτ με τις κρίσεις του. Οντας μια ζωή άθεος, μπήκε πιο βαθιά στον ιουδαϊσμό προσπαθώντας να βρει νόημα στη ζωή, στον θάνατο, στο όποιο μετά. Ο Κιτ ξεκίνησε να βιντεοσκοπεί τις συζητήσεις τους κι ενώ στο τελικό αποτέλεσμα του «Αντιπερισπασμού» ο Λόρενς έχει πρωταγωνιστικό ρόλο, μέσα στα τέσσερα χρόνια που ακολούθησαν, το ντοκιμαντέρ εξελίχθηκε σε μια ταινία που αφορά και τη μητέρα του Κιτ, την κοπέλα του –την οποία γνώρισε λίγες μέρες μετά την εγχείρηση– και τον ίδιο.
«Δεν θέλω να είναι μια στενάχωρη ταινία», δηλώνει λίγο πριν από το τέλος του «Αντιπερισπασμού», που μεταξύ άλλων φορέων έχει την υποστήριξη του British Film Institute και του Sundance Institute. «Δεν χρειάζεται να είναι στενάχωρη. Θέλω να τους δώσω κάτι που θα μπορούν να δουν όταν δεν θα είμαι εδώ, κάτι με το οποίο να με θυμούνται», τονίζει, «και θέλω να ξέρουν ότι ήμουν χαρούμενος».
«Οι ψυχολόγοι δεν καταλαβαίνουν τι βιώνω, αυτόν τον υπαρξιακό φοβό. Η ταινία υπήρξε πολύ πιο θεραπευτική από τις συνεδρίες».
Ούτε δάκρυ
Από τότε που διαγνώστηκε, ο Κιτ δεν έχει κλάψει. Εχει επισκεφθεί διάφορους ψυχολόγους, αλλά με όλους έρχεται ένα σημείο στο οποίο νιώθει ότι δεν μπορούν να τον βοηθήσουν. «Ξέρω ότι δεν καταλαβαίνουν τι βιώνω, αυτόν τον υπαρξιακό φόβο», λέει στην «Κ». Η ταινία υπήρξε πολύ πιο θεραπευτική από τις συνεδρίες. «Ενιωσα ότι έχω τον έλεγχο, ότι αν κάνω μια ταινία για την κατάστασή μου, την ελέγχω», σημειώνει. Τα πρώτα δύο χρόνια μετά τη διάγνωση έκανε ατελείωτη γιόγκα. «Για την ακρίβεια, μισώ τη γιόγκα», λέει γελώντας, αλλά τότε τον βοηθούσε. Σταμάτησε να πίνει, να καπνίζει, έτρωγε υγιεινά. «Χάνεις τον έλεγχο ενός μεγάλου πράγματος και προσπαθείς να ελέγξεις τα μικρά», εξηγεί στην «Κ».
«Τι θέλω να κάνω πριν πεθάνω; Το μόνο πράγμα που αφήνουμε πίσω είναι τα καλά πράγματα για τα οποία θα μας θυμούνται».
Τον πρώτο καιρό ήταν θυμωμένος. Για ένα διάστημα δεν μπορούσε να ακούει τα προβλήματα άλλων. «Εχασα κάποιους φίλους τότε, δεν είχα χρόνο για πράγματα που ήθελαν να συζητήσουν και εμένα δεν με ενδιέφεραν – χρειάστηκε να ξαναμάθω πως και τα προβλήματα των άλλων είναι προβλήματα», αναφέρει στην «Κ».
Οταν διαγνώστηκε, άλλαξε η σχέση του με τον χρόνο. «Νιώθω πως δεν μπορώ να κάνω σχέδια. Ξέρεις, άλλοι γύρω μου παντρεύονται, σκέφτονται να κάνουν παιδιά. Δεν νιώθω ότι εγώ μπορώ να το κάνω αυτό», δηλώνει. Τη ζωή του τη ζει πλέον σε περιόδους εξαμήνων – από τη μία μαγνητική μέχρι την επόμενη. «Ο μήνας πριν είναι γεμάτος άγχος, ο μήνας μετά, αν είναι καλά τα νέα, είναι γεμάτος χαρά».
Η αγάπη
Είναι, πλέον, οτιδήποτε σημαντικό; «Οχι, όχι ιδιαίτερα», λέει. Εκτός από ένα. «Ξέρεις, όταν ήμουν 24, δεν με ένοιαζε η αγάπη, δεν ήταν προτεραιότητα. Τώρα είναι η προτεραιότητα», αναφέρει και γελάει, λέγοντας ότι ακούγεται τρομερά γλυκανάλατος παρόλο που τονίζει πως είναι κυνικός – είναι, άλλωστε, Βρετανός. «Δεν εννοώ μόνο την Ιζομπελ», λέει για την κοπέλα του, «εννοώ και την πλατωνική αγάπη: την αγάπη για την οικογένειά σου, για τους φίλους σου, για όσους σε κάνουν να νιώθεις ότι σε αγαπούν, σε καταλαβαίνουν, σε στηρίζουν». Μετά τη διάγνωση σκεφτόταν τι άνθρωπος θέλει να είναι. «Τι θέλω να κάνω πριν πεθάνω; Το μόνο πράγμα που αφήνουμε πίσω είναι τα καλά πράγματα για τα οποία θα μας θυμούνται», λέει. «Η κληρονομιά που θέλω να αφήσω είναι ότι ήμουν καλός άνθρωπος. Δεν με ενδιαφέρει να σκέφτονται ξένοι ότι ήμουν καλός, με νοιάζει να ξέρω ότι έκανα διαφορά στη ζωή των δικών μου ανθρώπων».
Η λύπηση είναι άχρηστη
Δεν λυπάται τον εαυτό του – «η λύπηση είναι άχρηστο συναίσθημα, αυτά τα πράγματα συμβαίνουν στον κόσμο, είναι απλώς ατυχές ότι συνέβη και σε εμένα». Δεν έχει στραφεί στη θρησκεία, ούτε τον ενδιαφέρει η μετά θάνατον ζωή. «Βρίσκω πολύ μεγαλύτερη παρηγοριά στη ζωή», αναφέρει. Δεν τη βλέπει σαν αγώνα με τον χρόνο, ούτε τον όγκο του σαν εχθρό. «Νιώθω πως είμαι ακόμη εγώ, απλώς με έναν όγκο στον εγκέφαλο», δηλώνει.
Δεν ελπίζει σε κάποια μελλοντική θεραπεία. «Προσπαθώ να μη σκέφτομαι τι θα μπορούσε να συμβεί, είναι χάσιμο χρόνου, σκέφτομαι μόνο τι συμβαίνει τώρα, ποια είναι η ζωή μου τώρα», αναφέρει. Πριν από λίγο καιρό έκανε ακτινοθεραπεία που καλυτέρεψε τις κρίσεις του. Πρόσφατα θα ξεκινούσε χημειοθεραπείες, αλλά αυτό σήμαινε ότι δεν θα μπορούσε να πάει ούτε στο φεστιβάλ του Μισούρι ούτε σε αυτό της Θεσσαλονίκης. «Νιώθω αμέτρητα πιο καλά και πιο αισιόδοξος για τη ζωή μου τώρα που πήγα στα φεστιβάλ, σου το λέω αυτό με σιγουριά», τονίζει.
Φοβάται τον θάνατο; «Φοβάμαι τη διαδικασία πριν, το να μην μπορώ να κάνω πράγματα και να γίνουν οι γονείς μου ή η Ιζομπελ οι φροντιστές μου, πιστεύω πως θα ήθελα να έχω τη δυνατότητα να ελέγξω την κατάσταση πριν φτάσω εκεί», δηλώνει, αναφερόμενος στην ευθανασία, «αλλά προσπαθώ να μην το σκέφτομαι μέχρι να χρειαστεί».
Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης αλλά και όλο το Σαββατοκύριακο στη Θεσσαλονίκη, γελάμε. Ο Κιτ παραμένει ένας άνθρωπος χαρούμενος, γεμάτος αγάπη, όρεξη για ζωή. «Με έκανε να θέλω να ζήσω περισσότερο», λέει για τη διάγνωση, «αλλά έχει γίνει πιο δύσκολο γιατί έχω κρίσεις, επισκέψεις σε νοσοκομεία, τα φάρμακα με κάνουν να κουράζομαι, κάποιες φορές είναι δύσκολο ακόμη και να βγω μια βόλτα. Εχω μάθει να εκτιμώ τα πράγματα με διαφορετικό τρόπο, αλλά οι μόνες φορές που στενοχωριέμαι είναι όταν συνειδητοποιώ πως είμαι διαφορετικός γιατί δεν μπορώ να κάνω πράγματα που κάνουν άλλοι επειδή δεν έχω την ενέργεια, και ήμουν ένας άνθρωπος με πολλή ενέργεια. Εχω πιάσει τον εαυτό μου να εύχεται να μπορούσα να ζήσω όπως πριν», τονίζει. «Ισως», συμπληρώνει, «απλώς να μεγαλώνω».
Τον ρωτάω ποιο είναι το νόημα της ζωής. Γελάει. «Υπάρχει νόημα; Δεν ξέρω αν υπάρχει οικουμενικό νόημα. Για μένα το νόημα είναι να προσπαθώ να είμαι ευτυχισμένος, με απλούς τρόπους».
Γρήγορα τονίζει πως έχει μετανιώσει για ό,τι έχει πει. «Ακούγομαι σαν φθηνό βιβλίο αυτοβελτίωσης», λέει γελώντας. Σημειώνει πως δεν έχει λίστα επιθυμιών, λίστα με τα πράγματα που θα ήθελε να κάνει πριν πεθάνει. Του λέω πως αν είχε, σίγουρα το να γυρίσει μια ταινία θα ήταν μέσα. «Ο,τι ήθελα να κάνω φαίνεται να συμβαίνει έτσι κι αλλιώς! Πληρώνεσαι για να κάνεις μια ταινία και βασικά να περνάς χρόνο με την οικογένειά σου και την κοπέλα σου, και μετά πληρώνεσαι για να πας σε διεθνή φεστιβάλ μαζί τους», αναφέρει. «Αν αυτά», συμπληρώνει, «δεν είναι εμπειρίες για λίστα επιθυ-μιών, τότε δεν ξέρω τι είναι».