Είχα μπροστά μου το φουντωτό, κλαδεμένο πεύκο στην οδό Τηλεφάνους, κοντά στο πάρκο της Ακαδημίας Πλάτωνος και ήρθε στον νου μια παλιά φωτογραφία του Φρεντ Μπουασονά από την οδό Βερανζέρου στη δεκαετία του 1910. Σε εκείνη την παλιά φωτογραφία, τα δύο λυγερόκορμα πεύκα μπροστά από τα νεοκλασικά σπίτια έδιναν μια ατμόσφαιρα αστικής γαλήνης, τέτοια που μόνο ένα δέντρο μπορεί να μεταδώσει.
Ολόγυρα στα στενά της Ακαδημίας Πλάτωνος και του Κολωνού το πράσινο είναι λιγοστό αλλά μπορεί να γίνει πολύ περισσότερο, να γεμίζει το βλέμμα και να μυρώνει τις αισθήσεις. Αυτό το μοναχικό δέντρο στην οδό Τηλεφάνους το θεώρησα ήδη μνημείο όχι μόνο της Φύσης αλλά και της πόλης. Το έφερα πλέον μέσα μου. Πρόσφατα και άλλα τέτοια αρχοντικά πεύκα είχα δει σε διάφορες συνοικίες, όπως τα δύο πεύκα της Δημοσθένους 56 και Κανάρη στην Καλλιθέα και τι να πει κανείς για τα ιστορικά πεύκα της Βασιλίσσης Σοφίας στην καρδιά της Αθήνας από τα οποία απέμειναν ελάχιστα…
Αλλά στην Ακαδημία Πλάτωνος, τα επίσης ελάχιστα παλιά σπίτια που έχουν απομείνει προσπαθούν να δώσουν μια κάποια ατμόσφαιρα. Ομολογώ ότι συνάντησα κάποια ερειπωμένα σπίτια που γνώριζα από προηγούμενες εξερευνήσεις, τα οποία βρήκα σε ακόμη χειρότερη κατάσταση. Σχεδιάζονται τόσα για την περιοχή, αλλά ο γνήσιος, πηγαίος, λαϊκός αστικός πολιτισμός στη γειτονιά έχει αφεθεί στη μοίρα του. Αν περάσει κανείς από τον κεντρικό δρόμο στην Ακαδημία Πλάτωνος, την οδό Πλάτωνος, θα συναντήσει, κοντά στην πλατεία, ένα σπάνιο δείγμα αρχιτεκτονικής της συνοικίας, το οποίο ερειπώνει χρόνο με τον χρόνο. Είναι στον αριθμό 154. Το είχα φωτογραφίσει πριν από τέσσερα χρόνια γιατί με είχε τραβήξει η ιδιαίτερη μορφολογία του. Ενα σπίτι πιθανώς του 1925-30, εκλεκτικιστικό, με τη γύψινη αχιβάδα του, κάτω από το στηθαίο, σαν μια υπόμνηση μιας μπαρόκ χειρονομίας σε μια λαϊκή γειτονιά της Αθήνας. Σήμερα, το σπίτι είναι ξεχαρβαλωμένο, το έβλεπα να αποσυντίθεται και να χάνεται. Λίγο πιο κάτω, πάλι στην οδό Πλάτωνος, η σπάνια εικόνα των δύο σπιτιών στους αριθμούς 109 και 111, με απογοήτευσε επίσης. Αυτά τα δύο σπίτια τα είχα εξυμνήσει προ ετών ως μια μονάκριβη ενότητα γνήσιων λαϊκών σπιτιών. Η απέριττη νεοκλασική εξώθυρα στο ένα από τα δύο έχει πλέον κλαπεί από τις συμμορίες που λυμαίνονται την περιοχή και στη θέση της έχουν μπει χαρτόνια. Τέτοια είναι η απουσία οποιασδήποτε πολιτικής για τις παλιές συνοικίες της Αθήνας.
Βεβαίως, υπάρχουν και πολλά που φέρνουν ωραίες εικόνες έως και απρόσμενες, όπως στην οδό Βασιλικών. Εκεί το μικρό σπίτι με τα ταμπλαδωτά παντζούρια είναι ένα αποκύημα της φαντασίας από κάποιο λαϊκό παραμύθι που περνάει από γενιά σε γενιά. Στην οδό Ευκλείδου 41 επιζεί μόνη μια θαυμάσια καγκελόπορτα. Ενας ατόφιος αστικός πολιτισμός σε μια αυθεντική λαϊκή έκφραση έχει ξεθεμελιωθεί εδώ και δεκαετίες.
Παρ’ όλα αυτά, η ζωή προχωράει και πράγματι υπάρχουν νέες κατοικίες που προσφέρουν καλή ζωή. Ομως λείπει η ατμόσφαιρα, η υπεραξία που γεννά και μόνο το άκουσμα των λέξεων Ακαδημία Πλάτωνος. Στέκει μόνη η προτομή του Πλάτωνος και το πάρκο δίπλα γεμίζει τις ηλιόλουστες μέρες με σκυλιά και παιδιά και περιπατητές, όλοι θέλουν κάτι καλύτερο. Είναι μεγάλη υπόθεση για την Αθήνα οι παλιές αυτές συνοικίες, φέρουν μια αλήθεια. Γνωρίζω πως τα ερείπια που συναντώ θα εξαϋλωθούν. Ωστόσο, ο τόπος συνεχίζει στον χρόνο. Εμείς οι σύγχρονοι έχουμε μια ευθύνη.