Η ιστορία των κινηματογράφων είναι και ένας οδηγός κατανόησης της εξέλιξης της Αθήνας. Το «Ιντεάλ», το «Αστορ», το «Αστυ» και πολλοί ακόμη αντανακλούν τη μεγάλη ζήτηση για αίθουσες την περίοδο 1920-1950, ζήτηση που γεννούσε επιχειρηματικά σχέδια σε ένα αδιάκοπο ράβε-ξήλωνε ανεγέρσεων, επεκτάσεων, ανακαινίσεων και κατεδαφίσεων. Η έλευση του βωβού κινηματογράφου στην Αθήνα στις αρχές του 20ού αιώνα συνοδεύτηκε και από το πρόβλημα εξεύρεσης στέγης και εισαγωγής τεχνολογίας. Νέες ειδικότητες γεννήθηκαν μαζί με νέες κερδοφόρες επενδύσεις.
Το «Αττικόν» γεννήθηκε ως κορωνίδα του βωβού κινηματογράφου, όπως ήταν πολλά ακόμη σινεμά. Το 1913 είχε κτισθεί το ξεχασμένο σήμερα και βραχύβιο «Παλλάς» ως αυτόνομο κτίριο κινηματογράφου στην οδό Σταδίου 28, εκεί που χτίστηκε στη θέση του το 1923 το Μέγαρο Εφεσίου, όπου στεγάστηκε (λίγο μετά τον πόλεμο) το «Αστορ» και το βιβλιοπωλείο του «Κάουφμαν». Λησμονημένα πλέον τα σινεμά της Σταδίου που αγαπούσαν οι Αθηναίοι, το «Σπλέντιτ» και ο «Εσπερος».
Συμβολική κορωνίδα της απογύμνωσης και αποχύμωσης της πόλης είναι η αδυναμία επαναλειτουργίας του «Αττικόν» και του «Απόλλωνα».
Ο «Ορφέας» ήταν ίσως ο πιο δημοφιλής κινηματογράφος της Σταδίου και η περίπτωσή του θυμίζει την περίπτωση του «Ιντεάλ». Και οι δύο κινηματογράφοι χτίστηκαν στον Μεσοπόλεμο σε ακάλυπτους χώρους μεγάρων που είχε σχεδιάσει ο Τσίλλερ. Ο «Ορφέας» στο νέο Αρσάκειο και το «Ιντεάλ» στο Μέγαρο Σλήμαν-Μελά. Στη θέση του «Ορφέα» γεννήθηκε η Στοά του Βιβλίου, όταν τότε (1988) ο ιστορικός κινηματογράφος, αν και ονομαστός για την πολυτέλειά του και τη συναισθηματική σχέση που είχαν μαζί του οι Αθηναίοι, κρίθηκε κατεδαφιστέος, απόφαση που έκλινε υπέρ ενός αρχιτεκτονικού πουρισμού. Ζητούμενο ήταν τότε η επαναφορά του νέου Αρσακείου στον αρχικό σχεδιασμό χωρίς τις προσθήκες.
Ανάλογη είναι και η περίπτωση του «Ιντεάλ» που χτίστηκε αρχικά (γύρω στο 1922) ως σχέδιο του θεατρικού επιχειρηματία Λαζάνη στο προαύλιο του Μεγάρου της Ανδρομάχης Σλήμαν-Μελά. Εκτοτε, ο κινηματογράφος άλλαξε χέρια, γνώρισε καταστροφές (όπως τις πυρκαγιές του 1933 και του 1990), φωτογραφήθηκε αριστοτεχνικά από τον Δημήτρη Χαρισιάδη, και συνδέθηκε με τη μυθολογία των νέων Αθηνών. Γεγονός όμως είναι ότι πολλοί ονομαστοί κινηματογράφοι (Αττικόν, Ορφέας, Ιντεάλ) είχαν χτιστεί σε προαύλια ή ακάλυπτους νεοκλασικών μεγάρων.
Η σύγχρονη κινητοποίηση για τη διάσωση του «Ιντεάλ» και του «Αστορ» πηγάζει ενδεχομένως από το αίσθημα κενού που γεννά εδώ και δεκαετίες το κέντρο της Αθήνας. Συμβολική κορωνίδα της απογύμνωσης και αποχύμωσης της πόλης είναι η αδυναμία επαναλειτουργίας του «Αττικόν» και του «Απόλλωνα», που μοιάζει να τα έχουμε ξεχάσει παρότι υπήρξαν θύματα του πιο ακραίου μίσους κατά της πόλης. Μαζί με τη σύγχρονη φιλολογία για τα σινεμά ως τόπων συνεκτικής μνήμης και αστικών βιωμάτων, προκύπτει η ανάγκη να επανεξετάσουμε τη σχέση μας με τον κινηματογράφο σε συνομιλία με την πόλη ως θέατρο της κοινωνίας. Η ερημιά τη νύχτα στη Σταδίου δεν προσελκύει το κοινό. Το φαινόμενο είναι πολυπαραγοντικό με πολλές παραμέτρους.