Την υπόθεση «Κωσταλέξι», ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Κωνσταντίνος Μωραΐτης τη γνώριζε σαν μύθο. Οταν ήταν μικρός και έμενε πολύ μέσα στο σπίτι, οι δικοί του τον πείραζαν: «Κωσταλέξι έγινες». Με αφορμή την πανδημία, το έψαξε και έμαθε περισσότερα για την ιστορία που συγκλόνισε το 1978 όλη τη χώρα και έγινε σίριαλ στις εφημερίδες της εποχής.
Μια ανώνυμη καταγγελία στην αστυνομία αποκάλυψε τότε τη φρίκη που συνέβαινε επί δεκαετίες στο χωριό της Στερεάς Ελλάδας, το Κωσταλέξι, όπου οι γονείς κρατούσαν την κόρη τους Ελένη Καρυώτη έγκλειστη στο υπόγειο του σπιτιού τους, επί 29 χρόνια. «Πολλοί γνώριζαν, αλλά δεν αποκάλυπταν», λέει στην «Κ» ο Κωνσταντίνος Μωραΐτης, ο οποίος εμπνέεται από την υπόθεση και παρουσιάζει από σήμερα αυτή την ιστορία στο θέατρο «Θησείον» με την 812:Coal Theatre Company.
«Στις φωτογραφίες που δημοσιεύθηκαν στις εφημερίδες της εποχής, η Ελένη Καρυώτη έμοιαζε με φοβισμένο αγρίμι. Αλλωστε, μετά την καταγγελία, στο σπίτι της οικογένειας δεν πήγε μόνο ο χωροφύλακας, αλλά εισαγγελέας, δημοσιογράφος και φωτογράφος. Αντί να προσφερθούν αμέσως πρώτες βοήθειες, τραβήχτηκαν φωτογραφίες για πρωτοσέλιδα. Δυστυχώς και σήμερα υπάρχουν παρόμοιες καταστάσεις στην επαρχία αλλά και σε μικρές λαϊκές γειτονιές της Αθήνας όπου έχει σημασία τι θα πει ο γείτονας».
Υπήρξαν πολλά σενάρια για το τι της είχε συμβεί. «Ελεγαν ότι ήταν ένα πανέμορφο κορίτσι που ερωτεύτηκε έναν αντάρτη. Μια δεύτερη εκδοχή ήταν ότι ερωτεύτηκε έναν δάσκαλο κομμουνιστή και η τρίτη ότι υπήρχε κληρονομικότητα σε ψυχικά προβλήματα», λέει ο Κ. Μωραΐτης και προσθέτει. «Συγγενικό πρόσωπο υποστήριξε ότι στον Εμφύλιο είδε να μαχαιρώνουν μια γυναίκα και από τότε άρχισε να παρουσιάζει προβλήματα. Στην πορεία ερωτεύτηκε έναν αντάρτη στον οποίο έδινε πληροφορίες και όταν η οικογένειά της το έμαθε, τη φυλάκισε. Κάθε εκδοχή είναι δυνατή και καθεμιά έχει κενά».
Την έρευνα της υπόθεσης και τη σύνθεση του κειμένου ανέλαβαν η Ελενα Τριανταφυλλοπούλου και η Αρτεμις Ψιλοπούλου, ενώ ο ηθοποιός και σκηνοθέτης την επιμέλεια και τη δραματουργία. Επί επτά μήνες αναζητούσαν υλικό στον Τύπο της εποχής, μαρτυρίες, συνεντεύξεις καθώς και τα πρακτικά της δίκης στο αρχείο της Βουλής. «Το μόνο επινοημένο κομμάτι στην παράσταση είναι κάποιοι μονόλογοι της Ελένης. Θέλαμε να προσεγγίσουμε τον χαρακτήρα της πιο ονειρικά».
Ο Κ. Μωραΐτης εξηγεί ότι δεν πρόκειται για συμβατικό έργο. Κινείται στο πλαίσιο της θεατρικής γραφής που σπούδασε στη Royal Central School of Speech and Drama του Λονδίνου το 2016, μετά τη δραματική σχολή του Ωδείου Αθηνών. Γιος μιας δημοσιογράφου και ενός ηθοποιού, έμαθε τη σημασία της έρευνας και της αλήθειας, αλλά και την ανάγκη της έκφρασης στη σκηνή. «Η παράσταση έχει αρκετή σωματικότητα, κινούμαστε σε ρεαλιστικά πλαίσια σε σχέση με την υποκριτική γραμμή, δεν είναι ένα θέατρο φόρμας. Αλλάζουμε τις εικόνες, το σκηνικό είναι γυμνό, γι’ αυτό παίζουμε στο φουαγιέ του θεάτρου επειδή θυμίζει μπουντρούμι».
«Εστιάζουμε στην παθογένεια της οικογένειας και της κοινωνίας απέναντι στους ψυχικά νοσούντες», λέει ο κ. Μωραΐτης.
Τι ήταν αυτό που τον ώθησε, μαζί με τις Αλκηστη Νικολαΐδη (υποδύεται την ηρωίδα) και Ζωγραφιά Μεντεσίδου να παρουσιάσουν το «Κωσταλέξι»; «Οτι η γυναίκα αυτή, η Ελένη Καρυώτη, είναι ουσιαστικά εξαφανισμένη από το 1998. Κάποιοι υποστήριξαν ότι κλείστηκε σε μοναστήρι, αλλά από ψυχολόγο πληροφορηθήκαμε ότι τους ψυχικά νοσούντες δεν τους δέχονται τα μοναστήρια. Μας απασχόλησε επίσης ότι στη δίκη που ακολούθησε μετά τον εντοπισμό της στο υπόγειο του σπιτιού, τα αδέλφια της, που συνέχιζαν να την κρατούν έγκλειστη μετά τον θάνατο των γονιών, αθωώθηκαν. Στην παράσταση ακούγονται τα πρακτικά της δίκης».
Η οικογένεια
Προσεγγίζει την παράσταση από την πλευρά του θύματος ή και του θύτη; «Αρχικά εξετάζουμε την πλευρά του γονέα που θεωρεί το παιδί κτήμα του και γίνεται συχνά ο δυνάστης του. Η Ελένη είχε διαγνωστεί με ηβηφρενική σχιζοφρένεια σύμφωνα με το ψυχιατρείο που νοσηλεύτηκε. Ο πατέρας της θέλοντας να την προστατέψει, σύμφωνα με άλλη εκδοχή, την πήρε στο σπίτι. Εστιάζουμε στην παθογένεια της οικογένειας και της κοινωνίας απέναντι στους ψυχικά νοσούντες. Με προβληματίζει ότι στις ημέρες μας δεν αφήνουμε τη δικαιοσύνη ή τους επιστήμονες να κάνουν τη δουλειά τους. Το είδαμε στη συμπεριφορά κάποιων αντιεμβολιαστών, αλλά και σε άλλες περιπτώσεις. Στην Ελλάδα που έχει καταργηθεί η θανατική ποινή κάποιοι λένε ο τάδε “θέλει κρέμασμα στο Σύνταγμα”. Ενα κράτος δικαίου δεν μπορεί να λειτουργεί με το θυμικό».
Αν έπρεπε να διαλέξει, ο Κωνσταντίνος θα δήλωνε ηθοποιός. Του άρεσε από μικρός να μελετά διαφορετικούς χαρακτήρες. Ακολούθησε το όνειρό του στην Αθήνα, μέσα στην οικονομική κρίση. Ανώμαλη προσγείωση, μετά τα χρόνια της σχολής, το παραδέχεται. «Σήμερα δεν σκέφτομαι το θέατρο, το ίδιο ρομαντικά, όπως τα χρόνια των σπουδών. Ομως την επιθυμία “θα αλλάξουμε τον κόσμο”, τη βλέπω στα μάτια των σπουδαστών». Διδάσκει στα πρώτα έτη της δραματικής σχολής του Εθνικού.
Στα 33 πια τι ζητάει από το θέατρο; «Να δουλεύω με συνεργάσιμους σκηνοθέτες, να κάνω το θέατρο που μου αρέσει, αλλά από κει και πέρα δεν ξέρω το όνειρο τι σημαίνει πια. Το δικό μου όνειρο είναι να μπορώ να έχω στέγη και φαγητό. Αγαπώ το θέατρο, αλλά δεν είναι η ζωή μου. Υπάρχουν και η οικογένεια, οι φίλοι, ο έρωτας, ένα παιδί, ένα ραντεβού».
«Κωσταλέξι», Θέατρο Θησείον, Παρασκευή και Σάββατο στις 23.30, Κυριακή 22.30.