Η προσωπικότητα της Ζοζεφίν Μπέικερ (1906-1975) εμπνέει την εποχή μας. Νέες αναγνώσεις της ρηξικέλευθης πορείας της, μέσα στο σώμα του 20ού αιώνα, ανάμεσα στη μισαλλόδοξη πλευρά της Αμερικής και στην ευρυχωρία της Γαλλίας, προσφέρουν εκδόσεις και εκθέσεις.
Η πιο πρόσφατη δημόσια αναφορά στην περίπτωσή της είναι η έκθεση που εγκαινιάστηκε πρόσφατα στη Βόννη (Bundeskunsthalle). Με τίτλο «Ζοζεφίν Μπέικερ: Ελευθερία – ισότητα – ανθρωπότητα», η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 24 Σεπτεμβρίου 2023 και προσεγγίζει την Μπέικερ ως ένα από τα σύμβολα του περασμένου αιώνα. Η Μπέικερ ήταν καλλιτέχνις που ξεχώριζε· είχε το άστρο. Και ταυτόχρονα ήταν πολέμιος κατά του ρατσισμού, που είχε βιώσει από πολύ νωρίς.
Τραγουδώντας και χορεύοντας, με σώμα φιδίσιο, προάγγελος της σεξουαλικής απελευθέρωσης, φιλάνθρωπος και δοτική, η Ζοζεφίν Μπέικερ έγινε και σύμβολο της γαλλικής αντίστασης κατά των ναζί στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Πέρασε από όλες τις πύλες της ηρωοποίησης. Στη δεκαετία του 1920 είχε ξετρελάνει το Παρίσι και όλη την Ευρώπη. Στη δεκαετία του 1940 είχε κερδίσει τον σεβασμό με τη στάση της. Στη δεκαετία του 1970, το 1975, τέσσερις ημέρες πριν πεθάνει, έδωσε την τελευταία της παράσταση σε ένα γκαλά που είχαν διοργανώσει προς τιμήν της ο πρίγκιπας Ρενιέ του Μονακό και η Γκρέις Κέλι.
Εως σήμερα παραμένει έμβλημα αξιοπρέπειας και αυτοδιάθεσης. Παρότι υπήρξε κατεξοχήν διεθνής σταρ, η Ζοζεφίν Μπέικερ αγαπήθηκε και για τους αγώνες της υπέρ της ελευθερίας, σώματος και εθνών. Πίστευε στο δικαίωμα όλων στην ευτυχία ανεξάρτητα από τη φυλή, την εθνικότητα ή τον σεξουαλικό προσανατολισμό, σε μια εποχή που η ομοφυλοφιλία ήταν ταμπού στον δημόσιο λόγο. «Δεν με φοβίζει κανείς», έλεγε. «Υπάρχει μόνο μία φυλή· η ανθρώπινη φυλή». Γεννημένη το 1906 στο Σεντ Λούις του Μιζούρι, η Ζοζεφίν Μπέικερ γνώρισε από παιδί σκληρές διακρίσεις και ρατσιστική βία. Το 1925, όταν ήταν 19 ετών, οι καλλιτεχνικές αναζητήσεις της την έφεραν στο Παρίσι, όπου βίωσε την ελευθερία. Το Παρίσι ήταν ακόμη το κέντρο της Ευρώπης. Από εκεί, με βάση τη Γαλλία, κατέκτησε όλη την Ευρώπη και έγινε σταρ. Κατάφερε και έγινε η πιο ακριβοπληρωμένη χορεύτρια της εποχής της και η πρώτη γυναίκα σούπερ σταρ αφροαμερικανικής καταγωγής. Το 2021 έγινε μετά θάνατον δεκτή στο Πάνθεον στο Παρίσι και έκτοτε είναι επισήμως εθνική ηρωίδα των Γάλλων.
ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ
Τα κυπαρίσσια του Βαν Γκογκ
Η νέα έκθεση στο Μετροπόλιταν της Νέας Υόρκης ρίχνει προβολείς στα κυπαρίσσια του Βίνσεντ βαν Γκογκ. Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 27 Αυγούστου και είναι η πρώτη φορά που γίνεται η συσχέτιση του Βαν Γκογκ με τις φόρμες και τον συμβολισμό των κυπαρισσιών. Κατά τη διαμονή του στη νότια Γαλλία θαύμασε τις πράσινες «φλόγες» που υψώνονταν στον ορίζοντα. Πάνω από 40 έργα αφηγούνται αυτήν την οπτική, που διευρύνει την
τοπιογραφία του.
ΜΑΔΡΙΤΗ
Πράδο και συγγραφείς
Το Μουσείο Πράδο εγκαινιάζει νέο πρόγραμμα συνεργασίας με συγγραφείς διεθνούς διαμετρήματος. Πρώτος καλεσμένος είναι ο νομπελίστας Νοτιοαφρικανός συγγραφέας Τζ. Μ. Κουτσί, ο οποίος θα διαμείνει στη Μαδρίτη επί τρεις εβδομάδες (τέλος Ιουνίου – αρχές Ιουλίου) με επίκεντρο το Πράδο, το οποίο θα αποτελέσει και πηγή έμπνευσης. Θα γράψει ένα διήγημα που θα περιληφθεί σε μια έκδοση του μουσείου με τα κείμενα των καλεσμένων συγγραφέων.
ΛΟΝΔΙΝΟ
Νέα γκαλερί
Η αίθουσα τέχνης Halcyon Gallery απέκτησε νέα έδρα στο κεντρικό Λονδίνο, στο 148 της New Bond Street. H λειτουργία της εγκαινιάζεται με έκθεση του Βρετανού ψηφιακού καλλιτέχνη Ντόμινικ Χάρις (φωτογραφία). Η διεύθυνση αυτή συνδέεται με την τέχνη για πάνω από 150 χρόνια. Προηγουμένως ήταν στέγη της The Fine Art Society. Ο Ντόμινικ Χάρις προσφέρει με τα έργα του πλήρη αισθητηριακή εμπειρία και διάθλαση της έννοιας του χώρου.
ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ
Γέφυρα Μπρούκλιν, 140 ετών
Η Γέφυρα του Μπρούκλιν, έμβλημα της Νέας Υόρκης, υπήρξε ένα τιτάνιο τεχνικό έργο. Εγκαινιάστηκε το 1883. Ηταν η μεγαλύτερη κρεμαστή γέφυρα της εποχής της και προ ημερών γιόρτασε τα 140 έτη της. Η αποπεράτωση της γέφυρας είχε εορτασθεί με πανηγυρισμούς και πυροτεχνήματα ως μέγα επίτευγμα. Σχεδιάστηκε από τον γερμανικής καταγωγής μηχανικό Τζον Ογκούστους Ρέμπλινγκ (1806-1869). Εως το 1950 τη διέσχιζαν και Ι.Χ.
ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ
Ανατολή συναντά Δύση
Η Νάσιοναλ Γκάλερι της Ουάσιγκτον ανακοίνωσε πως απέκτησε τέσσερις φωτογραφίες του Τσενγκ Κουόνγκ Τσι (1950-1990) από τη διάσημη σειρά του «Ανατολή συναντά Δύση» (1979-1987). Η σειρά απεικονίζει τον ίδιο, ντυμένο με χαρακτηριστικά ενδύματα της ολοκληρωτικής Ανατολής, δίπλα σε εμβληματικά κτίρια-τοπόσημα του δυτικού πολιτισμού. Ο ίδιος χαρακτήριζε τον εαυτό του «φιλοπερίεργο ταξιδιώτη, μάρτυρα της εποχής του και αμφίσημο διπλωμάτη».