Αύριο η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ παρουσιάζει την επανέκδοση του λευκώματος του 1946 «Αι Θυσίαι της Ελλάδος στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο» του πολεοδομου Κωνσταντίνου Α. Δοξιάδη στο αμφιθέατρο του Μουσείου Μπενάκη, Πειραιώς 138.
Αι Θυσίαι της Ελλάδος στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο
Ο Κωνσταντίνος Α. Δοξιάδης, μετείχε σε ένα ιστορικό λεύκωμα, την τετράγλωσση έκδοση ¨Αι Θυσίαι της Ελλάδος στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο¨, στην οποία καταγράφηκαν με τη βοήθεια διαγραμμάτων και φωτογραφικού υλικού, οι επιπτώσεις του Β΄ Παγκόσμιου πολέμου και της Κατοχής στην Ελλάδα, στον πληθυσμό της, στις υποδομές, στις πλουτοπαραγωγικές πηγές κ.α. Το καλλιτεχνικό, σχεδιαστικό και γραφιστικό επίτευγμα του λευκώματος αυτού, χρεώνεται στη φωτισμένη προσωπικότητα του Δοξιάδη. Η «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» θα προσφέρει στους αναγνώστες της στις 19 και στις 26 Ιανουαρίου, την επανέκδοση ενός ιστορικού λευκώματος με ιδιαίτερη συλλεκτική αξία. Πρόκειται για αποτέλεσμα εργώδους προσπάθειας που διήρκεσε από τον Μάιο του 1941 μέχρι και την απελευθέρωση της χώρας, υπό τη διεύθυνση του αρχιτέκτονα – πολεοδόμου Κωνσταντίνου Α. Δοξιάδη. «Στις φωτογραφίες που δημοσιεύουμε παίρνετε μόνο μια πρώτη γεύση της σχεδιαστικής δεινότητας που καθιστούν το μοναδικό αυτό έργο σταθμό και στην ιστορία της ελληνικής γραφιστικής», τονίζει ο δικός μας Δημήτρης Ρηγόπουλος. Η αρχιτέκτων και μελετήτρια του Αρχείου Δοξιάδη, Ιωάννα Θεοχαροπούλου, πιστεύει ότι από τη στιγμή που το υπό έκδοση έργο θα απευθυνόταν σε διεθνές κοινό, ήταν σαφές ότι ο Δοξιάδης και οι συνεργάτες του αναζητούσαν τρόπους ώστε το υλικό τους να φτάσει σε όσο το δυνατόν περισσότερους αποδέκτες. «Μοιάζει λογικό να συμπεραίνουμε ότι στράφηκαν στη δουλειά του πολιτικού οικονομολόγου και κοινωνιολόγου Otto Neurath (1882 – 1945)».
Κωνσταντίνος Α. Δοξιάδης
Το 1937 διορίστηκε μηχανικός της Πολεοδομικής Υπηρεσίας της Διοικήσεως Πρωτευούσης και κατά τη διάρκεια του πολέμου διετέλεσε Προϊστάμενος της Πολεοδομικής Υπηρεσίας και Προϊστάμενος του Γραφείου Χωροταξικών και Πολεοδομικών Ερευνών και Μελετών (ΓΧΠΜΕ). Στη διάρκεια της Κατοχής υπήρξε αρχηγός της αντιστασιακής ομάδας Ήφαιστος και εξέδιδε ένα περιοδικό, τη μοναδική έκδοση τεχνικού περιεχομένου σε όλα τα κατεχόμενα εδάφη, με τίτλο «Χωροταξία – Πολεοδομία –Αρχιτεκτονική». Μετά την απελευθέρωση, το 1945, αποστρατεύτηκε με το βαθμό του Λοχαγού και πήρε μέρος στο Συνέδριο για την Ειρήνη στον Άγιο Φραγκίσκο των ΗΠΑ ως μέλος της Ελληνικής αντιπροσωπείας. Το 1945 διετέλεσε μέλος της ελληνικής αντιπροσωπείας στην Αγγλία, Γαλλία και τις ΗΠΑ σε θέματα σχετικά με την ανοικοδόμηση. Εντωμεταξύ ο Δοξιάδης υπήρξε ένα από τα βασικά πρόσωπα της ανασυγκρότησης. Μέσα από διαφορετικές θέσεις, πρώτα ως Υφυπουργός Ανοικοδόμησης, Γενικός Διευθυντής Ανοικοδομήσεως) και στη συνέχεια ως Συντονιστής Ανασυγκρότησης και υπηρεσιακός Υφυπουργός του Υπουργείου Συντονισμού προσπάθησε να επαναφέρει τη χώρα στην φυσιολογική ειρηνική προπολεμική της κατάσταση. Στα χρόνια αυτά διατέλεσε επικεφαλής της Αρχηγός της Ελληνικής αντιπροσωπείας στη Διεθνή Διάσκεψη Οικισμού, Πολεοδομίας και Ανοικοδομήσεως του ΟΗΕ (1947) και με την ιδιότητα του Συντονιστή Ανασυγκρότησης ηγήθηκε της Ελληνικής αντιπροσωπείας στις διαπραγματεύσεις για τις Ιταλικές πολεμικές επανορθώσεις).
Η θεωρία της «Οικουμενόπολης»
Ο Δοξιάδης διατυπώνει τη θεωρία της «Οικουμενόπολης». Η πόλη θεωρείται ως ένα φαινόμενο δυναμικό που εξελίσσεται μέσα στον χώρο και τον χρόνο, καθώς η οικιστική διόγκωση είναι συνεχής και αναπόφευκτη. Έτσι η συνολική οργάνωση του χώρου πρέπει να είναι τέτοια ώστε να επιτρέπει αυτή την ανάπτυξη της πόλης χωρίς να προκαλείται διάλυση του αστικού ιστού της και χωρίς να χάνεται η ανθρώπινη κλίμακα. Επιπλέον, η πόλη οργανώνεται σε βαθμούς (κοινότητες διαφορετικών επιπέδων) που αυξάνονται με την παράλληλη αύξηση του πληθυσμού, δηλαδή ο 1ος βαθμός αφορά μια γειτονιά 100-200 κατοίκων, ο 2ος βαθμός μια γειτονιά 500-600 κατοίκων (όπως ένα μικρό χωριό) κ.ο.κ. Τελική κατάληξη είναι η γειτονιά 10ου βαθμού που αποτελεί την «Οικουμενόπολη», ενώ ο 4ος βαθμός κοινότητας αποτελεί κλειστή κυψέλη με κυκλοφορία οχημάτων μόνο για προσπέλαση όπου η κυκλοφορία διέλευσης οργανώνεται περιφερειακά με αρτηρίες και αποτρέπεται από το εσωτερικό της κυψέλης με θηλιές και αδιέξοδα («κυψέλες εσωτερικής κυκλοφορίας» του Buchanan report 1960