Τα μισοφωτισμένα κεφάλαια της Ιστορίας, συχνά υποτιμημένα, άλλοτε εν μέρει ερευνημένα, σχηματίζουν μια ειδική ζώνη στην ιστοριογραφία, που ζητεί περισσότερο φως. Ενα από αυτά τα κεφάλαια είναι και κάποιες ιστορίες από την Κατοχή με ηρωίδες τις μητέρες εκείνες που βίωσαν τον βίαιο εκπατρισμό των παιδιών τους. Είναι η κατηγορία των χιλιάδων Ελλήνων, μη Εβραίων, ομήρων, οι οποίοι σε νεαρή ηλικία υπέστησαν τη ναζιστική βαναυσότητα σε στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας και σε φυλακές της Κεντρικής Ευρώπης.
Αυτό είναι ένα από τα ερευνητικά ενδιαφέροντα της συγγραφέως Αννίτας Παναρέτου, η οποία τον τελευταίον καιρό έχει επιδοθεί στο έργο της ανάδειξης αυτής της υποτιμημένης παραμέτρου της νεότερης ιστορίας.
Το Σάββατο 5 Μαΐου, στις 12.30 μ.μ., στην Οικία Κατακουζηνού (Αμαλίας 4, είσοδος κατά προτεραιότητα), η Αννίτα Παναρέτου θα μιλήσει για πρώτη φορά για την υπό έκδοση εργασία της με τίτλο «Συμπληρώνω τη μνήμη του κόσμου», αποτέλεσμα έρευνας σε δημοσιοποιημένο και λανθάνον υλικό. Πίσω από τη δοκιμασία των νέων Ελλήνων ανδρών, «λανθάνει η δοκιμασία ισάριθμων μητέρων», λέει η Αννίτα Παναρέτου. «Ανώνυμες γυναίκες από πόλεις και χωριά της Ελλάδας, αλλά και γνωστές Αθηναίες αστές, αγωνίστηκαν, καθεμιά με τον δικό της απεγνωσμένο τρόπο, να προφυλάξουν τα παιδιά τους και, όταν ο αγώνας αποδείχθηκε άνισος, αναμετρήθηκαν με τη μακρόχρονη αγωνία της απουσίας τους και της άγνοιας για την τύχη τους».
Οπως επισημαίνει η Αννίτα Παναρέτου, αυτή η πτυχή της Ιστορίας παραμένει εν πολλοίς άγνωστη στο ευρύ κοινό και «ουσιαστικά αγνοημένη από την ιστοριογραφία, η οποία της αφιερώνει μερικές μόνο σποραδικές αναφορές». Η ανάδυση αυτών των ιστοριών, κυρίως μέσω των επαναπατρισμένων, άργησε πολύ και για διάφορους λόγους. Κάποιες αναφορές με τη μορφή της μαρτυρίας ή κάποιες αυτοτελείς εκδόσεις άρχισαν να εμφανίζονται αρκετά χρόνια μετά τη λήξη του πολέμου.
«Ξεκινώντας από το 1945 και φτάνοντας ώς το 2017, συγκεντρώθηκαν 45 τέτοιες εκδόσεις, συνολικού όγκου 8.500 σελίδων», λέει η Αννίτα Παναρέτου. «Ο εντοπισμός πολλών δεν ήταν εύκολος καθώς πρόκειται για ιδιωτικές εκδόσεις, που διανεμήθηκαν στον περίγυρο των συγγραφέων». Η υπό έκδοση εργασία της Αννίτας Παναρέτου ξεκινάει από τον εγκλεισμό των ομήρων σε ελληνικά κέντρα κράτησης, συνεχίζεται με τη μεταφορά τους σε στρατόπεδα και φυλακές σε κατεχόμενες από τους ναζί χώρες και «ολοκληρώνεται με την πολύμηνη οδύσσεια της επιστροφής τους».