ΒΕΛΙΓΡΑΔΙ
Οι μοντερνιστές και οι πρωτοπόροι στη Σερβία
Στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Βελιγραδίου μπορεί να έχει κανείς μια ξεχωριστή εμπειρία. Η πρόσφατη επίσκεψη σε αυτό το πολύ ιδιαίτερο κτίριο και μουσείο ανοίγει ένα παράθυρο στην τέχνη από το 1900 έως σήμερα, και αν και η ανακαίνισή του ήταν χρονοβόρος και προβληματική (διήρκεσε μία δεκαετία 2007-2017), σήμερα παρέχει ένα πολύ αξιοπρεπές επίπεδο.
Ο χαρακτηρισμός είναι ίσως άδικος, καθώς αυτό το κτίριο-έμβλημα του μοντερνισμού στη Γιουγκοσλαβία του 1965, έργο των αρχιτεκτόνων Ιβάν Αντιτς και Ιβάνκα Ρασπόποβιτς, απλωμένο σε ένα αχανές πάρκο εκεί όπου ο Σάβας συναντάει τον Δούναβη, δίνει μιαν εποπτική εικόνα της τέχνης που γεννήθηκε στην πρώην Γιουγκοσλαβία (αλλά και πριν από τη δημιουργία της το 1918) ως το σύγχρονο κράτος της Σερβίας. Το κτίριο παίζει εξαντλητικά με τις γεωμετρίες των σχημάτων. Εξάγωνα, ρόμβοι, σχισμές, ευθείες, παραλληλόγραμμα, κύβοι και κύκλοι οριοθετούν μια εμπειρία που ταιριάζει απόλυτα με τα αυστηρά επιλεγμένα εκθέματα. Σκέφτεται κανείς ότι στη Σερβία, που είναι εκτός της Ευρωπαϊκής Ενωσης, μπορείς να δει σύγχρονη τέχνη σε ένα κανονικό μουσείο με μια μουσειολογική μελέτη αξιοπρόσεκτη. Το μουσείο έχει χιλιάδες εκθέματα, αλλά αυτήν την περίοδο την προσοχή αποσπά η έκθεση «Σεκάνς» (παραπέμποντας στον κινηματογράφο), οργανώνοντας με θαυμαστή οικονομία τις στάσεις στην εξέλιξης της γιουγκοσλαβικής και σερβικής τέχνης τις τελευταίες δεκαετίες. Στα χρόνια του ’20 βλέπει κανείς ότι οι Γιουγκοσλάβοι είχαν στενή σχέση με πρωτοποριακά κινήματα, αλλά και αργότερα, τις δεκαετίες 1950-1980, είναι αξιοπρόσεκτη η καλλιτεχνική παραγωγή. Μπορεί να δει κάποιος τα ασαμπλάζ και τα κολάζ του Μάρκο Ρίστιτς (1902-1984) και του Λεονίντ Σέικα (1932-1970), τις φωτογραφίες της Κροάτισσας Σάνγια Ιβέκοβιτς, τις άμορφες επιφάνειες του Ιβο Γκάτιν (1926-1978) και πλήθος ακόμη δημιουργών. Υπάρχει μια αίσθηση από τα μέσα του 20ού αιώνα, στο κτίριο, ιδίως από μέσα προς τα έξω, όταν το βλέμμα απλώνεται σε απέραντες εκτάσεις γκαζόν και σε λυγερόκορμα δέντρα μέσα από τις τζαμαρίες κατά τη σχολή του Μις βαν ντερ Ρόε. Το βλέπει κανείς και στα κτίρια στην πόλη του Βελιγραδίου: την άνοιξη του μοντερνισμού στα χρόνια της Γιουγκοσλαβίας – ένας κλάδος της ευρωπαϊκής τέχνης που ενδιαφέρει ολοένα και περισσότερο διεθνώς.
ΜΙΛΑΝΟ
Η όπερα του Γκιόργκι Κουρτάγκ
Μείζον γεγονός θεωρείται το ανέβασμα της όπερας του Ούγγρου συνθέτη Γκιόργκι Κουρτάγκ «Το τέλος του παιχνιδιού («Fin de Partie») στη Σκάλα του Μιλάνου. H όπερα βασίζεται στο ομώνυμο θεατρικό έργο του Σάμιουελ Μπέκετ και είναι η πρώτη φορά που ο πολυπράγμων 92χρονος συνθέτης γράφει όπερα. Γράφτηκε ότι το ανέβασμα αυτού του έργου ήταν η πιο σημαντική πρεμιέρα όπερας των τελευταίων 50 ετών. Στη φωτογραφία, ο διάσημος βαρύτονος Λι Μελρόουζ. Η σκηνοθεσία είναι του Πιερ Οντί.
ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ
Αντι Γουόρχολ για όλους
Κανείς δεν έχει παράπονο στη χορταστική έκθεση για τον Αντι Γουόρχολ που εγκαινιάστηκε στο μουσείο Whitney της Νέας Υόρκης. Η έκθεση με τίτλο «Αντι Γουόρχολ – από το Α ώς το Β και πάλι από την αρχή» θα διαρκέσει έως τις 31 Μαρτίου και είναι η πρώτη τόσο πλήρης αναδρομική για τον Αμερικανό καλλιτέχνη εδώ και πάνω από τριάντα χρόνια στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το κοινό θα δει όλα τα γνωστά έργα του μαζί με λιγότερο προβεβλημένα σε μια εξαντλητική παραγωγή που συγκέντρωσε 350 δημιουργίες.
ΜΑΔΡΙΤΗ
Τα 50 χρόνια του Φελίπε
Το Βασιλικό Νομισματοκοπείο της Ισπανίας κυκλοφόρησε αναμνηστικά ευρώ για να τιμήσει τα 50ά γενέθλια του βασιλιά Φελίπε ΣΤ΄ (στη φωτογραφία, το νόμισμα των δέκα ευρώ με τον βασιλικό θυρεό ειδικά για την περίσταση). Κυκλοφόρησαν συνολικά έξι αναμνηστικά νομίσματα, που αποτελούν δέλεαρ για τους χιλιάδες συλλέκτες νομισμάτων σε όλον τον κόσμο. Aνάμεσα στα νομίσματα υπάρχει και αυτό που κοστίζει 400 ευρώ και αναμένεται να αποκτήσει μεγάλη συλλεκτική αξία στο μέλλον.
ΚΟΛΩΝΙΑ
Φουάρ Καλών Τεχνών
Το εντυπωσιακό έργο του πρόσφατα χαμένου καλλιτέχνη Μελ Ράμος (1935-2018) τραβάει τα βλέμματα στη Φουάρ Τέχνης της Κολωνίας. Αυτό το έργο από συνθετική ρητίνη και τίτλο «Η Φρίντα σε πέντε γεύσεις» ανακαλεί την ποπ αισθητική των μεταπολεμικών χρόνων και τις θρυλικές καραμέλες Life Savers. Στην Κολωνία παρουσιάζονται σπουδαία έργα από την ιστορία της τέχνης και του ντιζάιν σε τέτοιο βαθμό ώστε ο επισκέπτης έχει την αίσθηση πως επισκέφθηκε ένα μουσείο.
ΒΑΤΙΚΑΝΟ
Προσκύνημα στη Ρωσία
Το πορτρέτο του Φιοντόρ Ντοστογέφσκι, από τον Βασίλι Πέροφ (1872), προερχόμενο από την Πινακοθήκη Τρετιακόφ, δεσπόζει στην έκθεση ρωσικής τέχνης που παρουσιάζεται αυτήν την περίοδο στο Μουσείο του Βατικανού. Η έκθεση «Προσκύνημα στη ρωσική τέχνη. Από τον αγιογράφο Διονύσιο (π. 1440-1502) ώς τον Μάλεβιτς – αριστουργήματα από την Πινακοθήκη Τρετιακόφ και άλλα ρωσικά μουσεία» φέρνει στην καρδιά της Ρώμης δεκάδες αριστουργήματα ως μια σημαντική ανθολόγηση.