«Oταν μιλώ για τη δική μου ιστορία, αναπόφευκτα μιλώ και για τις ιστορίες των άλλων. Η Κωνσταντινούπολη της δεκαετίας του 1950 ήταν μια πόλη διαφορετική από αυτό που ζούμε σήμερα. Οι παιδικές μου αναμνήσεις, όμως, διατηρούν μόνο τα όμορφα πράγματα. Οι μικρές πορσελάνινες φιγούρες που θα παρουσιάσω στην έκθεση μού θυμίζουν ένα μικρό, ωραίο, καθαρό σπίτι, μια βιτρίνα στο σαλόνι γεμάτη από τέτοια μικρά αγαλματάκια, που τα θαύμαζα, και μια αγαπημένη γειτόνισσα θεία, που μου χάριζε κάθε Πάσχα ένα χρωματιστό αυγό τυλιγμένο σε κεντημένο μαντίλι».
Η Γκιουλσούν Καραμουσταφά (Gülsün Karamustafa), μια από τις πιο σημαντικές εικαστικούς της Τουρκίας, έρχεται στην Ελλάδα σε λίγες ημέρες, με αφορμή την έκθεσή της «The peculiar song», που εγκαινιάζεται στη Nitra Gallery την προσεχή Πέμπτη. Η έκθεση θα παρουσιάσει ευρεία εικόνα της δουλειάς της μέσα από μια σειρά έργων με διαφορετικές πρακτικές, όπως ζωγραφική, συνθέσεις αντικειμένων (assemblages), φωτογραφικά κολάζ και βίντεο, αναδεικνύοντας την ουσία της καλλιτεχνικής της πορείας τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες. Η δουλειά της εμβαθύνει στην τουρκική κουλτούρα του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα, μιλώντας τη γλώσσα του συναισθήματος ως πρωταγωνίστρια των αναμνήσεών της αλλά και με την οξυδέρκεια του αντικειμενικού παρατηρητή.
Στα έργα της αναφέρεται στα απομεινάρια των διαφορετικών πολιτισμών που άφησαν τα ίχνη τους στην Κωνσταντινούπολη, επισημαίνοντας τις έννοιες της μνήμης και της ταυτότητας.
Μιλήσαμε μαζί της από την Κωνσταντινούπολη όπου ζει, μοιράζοντας τον καιρό της μεταξύ της πόλης της και του Βερολίνου. Αφού πέρασε μία δεκαετία περίπου έχοντας στερηθεί το διαβατήριό της για πολιτικούς λόγους, επιτέλους πλέον ταξιδεύει. Αλλά παραμένει πολύ προσεκτική στα λόγια της για την κατάσταση στην Τουρκία σήμερα. Οι σύγχρονοι πολίτες –τη ρωτήσαμε– επιθυμούν, όπως εσείς, ανοιχτά σύνορα και περισσότερες από μία πατρίδες; «Αυτή είναι η ευχή μου», απαντάει, «αλλά υπάρχουν κυβερνήσεις που επιθυμούν να χτίσουν ακόμη περισσότερα τείχη, οπότε πρέπει να περιμένουμε καιρό για να υλοποιηθεί η ευχή».
Η μακρά ιστορία της Κωνσταντινούπολης καθώς και οι πολλές οπτικές αναγνώσεις της αποτελούν βασικό ζητούμενο στη δουλειά της εικαστικού. Με αφορμή την ιστορία της πόλης της, όπου ο πληθυσμός έχει αυξηθεί εντυπωσιακά σε λιγότερο από μισό αιώνα, θέτει μέσα από το έργο της ζητήματα ιστορίας, φυλετικής και πολιτιστικής ταυτότητας. Η σειρά έργων υαλογραφίας εμβαθύνει στα απομεινάρια των διαφορετικών πολιτισμών που άφησαν τα ίχνη τους στην πόλη. Η τεχνική αναφέρεται σε μια παραδοσιακή τουρκική πρακτική. Θέματα τυπωμένα πάνω σε γυαλί από εξώφυλλα λαϊκών περιοδικών της δεύτερης δεκαετίας του 20ού αιώνα αναμειγνύονται συγχρόνως με πολύχρωμα χαρτιά και δημιουργούν πίνακες που έβρισκε κανείς σε τουρκικά καφενεία και κομμωτήρια του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ού.
Η Γκιουλσούν Καραμουσταφά.
Επίσης, στην έκθεση παρουσιάζονται assemblages (συνθέσεις) από αντικείμενα και φωτογραφικά κολάζ από αρχειακό υλικό κατοίκων της πόλης, επισημαίνοντας τις έννοιες της μνήμης και της ταυτότητας. Μέρος της έκθεσης είναι η χαρακτηριστική σειρά έργων της «Promised paintings», στην οποία οι γυναίκες φαίνεται να δείχνουν μεταξύ τους καθώς και σε άλλες κατευθύνσεις. Τέλος, το βίντεο «Madam Marta», που αναφέρεται σε μια γυναίκα κοπτικής/αρμενικής προέλευσης που άφησε το στίγμα της στο νησί Μπουργκάζ στην Κωνσταντινούπολη, καθώς και στην παραλία του νησιού, που στη συνέχεια πήρε το όνομά της.
Γιατί ονομάσατε την έκθεσή σας «The peculiar song» («Αλλόκοτο τραγούδι»), τη ρωτήσαμε. «Ο τίτλος της έκθεσης υπήρχε από την αρχή. Η ισχυρή σχέση των δύο χωρών μας, οι κοινές μας ιστορίες από το Αιγαίο πάντα μου προκαλούσαν την αίσθηση και γεννούσαν μέσα μου τον ήχο ενός χαρακτηριστικού και παράξενου τραγουδιού».
«The peculiar song», Nitra Gallery, Αλωπεκής 34. Εγκαίνια 4/4. Εως 1/6.